printlogo


غلبه بر بی‌حوصلگی و کسالت در محیط کار
پرتو جغتایی روزنامه نگار

در محل کار خود و مشغول انجام وظایف شغلی روزانه هستید که یک‌‌باره خمیازه، عدم تمرکز، بی‌حوصلگی، سنگین شدن چشم‌ها، خواب‌آلودگی و خستگی به سراغ‌تان می‌‎آید. این وضعیت برای همه کارمندان کاملاً آشناست و کم‌و‌بیش ممکن است دچار آن شوید، به‌ویژه روزهایی که فشار کاری و حجم برنامه‌های روزانه‌تان زیادتر ار حد انتظار است. در این‌گونه موارد اکثر کارمندان به نوشابه‌های انرژی‌زا، قهوه و یا چای پناه می‌برند، برخی دیگر بدون تمرکز و دقت کافی به کار خود ادامه می‌‎دهند و دسته‌ای دیگر، دقایقی سر خود را روی میز گذاشته و بی‌توجه به اطراف، می‌خوابند. اما آیا این‌ها چاره کار هستند و واقعاً منجر به رفع خستگی در محیط کار می‌شوند؟ بی‌حوصلگی می‌تواند برای افراد عواقب ناخوشایندی را به همراه داشته باشد. هرچند عده‌ای از افراد مشتاقانه منتظر رفتن به سرکار هستند اما دیگران ممکن است بعضی روزها انگیزه‌ کافی برای کار کردن نداشته باشند و با بی‌حوصلگی در محل کار خود حاضر شوند. بی‌حوصلگی در محل کار یکی از مشکلات رایج بسیاری از کارمندان است. در طول روز کاری احساس کلافگی، ناتوانی در تمرکز و کاهش انگیزه می‌تواند به‌طور مستقیم بر کیفیت کار تأثیر بگذارد. این مسئله، به‌ویژه در مشاغلی که نیاز به تمرکز بالا دارند یا یکنواخت و تکراری هستند، بیشتر دیده می‌شود. خوشبختانه، راه‌هایی وجود دارد که می‌توان به‌طور مؤثر با این مشکل مقابله کرد. کسلی و بی‌حوصلگی در محیط کار اغلب حسی منفی محسوب می‌شود. بر اساس تحقیقات نیز کسالت با مسائلی مانند کاهش کیفیت عملکرد همراه است. با این‌ حال برخی پژوهش‌ها حاکی از این بوده‌اند که شکل‌هایی از کسلی ممکن است مفید هم باشند. بسیاری افراد که دچار بی‌حوصلگی در محیط کار می‌شوند به مرور بازدهی خود را از دست می‌دهند و همین موضوع نارضایتی مدیران را به همراه خواهد داشت و بعضاً منجر به اخراج فرد از محل کار نیز می‌شود. پس مهم است بدانیم بی‌حوصلگی چیست، چرا بی‌حوصله و کسل هستیم و چگونه باید بر بی‌حوصلگی خود در محیط کار غلبه کنیم.

تعریف علمی بی‌حوصلگی 
اغلب افراد می‌دانند که بی‌حوصلگی چه حسی دارد. یک تعریف از انجمن انگلیسی کمبریج از بی‌حوصلگی این است: «مشکل بی‌حوصلگی به‌عنوان یک مسئله مراقبت‌های بهداشتی تحت تحقیق بوده که سایر مشکلات مانند افسردگی، بی‌علاقگی و دل‌زدگی را به همراه دارد.» برخی معتقد هستند بی‌حوصلگی می‌تواند از محرک‌های بیرونی یا محرک‌های داخلی ناشی شود. جالب است بدانید دانشمندان در مورد فعالیت مغز در افراد مستعد دل‌زدگی به یافته‌هایی رسیده‌اند. این امر نشان می‌دهد بی‌حوصلگی هم به محرک‌های بیرونی و هم به محرک‌های داخلی مرتبط است و فقط یکی از آن‌ها تأثیرگذار نیست. دانشمندان عنوان کرده‌اند وقتی افراد در موقعیت جدیدی احساس شادی و هیجان می‌کنند، یک پیام‌رسان شیمیایی یا انتقال‌دهنده عصبی، به نام دوپامین، این پاسخ را در مغز تحریک می‌کند. به نظر می‌رسد افرادی که مستعد ریسک بالای بی‌حوصلگی هستند به‌طور طبیعی سطح دوپامین کمتری در بدن دارند. این افراد برای تحریک مغز به یک حس جدید بیرونی نیاز دارند و باید این احساس افزایش یابد. هنوز بخشی از مغز که کنترل پاسخ بی‌حوصلگی و دل‌زدگی را به عهده دارد، به‌طور دقیق مشخص و کشف نشده اما به نظر می‌رسد افرادی که در قسمت جلویی مغز خود دچار مشکل می‌شوند احساس دل‌زدگی بیشتری دارند. قسمت جلویی مغز یا همان پیشانی معمولاً وظیفه درک کنترل زمان را دارد. به همین دلیل دانشمندان بی‌حوصلگی و از دست دادن زمان و کند گذشتن زندگی را به هم مرتبط می‌دانند. دانشمندان یک راه‌حل اساسی برای رفع بی‌حوصلگی پیشنهاد کرده‌اند و آن یافتن علایق و سرگرمی‌های جدید و ورزش جسمی است. یک مطالعه در مورد نوجوانان نشان داده است کسانی که علاقه‌های شدیدی در مورد رشته یا موضوع خاصی داشته و فعالیت دارند، از اعتمادبه‌نفس و رفاه کلی به‌مراتب بالاتری نسبت به افراد بی‌حوصله برخوردارند.

دلایل بی‌حوصلگی در محیط کار
بی‌حوصلگی در محیط کار به وضعیتی اشاره دارد که کارمندان در داشتن انگیزه و تمرکز در اجرای وظایف کاری سست شده و احساس کمبود انرژی و عدم تمایل به انجام وظایف را تجربه می‌کنند. این حالت شاید به علت روزهای پرفشار، کارهای روتین و یا کاهش انگیزه شخصی رخ دهد. بی‌حوصلگی می‌تواند بر کیفیت عملکرد شغلی، تصمیم‌گیری‌ها و حتی ارتباطات میان اعضای تیم تأثیرات منفی بگذارد. بهبود مدیریت این وضعیت و ایجاد راهکارهای مناسب برای مقابله با بی‌حوصلگی در محیط کار می‌تواند به ارتقای کارایی و رضایت کارکنان از محیط حرفه‌ای خود منجر شود. خسته شدن از کار ممکن است به‌صورت موقتی باشد یا به‌شکل یک الگوی پایدار در رفتارهای کاری فرد جلوه کند. علل آن متنوع بوده و شامل عوامل فردی، سازمانی و حتی فرهنگی است. عوامل فردی شامل خستگی، عدم ارتباط با اهداف شگفت‌آمیز، یا حتی مشکلات شخصی هستند. درحالی که عوامل سازمانی ناشی از فشارهای کاری زیاد، کمبود تشویق و حمایت، یا فرصت‌های آموزشی ناکافی است. مدیران و کارکنان می‌توانند با بهبود فرآیندها و سیاست‌های مدیریتی، ایجاد فضاهای انگیزشی و ارائه فرصت‌های توسعه شخصی، به مقابله با بی‌حوصلگی در محیط کار پرداخته و سطح انگیزه و انرژی کارکنان را افزایش دهند. ازاین‌رو، مدیران و تیم‌های مدیریتی نقش بسیار مهمی در شناسایی علت بی‌حوصلگی در محیط کار و مدیریت این وضعیت اساسی دارند. محل کار یکی از مکان‌های زندگی افراد است که بی‌حوصلگی در آن می‌تواند سمی بوده و عواقب بدی را به‌دنبال داشته باشد. 

چه باید کرد؟
بهتر است پیش از دانستن راهکارهای رفع بی‌حوصلگی در محیط کار ، دلایل ایجاد خستگی‌های تکراری را پیدا و آن را مرتفع کنید. دلایلی همچون کمال‌طلبی، اهمال‌کاری، نداشتن مهارت نه گفتن به مدیر در مقابل افزایش حجم وظایف، بی‌نظمی در کار، نبود فرصت رشد و همین‌طور یادگیری در محیط کار، چک کردن فیس‌بوک یا اینستاگرام و زنگ زدن به دوستان، افسردگی و ده‌ها دلیل دیگر را شناسایی کرده و سپس راهکارهای موجود در این مطلب را انجام دهید. تا جایی که می‌‎توانید در محل کارتان تحرک داشته باشید و از نشستن‌های طولانی پرهیز کنید. ممکن است به دلیل نوع کارتان مانند مراجعه مداوم ارباب‌رجوع‌ها، وقت کافی برای تحرک و راه‌رفتن نداشته باشید. در این شرایط از فرصت‌های کوتاهی مانند چای ریختن، شستن دست و صورت و امثال آن استفاده کنید. کمبود آب نیز از جمله دلایلی است که باعث خستگی می‌شود و در اغلب اوقات هیچ کارمندی به آن حتی فکر هم نمی‌کند. کمبود آب در بدن، باعث ضعف در انجام فعالیت‌های روزانه و همچنین برهم خوردن تنظیم فشار خون می‎شود؛ پس در کنار سایر لوازم کارتان، یک بطری آب هم قرار دهید.