مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی ایران تشریح کرد
حال و هوای تولید و بازار مرغ
فرانک جوادی روزنامه نگار
«وضعیت صنعت مرغداری و تولید گوشت مرغ در کشور مناسب است و مشکلی بابت تأمین جوجه یک روزه و نهاده‌های تولید مورد نیاز مرغداران یا همان خوراک مرغ وجود ندارد. یکی از مشکلات موجود مسئله قیمت جوجه یک روزه است که از دولت و دستگاه‌های متولی انتظار می‌رود بر این فرآیند نظارت بیشتری داشته باشند.» این‌ها صحبت‌های علی ابراهیمی، مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی ایران است که در گفت‌وگو با «آتیه نو» درباره آخرین وضعیت و حال و هوای صنعت مرغداری از تولید تا بازار توضیح می‌دهد. این گپ‌وگفت را در ادامه می‌خوانید.
در حال حاضر فضای حاکم بر صنعت مرغداری کشور را چطور می‌بینید؟ وضعیت تولید و تولیدکننده‌ها چگونه است؟
مرغداران در شرایط کنونی از نظر تأمین دو نهاده مهم و مؤثر یعنی دانه ذرت و کنجاله سویا وضعیت خوبی دارند. بر خلاف سال گذشته که این موضوع مشکل‌ساز شده بود، در حال حاضر برای تأمین و حمل آن‌ها مشکلی نداریم. به عبارت دیگر نهاده‌های تولید مورد نیاز مرغداران گوشتی به اندازه کافی وجود دارد. جوجه یک روزه نیز با توجه به جوجه‌ریزی که در آبان ماه اتفاق افتاد و در روزهای آینده هم به بازار عرضه می‌شود، بیش از ۱۵۰ میلیون قطعه خواهد بود. این نشان می‌دهد که در سه مقوله جوجه یک روزه، دانه ذرت و کنجاله سویا نیازها مهیا شده و واحدها به‌صورت فعال وارد کار شده‌اند. پیشبینی تولید نیز با شرایط موجود بیشتر از ۲۶۰ هزار تن در هر ماه خواهد بود.
اما نکته نگران‌کننده برای مرغداران این است که قیمت جوجه یک روزه در چندماه گذشته به بالای ۳۰ هزار تومان رسیده و این مسئله قیمت تمام شده گوشت مرغ را بالا خواهد برد. در واقع افزایش قیمت مرغ در بازار ربطی به میزان تولید آن ندارد. هنگامی که جوجه را ۳۵ هزار تومان یا ۳۶ هزار تومان خریداری کنید، به این معنی است که به ازای هر کیلوگرم، حدود ۱۸ هزار تومن فقط سهم جوجه یک روزه از بهای تمام‌شده گوشت مرغ خواهد شد. البته هم‌اکنون در حال پیگیری این مسئله هستیم و انتظار داریم وزارت جهاد کشاورزی از ابزارهایی که دارد برای مهار قیمت جوجه یک روزه استفاده کند؛ چراکه وقتی مسئله افزایش قیمت گوشت مرغ به وجود می‌آید، همه دستگاه‌های استانی، تعزیرات و استانداران به موضوع ورود پیدا کرده و فعال می‌شوند، چون مردم مرغ مصرف می‌کنند نه جوجه یک روزه که در جریان آن باشند. به همین دلیل توقع داریم با توجه به اینکه قیمت غیرمنطقی است، حتماً دستگاه‌های متولی از جمله وزارت جهاد کشاورزی از ابزارهای خودشان استفاده کرده و آن را مهار کنند.
امسال تولید ما چقدر خواهد بود و چه تغییری نسبت به سال‌های گذشته داشته است؟ آیا این روند افزایشی بوده یا کاهشی؟
در شش‌ماهه نخست سال جاری نسبت به شش‌ماهه اول سال گذشته بیش از ۲۰ درصد رشد تولید داشته‌ایم اما هم‌اکنون جمع‌بندی در ماه‌های مهر و آبان نداشته‌ایم. مسلماً امسال نسبت به پارسال بیش از 20 درصد افزایش تولید گوشت مرغ خواهیم داشت. درباره بازار نیز باید گفت که قیمت تمام‌شده به واسطه افزایش قیمت جوجه، هزینه حمل‌و‌نقل، هزینه کارگری و غیره افزایشی شده است. در این میان نیز ستاد تنظیم بازاری داریم که اواخر هر سال قیمتی اعلام کرده و به هیچ وجه تحولات را در طول سال نه می‌تواند رصد کند و نه پاسخگو است. ما اعتقاد داریم که باید قیمت را به بازار سپرد. درباره جوجه یک روزه نیز به دلیل اختلاف فاحش بین قیمت فروش با قیمت تمام‌شده تولید جوجه یک روزه بهتر است که دستگاه‌های صادر کننده مجوز و وزارت جهاد کشاورزی به این مسئله ورود پیدا کنند.
قیمت جوجه یک روزه تا چه اندازه روی آنالیز قیمت مرغ تأثیرگذار است؟
پیش از این تصور می‌شد جوجه یک روزه حدود 10 درصد روی قیمت تمام شده تأثیرگذار است اما امروز قیمت آن را تا 15 درصد هم تأثیرگذار می‌دانیم و بعضاً بیشتر هم می‌شود.
قیمت جوجه یک روزه از گذشته تا امروز چه تغییراتی داشته است؟
جوجه یک روزه در سال 1402 نهایتاً قیمت حدود ۱۷ هزار تومانی داشت اما در سال گذشته وقتی دیدیم قیمت تمام‌شده این محصول بالاتر است، توافقی با انجمن تولیدکنندگان کردیم که قیمت میانگین ۲۰ هزار تومان به علاوه و منهای ۲۰ درصد باشد. البته این نرخ مصوب نیست و به‌صورت توافقی به آن رسیدیم اما امروز صحبت درباره قیمت حدود 36 هزار تومان و ۳۷ هزار تومان است و تقریباً هر قطعه جوجه یک روزه 10 هزار تومان گران‌تر از بهای تمام‌شده آن عرضه می‌شود. وقتی که جوجه به مرغ تبدیل می‌شود، به اندازه پنج هزار تومان تنها بابت قیمت جوجه روی قیمت گوشت مرغ اثر می‌گذارد. در این میان هزینه‌های حمل‌و‌نقل، کارگری و غیره که همگی افزایش یافته نیز هریک به جای خود قابل محاسبه است.
مسئله‌ای که وجود دارد این است که تولیدکننده‌های جوجه یک روزه هم دغدغه‌هایی دارند که هزینه‌های تولیدشان بالا رفته و از فروش محصولشان متضرر می‌شوند، نظر شما در این‌باره چیست؟
دغدغه‌های آن‌ها نیز درست است و همواره با انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه همراهی کرده‌ایم. به همین دلیل نتیجه گرفتیم که قیمت توافقی برقرار باشد؛ چراکه اعتقاد داریم اگر آن‌ها نتوانند به تولید ادامه دهند، ما هم نمی‌توانیم ادامه دهیم. بنابراین مجبور به واردات خواهیم شد که واردات نیز تحت کنترل ما نیست. چون افرادی که با تخم‌مرغ نطفه‌دار جوجه تولید می‌کنند، با قیمت‌های دلخواه خودشان می‌فروشند. مسئله این است که جوجه یک روزه وارداتی و تولید داخل نیاز به ابزار نظارتی بهتری دارد.
به نظر شما چه راهکاری برای اصلاح این فرآیند وجود دارد؟
در وهله نخست باید تراکم برخی واحدها که اجازه جوجه‌ریزی بیش از ظرفیت به آن‌ها داده شده، موقتاً لغو شود تا در واقع تقاضا را تا حدی کنترل کنیم. در شرایط کنونی باید تولید را افزایش دهیم که با برنامه‌ای که داریم عملاً به این راحتی مقدور نیست و اساساً به صلاح نیست؛ چراکه نمی‌توان قیمت مرغ را با افزایش تولید بیش از حد کاهشی کرد بنابراین باید تقاضا را مدیریت کنیم.
به نظر شما به‌عنوان یک کارشناس و فعال بخش خصوصی، دولت چه کاری می‌تواند انجام دهد تا رضایت مردم، مرغداران و تولیدکنندگان جوجه یک روزه را به‌صورت هم‌زمان داشته باشد؟
دولت باید در قدم اول به تشکل‌ها و بخش خصوصی اعتماد کند تا برنامه‌ریزی تولید و تصدی‌گری را آن‌ها بر عهده بگیرند. اساساً مشکل این است که تولیدکننده در شرایط کنونی چشم‌اندازی از آینده ندارد که چه خواهد شد تا برنامه‌ریزی درست‌تری انجام دهد. به‌عنوان مثال در جریان جوجه‌ریزی، بخش غیردولتی نقشی ندارد تا در زمینه تولید و عرضه سیاست‌گذاری کند. امروزه با قیمت‌های دستوری و اجباری مواجه هستیم که ضد تولید است.
در شرایط کنونی مردم برای خرید گوشت مرغ و بسیاری از نیازمندی‌های خودشان با مشکل قدرت خرید مواجه هستند، برای این مسئله دولت باید چه تدبیری بیندیشد؟
یک تفکری است که می‌گویند مردم قدرت خرید ندارند بنابراین محصولات را ارزان به مردم عرضه کنیم اما برای رسیدن به این هدف باید این‌قدر کمک مالی از تولیدکننده صورت گیرد تا قیمت تمام‌شده‌اش پایین بیاید. در این شرایط هم معمولاً قیمت محصول تولیدی با قیمت کشورهای همسایه هم‌خوانی ندارد و آن کالا قاچاق می‌شود. راهکار دیگر این است که اجازه دهیم قیمت‌ها واقعی شوند و دولت هزینه‌ای را که برای ارزان شدن کالا می‌پردازد، با استفاده از ابزارهای حمایتی برای افزایش قدرت خرید مردم به‌کار گیرد. امروزه سرکوب قیمت یک سیاست شکست‌خورده استو باید توان مردم را برای خرید افزایش دهیم.
در واقع دولت باید در اقتصاد به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که توان خرید مردم را افزایش دهد. وقتی قیمت دستوری اعمال و سرکوب قیمتی انجام شود، تولید تعطیل می‌شود و باید با واردات نیاز داخلی را تأمین کرد که هزینه آن دو برابر تولید داخلی برای دولت تمام خواهد شد.
یکی دیگر از مشکلاتی که مرغداران در همه استان‌ها دارند، قطعی برق است. در واقع اگر واحد مرغداری برق نداشته باشد، جوجه‌ها به یک کانون گرم هجوم برده و نهایتاً مرغداران با خفگی و افزایش تلفات مواجه خواهند شد. بنابراین از دولت انتظار داریم حتی‌المقدرو قطعی برق را شامل واحدهای مرغداری نکند. اگر هم مقدور نیست مطمئن شوند که واحدها ژنراتور تهیه کنند تا متحمل خسارات زیان‌بار نشوند.
در حال حاضر فضای حاکم بر صنعت مرغداری کشور را چطور می‌بینید؟ وضعیت تولید و تولیدکننده‌ها چگونه است؟
مرغداران در شرایط کنونی از نظر تأمین دو نهاده مهم و مؤثر یعنی دانه ذرت و کنجاله سویا وضعیت خوبی دارند. بر خلاف سال گذشته که این موضوع مشکل‌ساز شده بود، در حال حاضر برای تأمین و حمل آن‌ها مشکلی نداریم. به عبارت دیگر نهاده‌های تولید مورد نیاز مرغداران گوشتی به اندازه کافی وجود دارد. جوجه یک روزه نیز با توجه به جوجه‌ریزی که در آبان ماه اتفاق افتاد و در روزهای آینده هم به بازار عرضه می‌شود، بیش از ۱۵۰ میلیون قطعه خواهد بود. این نشان می‌دهد که در سه مقوله جوجه یک روزه، دانه ذرت و کنجاله سویا نیازها مهیا شده و واحدها به‌صورت فعال وارد کار شده‌اند. پیشبینی تولید نیز با شرایط موجود بیشتر از ۲۶۰ هزار تن در هر ماه خواهد بود.
اما نکته نگران‌کننده برای مرغداران این است که قیمت جوجه یک روزه در چندماه گذشته به بالای ۳۰ هزار تومان رسیده و این مسئله قیمت تمام شده گوشت مرغ را بالا خواهد برد. در واقع افزایش قیمت مرغ در بازار ربطی به میزان تولید آن ندارد. هنگامی که جوجه را ۳۵ هزار تومان یا ۳۶ هزار تومان خریداری کنید، به این معنی است که به ازای هر کیلوگرم، حدود ۱۸ هزار تومن فقط سهم جوجه یک روزه از بهای تمام‌شده گوشت مرغ خواهد شد. البته هم‌اکنون در حال پیگیری این مسئله هستیم و انتظار داریم وزارت جهاد کشاورزی از ابزارهایی که دارد برای مهار قیمت جوجه یک روزه استفاده کند؛ چراکه وقتی مسئله افزایش قیمت گوشت مرغ به وجود می‌آید، همه دستگاه‌های استانی، تعزیرات و استانداران به موضوع ورود پیدا کرده و فعال می‌شوند، چون مردم مرغ مصرف می‌کنند نه جوجه یک روزه که در جریان آن باشند. به همین دلیل توقع داریم با توجه به اینکه قیمت غیرمنطقی است، حتماً دستگاه‌های متولی از جمله وزارت جهاد کشاورزی از ابزارهای خودشان استفاده کرده و آن را مهار کنند.
امسال تولید ما چقدر خواهد بود و چه تغییری نسبت به سال‌های گذشته داشته است؟ آیا این روند افزایشی بوده یا کاهشی؟
در شش‌ماهه نخست سال جاری نسبت به شش‌ماهه اول سال گذشته بیش از ۲۰ درصد رشد تولید داشته‌ایم اما هم‌اکنون جمع‌بندی در ماه‌های مهر و آبان نداشته‌ایم. مسلماً امسال نسبت به پارسال بیش از 20 درصد افزایش تولید گوشت مرغ خواهیم داشت. درباره بازار نیز باید گفت که قیمت تمام‌شده به واسطه افزایش قیمت جوجه، هزینه حمل‌و‌نقل، هزینه کارگری و غیره افزایشی شده است. در این میان نیز ستاد تنظیم بازاری داریم که اواخر هر سال قیمتی اعلام کرده و به هیچ وجه تحولات را در طول سال نه می‌تواند رصد کند و نه پاسخگو است. ما اعتقاد داریم که باید قیمت را به بازار سپرد. درباره جوجه یک روزه نیز به دلیل اختلاف فاحش بین قیمت فروش با قیمت تمام‌شده تولید جوجه یک روزه بهتر است که دستگاه‌های صادر کننده مجوز و وزارت جهاد کشاورزی به این مسئله ورود پیدا کنند.
قیمت جوجه یک روزه تا چه اندازه روی آنالیز قیمت مرغ تأثیرگذار است؟
پیش از این تصور می‌شد جوجه یک روزه حدود 10 درصد روی قیمت تمام شده تأثیرگذار است اما امروز قیمت آن را تا 15 درصد هم تأثیرگذار می‌دانیم و بعضاً بیشتر هم می‌شود.
قیمت جوجه یک روزه از گذشته تا امروز چه تغییراتی داشته است؟
جوجه یک روزه در سال 1402 نهایتاً قیمت حدود ۱۷ هزار تومانی داشت اما در سال گذشته وقتی دیدیم قیمت تمام‌شده این محصول بالاتر است، توافقی با انجمن تولیدکنندگان کردیم که قیمت میانگین ۲۰ هزار تومان به علاوه و منهای ۲۰ درصد باشد. البته این نرخ مصوب نیست و به‌صورت توافقی به آن رسیدیم اما امروز صحبت درباره قیمت حدود 36 هزار تومان و ۳۷ هزار تومان است و تقریباً هر قطعه جوجه یک روزه 10 هزار تومان گران‌تر از بهای تمام‌شده آن عرضه می‌شود. وقتی که جوجه به مرغ تبدیل می‌شود، به اندازه پنج هزار تومان تنها بابت قیمت جوجه روی قیمت گوشت مرغ اثر می‌گذارد. در این میان هزینه‌های حمل‌و‌نقل، کارگری و غیره که همگی افزایش یافته نیز هریک به جای خود قابل محاسبه است.
مسئله‌ای که وجود دارد این است که تولیدکننده‌های جوجه یک روزه هم دغدغه‌هایی دارند که هزینه‌های تولیدشان بالا رفته و از فروش محصولشان متضرر می‌شوند، نظر شما در این‌باره چیست؟
دغدغه‌های آن‌ها نیز درست است و همواره با انجمن تولیدکنندگان جوجه یک روزه همراهی کرده‌ایم. به همین دلیل نتیجه گرفتیم که قیمت توافقی برقرار باشد؛ چراکه اعتقاد داریم اگر آن‌ها نتوانند به تولید ادامه دهند، ما هم نمی‌توانیم ادامه دهیم. بنابراین مجبور به واردات خواهیم شد که واردات نیز تحت کنترل ما نیست. چون افرادی که با تخم‌مرغ نطفه‌دار جوجه تولید می‌کنند، با قیمت‌های دلخواه خودشان می‌فروشند. مسئله این است که جوجه یک روزه وارداتی و تولید داخل نیاز به ابزار نظارتی بهتری دارد.
به نظر شما چه راهکاری برای اصلاح این فرآیند وجود دارد؟
در وهله نخست باید تراکم برخی واحدها که اجازه جوجه‌ریزی بیش از ظرفیت به آن‌ها داده شده، موقتاً لغو شود تا در واقع تقاضا را تا حدی کنترل کنیم. در شرایط کنونی باید تولید را افزایش دهیم که با برنامه‌ای که داریم عملاً به این راحتی مقدور نیست و اساساً به صلاح نیست؛ چراکه نمی‌توان قیمت مرغ را با افزایش تولید بیش از حد کاهشی کرد بنابراین باید تقاضا را مدیریت کنیم.
به نظر شما به‌عنوان یک کارشناس و فعال بخش خصوصی، دولت چه کاری می‌تواند انجام دهد تا رضایت مردم، مرغداران و تولیدکنندگان جوجه یک روزه را به‌صورت هم‌زمان داشته باشد؟
دولت باید در قدم اول به تشکل‌ها و بخش خصوصی اعتماد کند تا برنامه‌ریزی تولید و تصدی‌گری را آن‌ها بر عهده بگیرند. اساساً مشکل این است که تولیدکننده در شرایط کنونی چشم‌اندازی از آینده ندارد که چه خواهد شد تا برنامه‌ریزی درست‌تری انجام دهد. به‌عنوان مثال در جریان جوجه‌ریزی، بخش غیردولتی نقشی ندارد تا در زمینه تولید و عرضه سیاست‌گذاری کند. امروزه با قیمت‌های دستوری و اجباری مواجه هستیم که ضد تولید است.
در شرایط کنونی مردم برای خرید گوشت مرغ و بسیاری از نیازمندی‌های خودشان با مشکل قدرت خرید مواجه هستند، برای این مسئله دولت باید چه تدبیری بیندیشد؟
یک تفکری است که می‌گویند مردم قدرت خرید ندارند بنابراین محصولات را ارزان به مردم عرضه کنیم اما برای رسیدن به این هدف باید این‌قدر کمک مالی از تولیدکننده صورت گیرد تا قیمت تمام‌شده‌اش پایین بیاید. در این شرایط هم معمولاً قیمت محصول تولیدی با قیمت کشورهای همسایه هم‌خوانی ندارد و آن کالا قاچاق می‌شود. راهکار دیگر این است که اجازه دهیم قیمت‌ها واقعی شوند و دولت هزینه‌ای را که برای ارزان شدن کالا می‌پردازد، با استفاده از ابزارهای حمایتی برای افزایش قدرت خرید مردم به‌کار گیرد. امروزه سرکوب قیمت یک سیاست شکست‌خورده استو باید توان مردم را برای خرید افزایش دهیم.
در واقع دولت باید در اقتصاد به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که توان خرید مردم را افزایش دهد. وقتی قیمت دستوری اعمال و سرکوب قیمتی انجام شود، تولید تعطیل می‌شود و باید با واردات نیاز داخلی را تأمین کرد که هزینه آن دو برابر تولید داخلی برای دولت تمام خواهد شد.
یکی دیگر از مشکلاتی که مرغداران در همه استان‌ها دارند، قطعی برق است. در واقع اگر واحد مرغداری برق نداشته باشد، جوجه‌ها به یک کانون گرم هجوم برده و نهایتاً مرغداران با خفگی و افزایش تلفات مواجه خواهند شد. بنابراین از دولت انتظار داریم حتی‌المقدرو قطعی برق را شامل واحدهای مرغداری نکند. اگر هم مقدور نیست مطمئن شوند که واحدها ژنراتور تهیه کنند تا متحمل خسارات زیان‌بار نشوند.