برنامهریزی برای افزایش روند اسقاط خودروهای فرسوده
تعداد خودروهای سواری در حال تردد در کشور ۲۱ میلیون دستگاه است. از این تعداد یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه که شش درصد این خودروها را تشکیل میدهد فرسوده به حساب میآید. البته اگر سن فرسودگی را ۱۵ سال در نظر بگیریم تعداد این خودروها به ۲.۵ میلیون دستگاه میرسد. از سویی ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در سطح کشور وجود دارد که از این تعداد ۹۰ درصد و بهعبارتی ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت از رده خارج است.
محمود مشهدی شریف، رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودرو در مورد آخرین وضعیت اسقاط این خودروها گفت: «پس از ابلاغ آییننامه اسقاط خودروهای فرسوده، سرعت این موضوع در کشور افزایش یافت، بهگونهای که تا یکم مردادماه حدود ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو ثبت نام کردند که از این میزان کارهای مربوط به از رده خارج کردن ۱۱۲ هزار دستگاه خودرو انجام شد. او افزود: «البته در بخش موتورسیکلتهای مستعمل بسیار ضعیف هستیم و تعداد آن بسیار کم به حساب میآید و میتوان گفت نزدیک به صفر است. در بخش کامیونهای فرسوده هم فقط در حد چند هزار دستگاه بود. بنابراین ۹۰ درصد ثبتنامیها مربوط به خودروهای سواری است. مشهدی شریف توضیح داد: «بر اساس برنامه هفتم توسعه سالانه باید ۵۰۰ هزار خودرو از رده خارج شود. بنابراین با توجه به اینکه در سال اول برنامه قرار داریم اسقاط ۳۰۰ هزار خودرو مطلوب به نظر میرسد.»
سن فرسودگی خودرو در ایران بالاست
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در گفتوگو با «آتیه نو» با اشاره به شرایط اقتصادی کشورمان، گفت: «در ایران خودرو نهتنها یک وسیله نقلیه، بلکه یک سرمایه محسوب میشود. به همین دلیل، مردم به نگهداری و تعمیر خودروهای خود اهمیت زیادی میدهند. این امر موجبات آن را فراهم آورده که بازار تعمیر و نگهداری خودرو رونق بسیاری داشته باشد و هزینههای تعمیر خودرو نسبت به قیمت بالای آن مقرونبهصرفه به نظر برسد. بنابراین در مورد تعداد خودروهای فرسوده در ایران، امکان دارد آمارها گاهی متفاوت باشد.»
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه عمر خودروهای فرسوده در ایران بیشتر از استاندارهای جهانی به حساب میآید، افزود: «در کشورهای دیگر عمر یک خودرو برای ورود به چرخه فرسودگی متوسط پنج سال در نظر گرفته میشود، اما در ایران این رقم بسیار بیشتر است، به طوریکه در ابتدا این عدد ده سال بود که در ادامه حتی به 20 سال نیز افزایش پیدا کرد.»
کاکایی ادامه داد: «سن از رده خارج کردن خودروهای سنگین و تاکسی در ایران بسیار بیشتر از استانداردهای جهانی به حساب میآید، این درحالی است که وسایل نقلیه توسط مالکان برای سالهای طولانی مورد استفاده قرار میگیرد.»
بازار سیاه اسقاط خودرو از بین رفت
سازوکار از رده خارج کردن خودرو در مجلس یازدهم به دلیل بازار سیاهی که وجود داشت، اصلاح و مقرر شد در صورتی که گواهی اسقاط به تعداد کافی موجود نباشد، 1.5درصد قیمت خودروهای داخلی به صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معدن و تجارت واریز و اجازه تولید خودرو داده شود. در سال نخست اجرای این قانون، منابع مناسبی از این محل به دست آمد. البته به گفته مصطفی طاهری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس آییننامه این قانون بهگونهای که بتواند بهدرستی اجرایی شود و تأثیرات مدنظر قانونگذار را رقم بزند تدوین نشده است. با این وجود به دلیل این قانون، بازار سیاه گواهی اسقاط از بین رفته و پرداخت 1.5درصد از قیمت خودروهای داخلی به جای گواهی اسقاط، باعث شد که دلالی در این بازار از بین برود. براساس پیشبینیها این تعداد در سال جاری به حدود 250 هزار دستگاه خواهد رسید.