علت سیل وحشتناک اسپانیا چه بود؟
پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، در روز شنبه دوم نوامبر با اعلام آمار جدید کشته‌های سیل در اسپانیا به تعداد ۲۱۱ نفر، از اعزام ۱۰ هزار سرباز و افسر پلیس دیگر برای استقرار در مناطق سیل‌زده والنسیا واقع در جنوب شرقی اسپانیا که با ۱.۸۷ میلیون نفر سومین شهر بزرگ اسپانیاست، خبر داد. این سیل که در طی بارشی بی‌سابقه در شب سه‌شنبه ۲۹ اکتبر ۲۰۲۴ رخ داد منجر به مرگبارترین سیل‌های نیم قرن اخیر این کشور شد و پیامدهای ویرانگری به همراه داشت.
در شب وقوع حادثه، میزان بارندگی در منطقه به حدی بود که معادل یک سال بارش در تنها هشت ساعت بر سر مناطقی مانند روستای چیوا در پشت کوههای والنسیا فروریخت. این حجم از بارش به حدی بود که زیرساخت‌های منطقه را غافلگیر کرد. به گفته کارشناسان آژانس هواشناسی اسپانیا (AEMET)، این سیل تاریخی و یکی از شدیدترین بارش‌های ثبت‌شده در این منطقه از اوایل قرن تاکنون بوده است.
در حالی که رخدادهای شدید جوی از جمله سیل‌ها در دهه‌های اخیر افزایش یافته‌اند، بسیاری از دانشمندان تغییرات اقلیمی را از دلایل اصلی چنین پدیده‌هایی می‌دانند. افزایش دمای زمین و نگهداری بیشتر انرژی در جو، بارش‌های سنگین‌تر و شدیدتری را به همراه داشته است. اسپانیا در دو سال گذشته خشکسالی‌های شدیدی را تجربه کرده است. این امر باعث پدید آمدن پدیده رواناب شد و زمین در جذب این همه آب ناتوان ماند.
به گفته آژانس هواشناسی اسپانیا: «ما در جهانی گرم‌تر از گذشته زندگی می‌کنیم که اتمسفر آن انرژی بیشتری را نگه می‌دارد. این امر بر شدت و فراوانی رویدادهای جوی تأثیر می‌گذارد و رخدادهایی مانند سیل‌های اخیر را تشدید می‌کند.»
گسترش شهرها و ساخت‌وسازهای گسترده و بدون توجه به جریان طبیعی آب، به‌ویژه در شهرهایی مانند لالکودیا در والنسیا، باعث شده آب باران امکان جذب و هدایت طبیعی را نداشته باشد و به سرعت وارد مناطق مسکونی شود. در این منطقه گسترش مناطق مصنوعی متعدد باعث شد تا فضاهای طبیعی جای خود را به بتن که کاملاً غیر قابل نفوذ است، بدهد.
جس نویمان، استاد هیدرولوژی در دانشگاه ریدینگ بریتانیا، در یادداشتی برای خبرگزاری فرانسه، نوشت: «ما باید به‌طور جدی در مورد چگونگی طراحی بهتر مناظر، ساختما‌ن‌ها و شهرها فکر کنیم.»
آژانس ملی هواشناسی اسپانیا صبح روز سه‌شنبه در ساعت ۷:۳۱ صبح «هشدار قرمز»را برای منطقه والنسیا صادر کرد که در آن هشداری کاملاً بدون ابهام تحت عنوان «احتیاط بزرگ! میزان خطر بسیار بالاست.» دیده می‌شد. در وهله نخست عدم توجه کافی مردم به این هشدار اولیه وجود داشت، چند نفر اعتراف کردند که با وجود هشدارها بیرون رفته‌اند و توضیح دادند که از جدی بودن وضعیت آگاه نبودند.
در کنار این موضوع، با بدتر شدن وضعیت، تنها حدود ساعت پنج بعدازظهر بود که نهاد منطقه‌ای مسئول هماهنگی اقدامات امدادی در صورت بروز شرایط اضطراری، کار خود را شروع کرد. پیام هشدار ارسال شده توسط سرویس حفاظت مدنی به ساکنان والنسیا مبنی بر عدم خروج از خانه، تنها بعد از ساعت هشت بعدازظهر و به گزارش روزنامه ال پائیس، در مورد برخی از مناطق حتی بعد از ساعت ۹ شب ارسال شد که در آن زمان دیگر خیلی دیر شده بود.
با آغاز سیل، پیام‌های زیادی مبنی بر درخواست کمک ارسال شده بود اما در آن زمان رسیدن به برخی مناطق سیل‌زده کاملاً غیرممکن بود. این شرایط باعث شد تیم‌های امداد و نجات نتوانند به سرعت به کمک مردم بروند و عملیات امداد با تأخیر مواجه شد. بسیاری از افرادی که در خودروهای خود به دام افتاده بودند یا به دلیل شدت آب در خانه‌های خود محبوس شده بودند، مجبور شدند به‌طور موقت بدون کمک باقی بمانند.
به گفته رئیس کمیسیون اروپا، این رخدادها واقعیت تلخ تغییرات اقلیمی را نشان می‌دهد و اتحادیه اروپا باید تمامی ابزارها را برای مقابله با چنین بحران‌هایی به کار گیرد. در واقع این سیل ناگهانی خیابان‌های باریک را به تله‌های مرگ تبدیل کرد.
این عوامل دست به دست هم داده و موجب شدند تعداد قربانیان سیل اسپانیا به طرز نگران‌کننده‌ای بالا برود. این فاجعه یک‌بار دیگر ضرورت آمادگی برای تغییرات اقلیمی و بازنگری در ساختارهای شهری را به اسپانیا و دیگر کشورهای جهان یادآور می‌شود. همچنین لزوم توجه و جدی گرفتن شهروندان به هشدارهای آب و هوایی و انجام آموزش‌های لازم برای آمادگی شهروندان در زمان وقوع بلایای طبیعی را گوشزد می‌کند.
در شب وقوع حادثه، میزان بارندگی در منطقه به حدی بود که معادل یک سال بارش در تنها هشت ساعت بر سر مناطقی مانند روستای چیوا در پشت کوههای والنسیا فروریخت. این حجم از بارش به حدی بود که زیرساخت‌های منطقه را غافلگیر کرد. به گفته کارشناسان آژانس هواشناسی اسپانیا (AEMET)، این سیل تاریخی و یکی از شدیدترین بارش‌های ثبت‌شده در این منطقه از اوایل قرن تاکنون بوده است.
در حالی که رخدادهای شدید جوی از جمله سیل‌ها در دهه‌های اخیر افزایش یافته‌اند، بسیاری از دانشمندان تغییرات اقلیمی را از دلایل اصلی چنین پدیده‌هایی می‌دانند. افزایش دمای زمین و نگهداری بیشتر انرژی در جو، بارش‌های سنگین‌تر و شدیدتری را به همراه داشته است. اسپانیا در دو سال گذشته خشکسالی‌های شدیدی را تجربه کرده است. این امر باعث پدید آمدن پدیده رواناب شد و زمین در جذب این همه آب ناتوان ماند.
به گفته آژانس هواشناسی اسپانیا: «ما در جهانی گرم‌تر از گذشته زندگی می‌کنیم که اتمسفر آن انرژی بیشتری را نگه می‌دارد. این امر بر شدت و فراوانی رویدادهای جوی تأثیر می‌گذارد و رخدادهایی مانند سیل‌های اخیر را تشدید می‌کند.»
گسترش شهرها و ساخت‌وسازهای گسترده و بدون توجه به جریان طبیعی آب، به‌ویژه در شهرهایی مانند لالکودیا در والنسیا، باعث شده آب باران امکان جذب و هدایت طبیعی را نداشته باشد و به سرعت وارد مناطق مسکونی شود. در این منطقه گسترش مناطق مصنوعی متعدد باعث شد تا فضاهای طبیعی جای خود را به بتن که کاملاً غیر قابل نفوذ است، بدهد.
جس نویمان، استاد هیدرولوژی در دانشگاه ریدینگ بریتانیا، در یادداشتی برای خبرگزاری فرانسه، نوشت: «ما باید به‌طور جدی در مورد چگونگی طراحی بهتر مناظر، ساختما‌ن‌ها و شهرها فکر کنیم.»
آژانس ملی هواشناسی اسپانیا صبح روز سه‌شنبه در ساعت ۷:۳۱ صبح «هشدار قرمز»را برای منطقه والنسیا صادر کرد که در آن هشداری کاملاً بدون ابهام تحت عنوان «احتیاط بزرگ! میزان خطر بسیار بالاست.» دیده می‌شد. در وهله نخست عدم توجه کافی مردم به این هشدار اولیه وجود داشت، چند نفر اعتراف کردند که با وجود هشدارها بیرون رفته‌اند و توضیح دادند که از جدی بودن وضعیت آگاه نبودند.
در کنار این موضوع، با بدتر شدن وضعیت، تنها حدود ساعت پنج بعدازظهر بود که نهاد منطقه‌ای مسئول هماهنگی اقدامات امدادی در صورت بروز شرایط اضطراری، کار خود را شروع کرد. پیام هشدار ارسال شده توسط سرویس حفاظت مدنی به ساکنان والنسیا مبنی بر عدم خروج از خانه، تنها بعد از ساعت هشت بعدازظهر و به گزارش روزنامه ال پائیس، در مورد برخی از مناطق حتی بعد از ساعت ۹ شب ارسال شد که در آن زمان دیگر خیلی دیر شده بود.
با آغاز سیل، پیام‌های زیادی مبنی بر درخواست کمک ارسال شده بود اما در آن زمان رسیدن به برخی مناطق سیل‌زده کاملاً غیرممکن بود. این شرایط باعث شد تیم‌های امداد و نجات نتوانند به سرعت به کمک مردم بروند و عملیات امداد با تأخیر مواجه شد. بسیاری از افرادی که در خودروهای خود به دام افتاده بودند یا به دلیل شدت آب در خانه‌های خود محبوس شده بودند، مجبور شدند به‌طور موقت بدون کمک باقی بمانند.
به گفته رئیس کمیسیون اروپا، این رخدادها واقعیت تلخ تغییرات اقلیمی را نشان می‌دهد و اتحادیه اروپا باید تمامی ابزارها را برای مقابله با چنین بحران‌هایی به کار گیرد. در واقع این سیل ناگهانی خیابان‌های باریک را به تله‌های مرگ تبدیل کرد.
این عوامل دست به دست هم داده و موجب شدند تعداد قربانیان سیل اسپانیا به طرز نگران‌کننده‌ای بالا برود. این فاجعه یک‌بار دیگر ضرورت آمادگی برای تغییرات اقلیمی و بازنگری در ساختارهای شهری را به اسپانیا و دیگر کشورهای جهان یادآور می‌شود. همچنین لزوم توجه و جدی گرفتن شهروندان به هشدارهای آب و هوایی و انجام آموزش‌های لازم برای آمادگی شهروندان در زمان وقوع بلایای طبیعی را گوشزد می‌کند.