بایدها و نبایدهای «جمع‌سپاری» در کسبوکار
پرتو جغتایی روزنامه‌نگار
فاکتور «جمعیت» در مدل کسبوکار جمع‌سپاری ممکن است از مشتریان، شهروندان عادی، متخصصان، دیگر کارآفرینان و صاحبان و مدیران کسبوکار تشکیل شود. برای به‌دست آوردن این دانش، کسبوکار باید راه‌حل‌هایی ایجاد کند تا کاربر به همکاری در این ساختار علاقه‌مند شود و در عین حال به‌عنوان یک تجارت درآمد کسب کند. اگرچه مدل کسبوکار جمع‌سپاری، قر‌ن‌هاست وجود داشته اما این اصطلاح برای اولین‌بار توسط فردی به نام جف ها، در سال 2006 استفاده شد؛ زمانی که او مقاله‌ای درباره مدل کسبوکار جمع‌سپاری نوشت. این مدل کسبوکار ابتدا با اینترنت و حتی بیشتر با رسانه‌های اجتماعی و گوشی‌های هوشمند محبوبیت پیدا کرد.
**جمع‌سپاری چگونه تعریف می‌شود؟
جمع‌سپاری به‌معنی برون‌سپاری کار به جمعیتی بزرگ و گاهی نامشخص از افراد است. همچنین می‌توان آن را روشی برای تأمین کالا، نیروی کار، اطلاعات یا ایده از گروه بزرگی از مشارکت‌کنندگان به‌شمار آورد. در این روش از اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های تلفن همراه برای برقراری ارتباط و ارسال داده‌ها استفاده می‌شود. جمع‌سپاری به شرکت‌ها امکان می‌دهد که انجام کاری را به افرادی در هر نقطه از کشور یا حتی جهان واگذار کنند. به این ترتیب شرکت‌ها می‌توانند بدون پرداخت هزینه‌های مربوط به استخدام کارکنان، از مجموعه وسیعی از مهارت‌ها و تخصص‌ها بهره‌مند شوند. برای انجام کارها یا پروژه‌ها با استفاده از این روش یک کار بزرگ به تعداد زیادی از کارهای کوچک‌تر تقسیم می‌شود تا افراد زیادی بتوانند به‌طور جداگانه آن‌ها را انجام دهند.
**ایده خرد جمعی
مفهوم جمع‌سپاری بر پایه نظریه «خرد جمعی» بنا شده است. خرد جمعی یعنی گروه بزرگی از افراد، با هم می‌توانند بینش یا ارزش شگفت‌انگیزی را خلق کنند، حتی اگر این افراد جدا از هم اشتباه فکر کنند. ایده خرد جمعی را می‌توان در تحقیق فرانسیس گالتون، دانشمند بریتانیایی یافت. او در سال ۱۹۰۶ حدس‌های ۸۰۰ نفر از شرکت‌کنندگان را در بازاری محلی درباره وزن یک گاو ذبح‌شده بررسی کرد. گالتون تصور می‌کرد که پاسخ کلی گروه بسیار دور از واقعیت باشد اما وقتی از جواب‌های این افراد میانگین گرفت، با کمال تعجب متوجه شد که جمعیت وزن گاو را با اندکی اختلاف درست حدس زده است.
**ترکیبی از برون‌سپاری و همکاری افراد
جمع‌سپاری؛ ترکیبی از دو کلمه جمعیت و برون‌سپاری و به معنای برون‌سپاری به انبوه مردم است. جمع‌سپاری نوعی برون‌سپاری است اما نه به شرکت‌ها یا سازمان‌های خاص بلکه به گروه فراوانی از افراد ناشناخته. ناشناخته به این معنا که یک شرکت نمی‌تواند جمعیت خویش را بسازد. این کار معمولاً از طریق فراخوان عمومی در اینترنت انجام می‌شود. تمرکز جمع‌سپاری بر مشارکت دادن جمعیت در فعالیت‌هایی چون حل مسئله، تولید و توسعه مفاهیمی چون مشارکت در ایده‌سازی، نوآوری، تولید و فرایندهای ارائه خدمات است که بر کیفیت محصول، وفاداری و خشنودی مشتری اثری مستقیم دارد. غیرمتمرکز بودن، غیررسمی بودن، عمودی و افقی‌بودن ارتباطات، در انحصار نبودن اطلاعات، از جمله مواهب جمع‌سپاری هستند. مدل کسبوکار جمع‌سپاری بر مشارکت داوطلبانه جمعیت، جهت تولید فراورده‌های نوآورانه تمرکز دارد. مفهوم جمع‌سپاری و کاربرد آن در حال تکامل است و بیش از پیش با روش‌های خلاقانه از این مفهوم استفاده می‌شود. عناصر اصلی جمع‌سپاری بر روی فناوری، تأمین سرمایه و قدرت جمعی متمرکز است. این امر به بسیاری از پروژه‌های کوچک امکان می‌دهد تا مبلغ مالی قابل‌توجهی را جمع‌آوری کنند. فرایند جمع‌سپاری به شدت به فناوری وابسته است؛ هم در مورد وب‌سایت‌هایی که جمع‌سپاری بر روی آن‌ها انجام می‌شود و هم فناوری‌هایی که ارتباط شبکه‌های اجتماعی را فراهم می‌کنند و آگاهی بخشی در مورد یک پروژه را امکان‌پذیر می‌سازند.
**به دور از شیوه‌های سنتی
بعضی از کسب‌وکارها از جمع‌سپاری برای رسیدن به اهدافی خاص یا خلق ایده‌های جدید استفاده می‌کنند. برون‌سپاری یعنی شرکت، یک پیمانکار یا نیروی آزاد مشخص را برای انجام کاری انتخاب می‌کند اما جمع‌سپاری یعنی کارها میان یک گروه بزرگ و اغلب نامشخص توزیع می‌شود. برخلاف مدل‌های کاری سنتی، اعضای این گروه‌ها به غیر از کارهای مربوط به جمع‌سپاری، هیچ ارتباطی با یکدیگر یا با شرکت ندارند. جمع‌سپاری را می‌توان برای جمع‌آوری اطلاعات و کسب بینشی ارزشمند درباره اقدامات گروه‌های بزرگی از مردم نیز به کار برد. مثلاً دانستن اینکه مردم در موتورهای جست‌وجو دنبال چه اطلاعاتی هستند یا چه ویدئوهایی را تماشا می‌کنند به کسب‌وکارها کمک می‌کند که علاقه عموم مردم به محتوا، محصولات و خدمات خود را بسنجند. سازمان‌های غیرانتفاعی یا اجتماعی با بودجه محدود نیز می‌توانند از جمع‌سپاری برای انتشار پیام‌های خود، تبلیغ رویدادها یا انجام کارها استفاده کنند. مثلاً دانشنامه اینترنتی ویکی‌پدیا که وب‌گاهی غیرانتفاعی برای افزایش دانش و آگاهی است، از روش جمع‌سپاری استفاده می‌کند. بسیاری از ویراستاران مدخل‌های این دانشنامه را رایگان می‌نویسند و به‌روزرسانی می‌کنند. اینترنت به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و ارتباطات کارآمد را تسهیل می‌کند و نقش آن برای یافتن افراد موردنیاز و و دسترسی به آن‌ها، جهت انجام کارها مهم است. اپلیکیشن‌ها، وب‌گاه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، ایمیل و سایر اشکال فناوری به شرکت‌ها امکان می‌دهند که سریع و راحت به گروه‌های بزرگی از افراد دسترسی پیدا کنند.
خیریه‌ها و مؤسسه‌های عامل‌المنفعه، شناخته‌شده‌ترین نمونه روش جمع‌سپاری هستند. کمک‌های داوطلبانه دریافت شده به این شیوه برگرفته از مسئولیت اجتماعی افراد، نوع‌دوستی یا اعانه‌های مذهبی است که می‌تواند شامل حمایت مستقیم مالی یا معنوی در فعالیت‌هایی مانند کمک به کودکان کار، محیط‌زیست و سایر حمایت‌های اجتماعی باشد. مشخصه این روش، اهدایی بودن کمک مالی یا معنوی است. به این معنا که حمایت‌کننده هیچ انتظاری در قبال بازگشت یا پیگیری کمکِ انجام شده ندارد.
در نهایت اینکه با گرایش بیشتر کسب‌وکارها به محیط‌های آنلاین و مجازی، جمع‌سپاری برای شرکت‌هایی مفید خواهد بود که به‌دنبال ایده‌های نوآورانه در گروه بزرگی از افراد برای بهبود محصولات یا خدمات خود هستند. جمع‌سپاری، بخش‌هایی از املاک و مستغلات تا کارهای بشردوستانه و خیریه را در بر می‌گیرد و افراد را برای دستیابی به اهداف مشترک گرد هم می‌آورد. البته در بعضی موارد، جمع‌سپاری موجب محدودیت نظارت بر نتایج و امکان کسب نتایج ضعیف‌تر هم می‌شود.