گفتوگوی آتیه نو با پزشکان سازمان تأمیناجتماعی
خدمت به کارگران عشق میخواهد
مهین داوری روزنامهنگار
بخش درمان سازمان تأمیناجتماعی متکفل تأمین سلامت و خدمات درمانی برای بیش از 46 میلیون نفر بیمهشده اصلی و اعضای خانواده آنهاست که به دو شکل درمان مستقیم در مراکز ملکی و درمان غیرمستقیم توسط مراکز طرف قرارداد ارائه میشود. در این میان نقش و جایگاه پزشکان شاغل در مراکز ملکی و همچنین پزشکان طرف قرارداد سراسر کشور در فرایند ارائه خدمات درمانی و پزشکی سازمان تأمیناجتماعی برجسته و حائز اهمیت است. آتیه نو در آستانه روز پزشک (اول شهریورماه) در گفتوگویی صمیمی با تعدادی از پزشکان مراکز ملکی پای درد و دل آنها نشسته که در ادامه میخوانید.
«همیشه میگویند عمر دست خداست اما اینکه بتوانید یک موجود زنده را نجات بدهید حس غیرقابل وصفی است. به نظرم پزشکان، حکم حکومتی از طرف خداوند هستند.» این جملهای از شادی زمانیان، متخصص مغز و اعصاب از شهر مشهد است. 43 سال دارد و پزشکی عمومی را در دانشگاه آزاد مشهد و دوره تخصص خود را در دانشگاه سراسری فردوسی مشهد طی کرده و بلافاصله دورههای تکمیلی تخصصی را در سال 1390 در دانشگاه مشهد گذرانده است.
زمانیان از حدود 10 سال پیش با ورود به سازمان تأمیناجتماعی طبابت خود را در مراکز درمانی استان خراسان آغاز کرده که این همکاری تاکنون ادامه دارد. این متخصص مغز و اعصاب، هماکنون علاوه بر حقالتدریسی دانشگاه آزاد مشهد و دبیری انجمن مغز و اعصاب استان خراسان بزرگ (شمال، جنوبی و رضوی) در کمیسیونهای سازمان تأمیناجتماعی نیز فعال است. از سال 1396 تاکنون هر سال بین 3 تا 4 مقاله در کنگرههای خارجی و داخلی در حوزه صرع، سکته مغزی، مغز و اعصاب و سردرد، ارائه میکند. چهار مقاله او در تابلت و یک مقاله او نیز با موضوع بررسی بیماران کوویدی با علائم نورولوژی در سازمان بهداشت جهانی چاپ شده است.
او درباره انگیزه خود برای انتخاب رشته پزشکی میگوید: «فردی با حافظه گفتاری و تصویری قوی بودم که حفظ و به خاطرسپردن مطالب درسی برایم سریع و آسان بود. به همین دلیل رشته تجربی را انتخاب کردم. از همان روزها رشته پزشکی برایم ارزشمند بود و ادامه تحصیل در این رشته را مشتاقانه پیگیری میکردم. پس از ورود به این رشته در دانشگاه، هرچند روزهای بسیار سختی را پشتسر گذاشتم اما چنانچه به سالیان قبل بازگردم، باز هم پزشکی و طبابت را انتخاب میکنم.»
این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه بهبود حال نزار بیمار برای پزشک دنیایی ارزش دارد، ادامه میدهد: «پزشکان برحسب وظیفه و جایگاه حرفهای، نهایت تلاش خود را برای درمان بیماران بهکار میبندند. هنگامی که بیمار بهبودی خود را بهدست میآورد، خستگی دکتر برطرف میشود.»
زمانیان اغلب پزشکان را متعهد به اخلاق حرفهای میداند و با گله از برخی بیمهریهای جامعه نسبت به آنها در سالهای اخیر بیان میکند: «دید جامعه نسبت به پزشکان کمی خاکستری شده است و مردم تصور میکنند، پزشکان طعم تلخ سختیها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی این روزها را نمیچشند. اما درواقع اینگونه نیست؛ زیرا پزشکان هم در معرض تبعات ناشی از مسائل جامعه قرار دارند. این درحالی است که آنها همواره تلاش میکنند، اخلاق حرفهای خود را با وجود مسائل و دشواریهای مالی، حفظ کنند. ابعاد معنوی خدمات پزشکان بسیار برجسته است و قابل قیاس با ابعاد مادی نیست.»
او در بیان انگیزه خود برای ورود به سازمان تأمیناجتماعی توضیح میدهد: «ورود به سازمان تأمیناجتماعی فرصت خدمتگزاری به اقشار کارگر و زحمتکش جامعه را برایم میسر کرد. این گروه از افراد جامعه توان مالی استفاده از بخشهای خصوصی و مطبها را ندارند و در این شرایط، سازمان تأمیناجتماعی امکان دسترسی آنها را به خدمات درمانی مناسب و رایگان فراهم کرده است.»
30 سال شوق خدمت به اقشار کمدرآمد
دکتر قدرتالله نظری، متخصص داخلی بیمارستان تأمیناجتماعی شهدای کرمانشاه، از اول شهریورماه سال 1377 با سازمان همکاری دارد. او سال 1343 در شهر مرزی سرپلذهاب استان کرمانشاه به دنیا آمده و پس از اخذ دیپلم، تحصیلات خود را در رشته پزشکی و سپس تخصص تکمیل کرده است.
این متخصص داخلی با اشاره به عشق دیرینه خود به طبابت، نقش هدایت فکری پدرش را در انتخاب رشته پزشکی مؤثر میداند: «مرحوم پدرم با وجود فعالیت در حرفه کسبوکار بازار، بسیار اهل مطالعه بود. با توجه به کمبود پزشک در آن سالها، علاقهمند بود که پزشک شوم. من نیز بهعنوان تنها اولاد ذکور خانواده، تحقق آرزوی پدر را وظیفه خود دانستم و رسیدن به این هدف را مشتاقانه و از سر علاقه پیگیری کردم. از اینرو در تمام دوران تحصیل به پشتوانه تشویقهای خانواده و انگیزه شخصی، شاگرد اول مدرسه بودم.»
نظری جایگاه معنوی رشته پزشکی را در جامعه، بهرغم فرازونشیبهای بسیار، خللناپذیر میشمارد و یادآور میشود: «پزشکی با وجود تلاطمهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این علم در جهان، همچنان از جایگاه والایی برخوردار است و بسیاری از اقشار جوامع دنیا و ایران اعتقاد دارند تنها پزشک برطرفکننده دردها و آلام جسمانی و روانی مردم است.»
او در خصوص انگیزه اشتغال خود در مراکز درمانی سازمان تأمیناجتماعی میگوید: «افرادی مانند من که از طبقه متوسط و ضعیف جامعه به جایگاه اجتماعی و علمی میرسند انگیزه بالای خدمترسانی به مردم در آنها قوت میگیرد. فعالیت در سازمان تأمیناجتماعی که مسئولیت ارائه خدمات به ضعیفترین اقشار جامعه را دارد، گزینه مناسبی برای تحقق این هدف بود. به همین دلیل پس از 30 سال خدمت در سازمان تأمیناجتماعی، همچنان از لبخند رضایت بیماران، انرژی میگیرم و با اشتیاق به فعالیت خود ادامه میدهم. سالهاست که از ساعت شش صبح تا پنج عصر در خدمت سازمان، در بخش طبابت و عضویت در کمیسیونهای مختلف درمانی هستم. حتی یک دستگاه آندوسکوپی برای مطب شخصی خریداری نکردهام و تمام انرژی خود را در سازمان بهکار گرفتهام.»
نظری درباره آمار مراجعه به بخش داخلی اضافه میکند: «بهعنوان بنیانگذار گروه داخلی بیمارستان شهدا با شش نفر از پزشکان همکار بهطور عادلانه در شیفتهای مختلف صبح و بعدازظهر فعالیت داریم و بهطور متوسط روزانه حدود 60 بیمار را ویزیت میکنیم. خدمات آندوسکوپی و رسیدگی به بیماران بستری از دیگر وظایف ما بهشمار میرود.»
این متخصص داخلی در پاسخ به چالشهای پیش روی پزشکان شاغل در مراکز درمانی تأمیناجتماعی میافزاید: «در سازمان فرصتها و تهدیدهای مختلف وجود دارد؛ فرصتها همان فراهم بودن شرایط خدمترسانی به اقشار ضعیف جامعه است. مشاهده لبخند رضایت و تشکر قلبی آنها، همواره مرا در تداوم مسیرم ترغیب میکند.»
این متخصص رایگان بودن خدمات را بعضاً زمینهساز بروز برخی مسائل میداند و میگوید: «متأسفانه گاهی اوقات رایگان بودن خدمات، زمینه بروز سوءاستفاده را فراهم میکند؛ زیرا گاهی بیماران با دردها و مشکلات کاذب مراجعه میکنند و از اینرو منابع سازمان بیهوده صرف میشود.»
به گفته او یکی از مطالبات مهم پزشکان شاغل در مراکز سازمان، ارتقای میزان دستمزد و درآمد آنهاست: «با توجه به پایین بودن دستمزد پزشکان تأمیناجتماعی در مقایسه با همکاران موازی شاغل در مراکز دولتی، انتظار میرود تا قوانین و مقررات تأمیناجتماعی در حوزه حقوق و مزایا، بازنگری شود. بهویژه برای پزشکان امثال من که تمامی عمر حرفهای خود را در سازمان طی کرده و در هیچیک از مراکز خصوصی فعالیت نداریم، تشویقهایی در نظر گرفته شود.»
این متخصص بیماریهای داخلی با نقد غلبه «جو مادیگرایی» در دنیای امروزی، بر ضرورت پرهیز پزشکان از انگیزه مادی طبابت اشاره میکند: «اگر پزشک غرق روزمرگی و جذابیتهای مادی و دنیوی شود به مرور بیماران را به شکل پول و دلار خواهد دید. بسیاری از شکایتهای قضایی علیه پزشکان نیز ناشی از مادیگرایی است و گاهی منفعت مادی بر درمان بیمار ترجیح داده میشود.»
نظری با بیان اینکه هرگز با انگیزه مادی طبابت نکرده است، میگوید: «همواره با مطالعه کتابهای عرفانی و اخلاقی تلاش میکنم تا شخصیت ذاتی و اخلاقی خود را فراموش نکنم و این عبارت «از کجا آمدهام آمدنم بهر چه بود» را در فراز افکارم جای دادهام. به لطف خداوند بیش از 30 سال طبابت کردهام و حتی یک شکایت در سازمان نظام پرشکی علیه من ثبت نشده است. هرگز به بیماران نگاه مادی نداشتم. نه اینکه پزشک خیلی خوبی بودم، بلکه تنها سعی کردهام وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهم.»
این متخصص بیمارستان شهدای کرمانشاه میافزاید: «صاحب دو دختر محصل و دکترای داروسازی هستم. عشق به تحصیل در خانواده ما همواره وجود داشته و امیدوارم بهرغم غلبه جو مادیگرایی در دنیای امروز، نسل بعدی همه امور را از ابعاد مادی نگاه نکند. مسائل انسانی و معنوی را درنظر داشته باشد و فرصتی را به خلوت خود اختصاص دهد.»
نظاممندی، عاملی برای طبابت در تأمیناجتماعی
یونس محمودیان، زاده شهرستان گچساران در سال 1362 است. مدرک تحصیلی پزشکی عمومی و 14 سال سابقه اشتغال در سازمان تأمیناجتماعی دارد. او در حال حاضر مدیر درمان تأمیناجتماعی استان کهگیلویه و بویراحمد است.
این پزشک، تأمیناجتماعی را سازمانی نظاممند و با تشکیلات مشخص میداند و این ویژگی را عامل تقویت انگیزه او برای فعالیت در سازمان بیان میکند: «تأمیناجتماعی چارچوب مشخصتری نسبت به دیگر سازمانها برای ارائه خدمات پزشکی دارد. از سوی دیگر، رایگان بودن خدمات تأمیناجتماعی و نداشتن ارتباط مالی بین پزشک و بیمار، مرا برای اشتغال در این نهاد ترغیب کرد.»
او در خصوص انگیزه خود برای انتخاب رشته پزشکی به مسئولیت اجتماعی این رشته اشاره میکند و میگوید: «اغلب دانشآموزانی که رشته تجربی را انتخاب میکنند با هدف قبولی در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی وارد این رشته تحصیلی میشوند. من با رتبه 71 کنکور، رشته پزشکی را انتخاب کردم؛ زیرا این رشته دارای مسئولیت اجتماعی بسیار والایی است و حس کمک به همنوع را اقناع میکند. این ویژگی، شغل پزشکی را از سایر مشاغل متمایز میکند. یک فرد ممکن است درآمد بهتری داشته باشد اما شغل او کمکی به همنوع نکند.»
او با بیان اینکه در جامعه، همواره جایگاه اجتماعی پزشکان برجسته بوده، از اینکه پزشکان در سالهای اخیر با جوسازی در فضای مجازی، مورد بیمهری قرار گرفتهاند چنین اظهار تأسف میکند: «در سالهای اخیر شکلگیری جو پزشکستیزی در فضای مجازی، جایگاه اجتماعی پزشکان را در اذهان برخی افراد، خدشهدار کرده است. درحالی که از دیرباز شغل پزشکی به دلیل ارزش اجتماعی مورد اقبال و احترام افراد جامعه بوده است.»
محمودیان در خصوص آمار مراجعهکنندگان به چهار مرکز درمانی استان میگوید: «تقریباً در مراکز ملکی استان سالانه بین 880 تا 900 هزار ویزیت سرپایی و 7500 مورد بستری بهثبت میرسد.»
او پایین بودن درآمد را مهمترین دغدغه پزشکان میداند و در توضیح چالشهای موجود میگوید: «در استانهای کمبرخوردار، نبود امکانات رفاهی و کمبود پزشکان متخصص و فوقتخصص از مسائل جدی بهشمار میرود. در این استانها علاوهبر کمبودهای مذکور، حجم بالای مراجعات، خستگی و فرسایش پزشکان را مضاعف میکند. در نتیجه انتظار میرود بر پایه مسئولیت اجتماعی و فارغ از بحث سطحبندی، توسعه مراکز درمانی ملکی در این استانها مورد توجه قرار گیرد.»
این پزشک عمومی، تسریع شرایط استخدام، تخصیص سهمیه بورسیه پزشکان، و فراهم سازی زمینه ارتقای علمی و بهکارگیری پزشکان ضریب «کا» در مراکز ملکی سازمان تأمیناجتماعی را از دیگر عوامل مهم رشد خدمات پزشکی بیان میکند و بر لزوم توجه ویژه سازمان به این موارد تأکید میکند.