تربیت نیروی کار با دیپلماسی مهارت
ناصر چمنی کارشناس و فعال حوزه کار و تولید
اگر دانش و مهارتهای تخصصی و فنی و بهروزرسانی آن را صرفاً در اختیار و توان و ظرفیت یک کشور ندانیم و از طرفی گسترش آموزههای فنی و تخصصی را الزام بازار کار در نظر بگیریم، سازوکار توسعه دیپلماسی مهارت ابزار الزامی حوزه مهارتی بهشمار میرود. تکمیل حلقههای زنجیروار مهارتآموزی، بهروزرسانی استانداردهای مهارتی، گسترش پهنه و تنوع آموزشهای فنی، پیوند مهارت با دانش، تمرکز در حوزه مهارت مشاغل آینده و توسعه مهارتآموزی در محیط کار، از طریق انتقال تجربیات آموزشهای فنی با دیگر کشورها امکانپذیر است. در شرایط اشاره شده موضوع دیپلماسی مهارت، تعریف شده و الزام اجرای آن به چشم میآید.
در چارچوب رسمی انتقال دادههای مهارتی بین کشورهای مختلف، انتقال تجربیات موفق در ارتباط با توسعه مهارت با ابزار دیپلماسی و ارتباطات بینالمللی در قالب «دیپلماسی مهارت» تعریف شده است. این مفهوم بهعنوان نقطه عطفی در تدوین سیاستهای راهبردی حوزه مهارت، رابطی برای انتقال تجربیات مهارتی داخلی و سوابق و داشتههای حوزه مهارتهای فنی و تخصصی دیگر کشورها و نهادهای بینالمللی است.
در شرایطی که انقلاب مهارتی در قالب یکی از مبانی اساسی توسعه کسبوکار و ارتقای بهرهوری تولید با تکیه بر تربیت نیروی کار و بهروزرسانی استانداردهای مهارتی در جهان دنبال میشود، بستر دیپلماسی مهارت این مسیر را هموار میکند. در واقع این مهم را باید سازوکار توسعه و گسترش فضای آموزش مهارت با استفاده از اشتراک و انتقال تجربیات مختلف این حوزه دانست. روند مذکور بستری برای بهروزرسانی و ارائه مهارتهای فنی به متولیان حوزه مهارتی، مراکز آموزش فنی، مربیان مهارتآموزی، کارفرمایان، متقاضیان ورود به بازار کار و نیروی کار شاغل محسوب میشود. اهمیت برنامهریزی و حرکت در مسیر دیپلماسی مهارت تا جایی است که تعریف مرتبط با این حوزه، از طریق صدور مهارت و فناوری در سند مهارتآموزی سازمان فنی و حرفهای بهعنوان متولی حوزه مهارت گنجانده شده است. سنجش مهارت، بهروزرسانی استانداردهای مهارتی مطابق شرایط روز حوزه کسبوکار و تولید، گسترش فعالیتها و اقدامات پژوهشی در حوزههای فنی، توسعه تربیت نیروی انسانی ماهر، همکاری چندجانبه جهت ارتقای آموزشهای فنی و مهارتی برای افراد و مربیان آموزشی و رشد شاخصهای مهارتی در نتیجه گسترش تعاملات بینالمللی این حوزه، بخشی از قابلیتهای دیپلماسی مهارت به شمار میرود.
با توجه به تبادل تجربیات مبتنی بر فعالیتهای مهارتی بهعنوان موضوعی دوجانبه، استفاده از ظرفیتهای بینالمللی آموزش مهارت برای دریافت تجربیات دیگر کشورها و نهادهای بینالمللی فعال این عرصه، صدور تجربیات مهارتمحور به دیگر نقاط جهان را باید فرصتی برای تقویت ارتباطات جهانی بهویژه در حوزه کار، تولید و اشتغال دانست. در واقع این مهم بستری دوسویه در راستای توسعه روابط حوزه کار و ارتقای ظرفیت تربیت نیروی کار ماهر است. امروز شاهد برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضای نیروی کار بهویژه کارگران ماهر در حوزه کسبوکار هستیم. بنابراین تربیت نیروی کار ماهر با بهرهمندی از رشد آگاهی و تجربیات مهارتی با استفاده از مسیرهایی نظیر دیپلماسی مهارتی، چارهساز است. این راهکار را باید تضمینگر تأمین نیروی کار ماهر برای حضور و فعالیت در بازار کار دانست. بهنظر میرسد بهواسطه تقویت ارتباطات منطقهای و امکان تسهیل روابط دویا چندجانبه، اولویت دیپلماسی مهارت را باید توسعه روابط مهارتپایه در زمینه آموزشهای مهارتی، تربیت نیروی کار ماهر، انتقال تجربیات، تربیت مربیان آموزشی و تبادل نیروی کار ماهر با کشورهای همسایه و منطقه قرار داد.
با این اوصاف، تکمیل زنجیره توسعه مهارت، تربیت نیروی کار ماهر، تدوین و بهرهمندی از جدیدترین استانداردهای آموزشی، رشد بهرهوری تولید و نیروی کار و همچنین تبادل تجربیات موفق مهارتی کشورها را باید در چارچوب دیپلماسی مهارت جستوجو کرد. مزایای پرشمار این سازوکار بهینه ارتقادهنده سطح مهارتی نیروی کار، انگیزهای برای سیاستگذاری و تدوین اهداف کلان مهارتی مبتنی بر توسعه روابط بین کشورها محسوب میشود.