مسئله جمعیت در هند
برای بسیاری از ما، اولین تصویر از هند قطارهایی است که جمعیت در آن‌ها از سر‌و‌کول هم بالا می‌روند و خیابان‌هایی که مردم در آن می‌لولند و غذای کثیف خیابانی می‌خورند. این تصویر در کنار زرق‌وبرق سینمای این کشور، نمایی بسیار گیج‌کننده از پرجمعیت‌ترین کشور جهان پیش روی ما می‌گذارد. امروز، در سال 2024 هند بالغ بر 1.5 میلیارد جمعیت دارد که 1.1 میلیارد نفر آن در سن کار کردن هستند. شاخص‌های تحصیلی در هند در سال‌های اخیر بهبود پیدا کرده اما همچنان تبعیض‌های جنسیتی و اقلیتی پررنگ است. به‌عنوان مثال، مسلمانان هندی گرچه بزرگ‌ترین اقلیت این کشور هستند اما وضعیت خوبی ندارند. زنان محروم از تحصیل زیاد هستند و طبقات فرودست هند در خیابان می‌خوابند و چیزی حدود 30 درصد مردم سوءتغذیه دارند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که هند به‌طور کلی کشوری فقیر است. هرچند بسیاری از فعالیت‌های حوزه فناوری اطلاعات، در کشور هند انجام می‌شود چون هندی‌ها نیروی کار ارزان هستند، انگلیسی می‌دانند و در زمینۀ فناوری اطلاعات باهوش هستند.
با این مقدمه می‌توان نتیجه گرفت که همه‌چیز در هند گیج‌کننده است و می‌توان آن را کشور تضادها نامید. سؤال مهم این است که بیش از یک میلیارد نیروی کار برای هند یک فرصت است یا یک تهدید؟ هند می‌خواهد با این جوانان چه کند؟ آیا آن‌ها را رها می‌کند تا پیر شوند و تبدیل به مشکلی پیچیده برای کشور شوند؟
طبق داده‌های رسمی، سطح بیکاری رسمی هند در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ به بالاترین میزان در طول ۴۵ سال گذشته یعنی 1.6درصد رسید. البته این نرخ در بازه زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ به 1.4 درصد کاهش یافته است. با این حال مطالعات غیر‌رسمی نشان می‌دهد که تعداد بیکاران در هند به مراتب بیشتر از آن چیزی است که اعلام می‌شود، به‌طوری که برخی آمارها نشان می‌دهد نرخ بیکاری تنها در ماه مارس 2023 به 8.7 درصد رسیده است. این در حالی است که سالانه پنج میلیون هندی وارد بازار کار این کشور می‌شوند که باید برای آن‌ها شغل ایجاد کرد ولی برنامه‌های دولت اصلاً برای این حجم از جمعیت پاسخگو نیست. وقتی بدانیم نرخ سرمایه‌گذاری خارجی در هند هرروز کمتر می‌شود، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که بحران‌های بیکاری از بزرگ‌ترین مشکلات جمعیتی این کشور است. کشورهایی مثل سنگاپور و اندونزی، در حال بلعیدن فرصت‌های سرمایه‌گذاری هند هستند.
رادیکا کاپور، استاد مدعو در اندیشکده شورای تحقیقات هند، به جمعیت جوان هند امیدوار است. او می‌گوید: «از آنجا که شرکت‌ها به‌دنبال تنوع بخشیدن به کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاری‌های خود فراتر از چین هستند، هند در موقعیت خوبی برای استفاده از این مزیت قرار دارد.» استدلال او این است که چون جمعیت چین دارد به سرعت پیر می‌شود، جمعیت جوان هند می‌تواند جایگزین خوبی برای بازارهای جهانی در زمینۀ تولید و خدمات باشد.
البته این فقط یک پنجره است، یک فرصت کوتاه. چون جمعیت هند هم در دهه‌های آینده به سمت پیری می‌رود. برای همین است که می‌گوییم هند کشور تضادهاست. این کشور چند دهه فرصت دارد از مزیت جمعیت جوان خود برای ثروتمند شدن استفاده کند و برای اینکه درگیر مشکلات پیری جمعیت نشود، باید از همین حالا برای آن برنامه داشته باشد و سیاست‌های کنترل جمعیت خود را هوشمندانه انتخاب کند.
با این مقدمه می‌توان نتیجه گرفت که همه‌چیز در هند گیج‌کننده است و می‌توان آن را کشور تضادها نامید. سؤال مهم این است که بیش از یک میلیارد نیروی کار برای هند یک فرصت است یا یک تهدید؟ هند می‌خواهد با این جوانان چه کند؟ آیا آن‌ها را رها می‌کند تا پیر شوند و تبدیل به مشکلی پیچیده برای کشور شوند؟
طبق داده‌های رسمی، سطح بیکاری رسمی هند در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ به بالاترین میزان در طول ۴۵ سال گذشته یعنی 1.6درصد رسید. البته این نرخ در بازه زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ به 1.4 درصد کاهش یافته است. با این حال مطالعات غیر‌رسمی نشان می‌دهد که تعداد بیکاران در هند به مراتب بیشتر از آن چیزی است که اعلام می‌شود، به‌طوری که برخی آمارها نشان می‌دهد نرخ بیکاری تنها در ماه مارس 2023 به 8.7 درصد رسیده است. این در حالی است که سالانه پنج میلیون هندی وارد بازار کار این کشور می‌شوند که باید برای آن‌ها شغل ایجاد کرد ولی برنامه‌های دولت اصلاً برای این حجم از جمعیت پاسخگو نیست. وقتی بدانیم نرخ سرمایه‌گذاری خارجی در هند هرروز کمتر می‌شود، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که بحران‌های بیکاری از بزرگ‌ترین مشکلات جمعیتی این کشور است. کشورهایی مثل سنگاپور و اندونزی، در حال بلعیدن فرصت‌های سرمایه‌گذاری هند هستند.
رادیکا کاپور، استاد مدعو در اندیشکده شورای تحقیقات هند، به جمعیت جوان هند امیدوار است. او می‌گوید: «از آنجا که شرکت‌ها به‌دنبال تنوع بخشیدن به کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاری‌های خود فراتر از چین هستند، هند در موقعیت خوبی برای استفاده از این مزیت قرار دارد.» استدلال او این است که چون جمعیت چین دارد به سرعت پیر می‌شود، جمعیت جوان هند می‌تواند جایگزین خوبی برای بازارهای جهانی در زمینۀ تولید و خدمات باشد.
البته این فقط یک پنجره است، یک فرصت کوتاه. چون جمعیت هند هم در دهه‌های آینده به سمت پیری می‌رود. برای همین است که می‌گوییم هند کشور تضادهاست. این کشور چند دهه فرصت دارد از مزیت جمعیت جوان خود برای ثروتمند شدن استفاده کند و برای اینکه درگیر مشکلات پیری جمعیت نشود، باید از همین حالا برای آن برنامه داشته باشد و سیاست‌های کنترل جمعیت خود را هوشمندانه انتخاب کند.