غذا‌های ممنوع در بیماری فاویسم
بیماران مبتلا به فاویسم زندگی معمولی دارند و تنها هنگام بروز علائم نیاز به اقدام‌های درمانی پیدا می‌کنند. این بیماری درمان قطعی ندارد و تنها اقدام مؤثر، پیشگیری از بروز حمله همولیز با پرهیز از مواجهه با مواد محرک و مراجعه سریع به پزشک است. تغذیه در بروز این بیماری نقش مؤثری دارد. بعضی از مواد غذایی ممنوع برای بیماران مبتلا به فاویسم شامل موارد زیر است:
- انواع سویا و محصولات آن، لوبیا، نخود، نخود فرنگی، عدس و لپه: هر‌چند بیشترین تحریک نسبت به باقلا وجود دارد اما به دلیل اینکه تشخیص همولیز خفیف دشوار بوده و در طولانی‌مدت عوارض قابل ملاحظه‌ای در بدن فرد دارد، بهتر است مبتلایان به فاویسم از مصرف تمامی حبوبات و محصولات تولید شده از آن‌ها پرهیز کنند.
- باقلا: این ماده غذایی، هزاران سال است جزو رژیم غذایی انسان‌ها در سراسر دنیا محسوب میشود و خوردن و حتی بوییدن گل و گرده‌های باقلا نیز عوارض خیلی شدید و مهلکی در مبتلایان به فاویسم ایجاد می‌کند. بنابراین به بیماران توصیه میشود از خوردن باقلای تازه و خام پرهیز کرده و حتی از کنار مزارع باقلا هم رد نشوند، چون همین کار میتواند باعث شکستن گلبولهای قرمز فرد شود.
- سولفیتها و مواد غذایی حاوی آن‌ها: سولفیتها به‌عنوان یکی از افزودنی‌‌‌های غذایی استفاده می‌‌شوند و در بسیاری از مواد غذایی وجود دارند. برخی از آب‌میوه‌‌ها و آب سبزی‌ها، نوشابه‌‌ها، ترشی‌‌ها و میوه‌‌های خشک شده سولفیت دارند بنابراین بهتر است برچسب آن‌ها موقع خرید خوانده شود.
- اسید اسکوربیک: ویتامین (C) اغلب به‌عنوان یکی از مواد افزودنی رایج در صنایع غذایی کاربرد دارد اما در این بیماران مصرف دوز‌‌های بالای آن میتواند همولیز را تشدید کند. بنابراین خواندن برچسب مواد غذایی در خصوص این ویتامین ضروری است و نباید در مقادیر زیاد مصرف شود. البته اغلب نیازی به پرهیز از منابع غذایی ویتامین (C) مثل مرکبات (در حد مقادیر معمول مصرفی) نیست.
- ویتامین (K): این ویتامین وقتی زیاد و به شکل دارویی مصرف شود، به‌ویژه زمانی که در بدو تولد به نوزاد داده میشود، منجر به آنمی همولیتیک میشود. تجویز ویتامین K به نوزادان مبتلا به نقص (PD6G) میتواند منجر به عوارضی همچون آنمی همولیتیک، آسیب مغزی یا کبدی و یا حتی در برخی از موارد مرگ نوزاد شود. بنابراین اطلاع پزشکان از ابتلای نوزاد به فاویسم ضروری است.
- مکمل‌های غذایی یا داروهای حاوی آهن: قرص فروس سولفات و دیگر داروهای حاوی آهن از دیگر مواردی است که مبتلایان به فاویسم باید از مصرف آن پرهیز کنند. به این دلیل که کم‌خونی این بیماران به هیچ‌وجه ناشی از کمبود آهن نیست، بلکه ناشی از آسیب‌پذیری زیاد گلبولهای قرمز است که عمر بسیار کمتری از حد معمول دارند. همچنین مصرف مکمل آهن در این بیماران موجب ازدیاد آهن در بدن شده و در اثر نقص سیستم سم‌زدای گلوتاتیون در این بیماران، آهن زیاد به‌عنوان اکسیدان عمل کرده و سلول‌‌های بدن از جمله سلول‌‌های کبد، غدد، قلب و گلبولهای قرمز را در معرض آسیب اکسیداتیو قرار می‌‌دهد.
- محصولات بدون گلوتن: مصرف این محصولات در مبتلایان به فاویسم ممنوع نیست، بلکه برخی از مواد بدون گلوتن به جای آرد معمولی از آرد باقلا یا سایر حبوبات تهیه میشود. بنابراین باید برچسب آن‌ها مطالعه شود.
- برخی از ترکیبات گیاهی: برخی از ترکیبات گیاهی مانند مصرف عرق یا عصاره گیاه شیرین‌بیان و همچنین مصرف مقادیر زیاد چای سیاه و یا سبز، میتواند مشکل‌ساز باشد.
.
- انواع سویا و محصولات آن، لوبیا، نخود، نخود فرنگی، عدس و لپه: هر‌چند بیشترین تحریک نسبت به باقلا وجود دارد اما به دلیل اینکه تشخیص همولیز خفیف دشوار بوده و در طولانی‌مدت عوارض قابل ملاحظه‌ای در بدن فرد دارد، بهتر است مبتلایان به فاویسم از مصرف تمامی حبوبات و محصولات تولید شده از آن‌ها پرهیز کنند.
- باقلا: این ماده غذایی، هزاران سال است جزو رژیم غذایی انسان‌ها در سراسر دنیا محسوب میشود و خوردن و حتی بوییدن گل و گرده‌های باقلا نیز عوارض خیلی شدید و مهلکی در مبتلایان به فاویسم ایجاد می‌کند. بنابراین به بیماران توصیه میشود از خوردن باقلای تازه و خام پرهیز کرده و حتی از کنار مزارع باقلا هم رد نشوند، چون همین کار میتواند باعث شکستن گلبولهای قرمز فرد شود.
- سولفیتها و مواد غذایی حاوی آن‌ها: سولفیتها به‌عنوان یکی از افزودنی‌‌‌های غذایی استفاده می‌‌شوند و در بسیاری از مواد غذایی وجود دارند. برخی از آب‌میوه‌‌ها و آب سبزی‌ها، نوشابه‌‌ها، ترشی‌‌ها و میوه‌‌های خشک شده سولفیت دارند بنابراین بهتر است برچسب آن‌ها موقع خرید خوانده شود.
- اسید اسکوربیک: ویتامین (C) اغلب به‌عنوان یکی از مواد افزودنی رایج در صنایع غذایی کاربرد دارد اما در این بیماران مصرف دوز‌‌های بالای آن میتواند همولیز را تشدید کند. بنابراین خواندن برچسب مواد غذایی در خصوص این ویتامین ضروری است و نباید در مقادیر زیاد مصرف شود. البته اغلب نیازی به پرهیز از منابع غذایی ویتامین (C) مثل مرکبات (در حد مقادیر معمول مصرفی) نیست.
- ویتامین (K): این ویتامین وقتی زیاد و به شکل دارویی مصرف شود، به‌ویژه زمانی که در بدو تولد به نوزاد داده میشود، منجر به آنمی همولیتیک میشود. تجویز ویتامین K به نوزادان مبتلا به نقص (PD6G) میتواند منجر به عوارضی همچون آنمی همولیتیک، آسیب مغزی یا کبدی و یا حتی در برخی از موارد مرگ نوزاد شود. بنابراین اطلاع پزشکان از ابتلای نوزاد به فاویسم ضروری است.
- مکمل‌های غذایی یا داروهای حاوی آهن: قرص فروس سولفات و دیگر داروهای حاوی آهن از دیگر مواردی است که مبتلایان به فاویسم باید از مصرف آن پرهیز کنند. به این دلیل که کم‌خونی این بیماران به هیچ‌وجه ناشی از کمبود آهن نیست، بلکه ناشی از آسیب‌پذیری زیاد گلبولهای قرمز است که عمر بسیار کمتری از حد معمول دارند. همچنین مصرف مکمل آهن در این بیماران موجب ازدیاد آهن در بدن شده و در اثر نقص سیستم سم‌زدای گلوتاتیون در این بیماران، آهن زیاد به‌عنوان اکسیدان عمل کرده و سلول‌‌های بدن از جمله سلول‌‌های کبد، غدد، قلب و گلبولهای قرمز را در معرض آسیب اکسیداتیو قرار می‌‌دهد.
- محصولات بدون گلوتن: مصرف این محصولات در مبتلایان به فاویسم ممنوع نیست، بلکه برخی از مواد بدون گلوتن به جای آرد معمولی از آرد باقلا یا سایر حبوبات تهیه میشود. بنابراین باید برچسب آن‌ها مطالعه شود.
- برخی از ترکیبات گیاهی: برخی از ترکیبات گیاهی مانند مصرف عرق یا عصاره گیاه شیرین‌بیان و همچنین مصرف مقادیر زیاد چای سیاه و یا سبز، میتواند مشکل‌ساز باشد.
.