انتهای درمان به دارو ختم می‌شود
فعالیت 700 داروساز در تأمین‌اجتماعی
سلاله صدرایی روزنامه‌نگار
سازمان تأمین‌اجتماعی به‌عنوان پرمخاطب‌ترین نهاد بیمه‌ای، بار درمان نیمی از افراد جامعه را بر دوش دارد و به دو شیوه درمان مستقیم، از طریق مراکز ملکی و درمان غیرمستقیم از طریق خرید خدمت، پاسخگوی نیازهای درمانی افراد تحت‌پوشش است. مراکز ملکی سازمان به دلیل ارائه خدمات رایگان، همواره با اقبال توجه مردم مواجه شده و بسیاری از بیمه‌شدگان، این مراکز را در اولویت انتخاب خود برای بهره‌مندی از درمان قرار می‌دهند. به‌نحوی که به‌طور متوسط روزانه یک‌ونیم میلیون مراجعه سرپایی و 15 هزار مراجعه بستری در مراکز ملکی سازمان به‌ثبت می‌رسد. این در حالی است که روند خدماتی که ناشی از ویزیت پزشکان، متخصصان، دندانپزشکان و سایر گروه‌های درمانی است، به داروخانه ختم می‌شود. داروسازان مسئولیت تحویل داروی بیماران را در شرایطی که نسخ دارویی کشور به‌طور متوسط حاوی 3.6 قلم داروست، برعهده دارند. گستردگی مسئولیت داروسازان، نشان‌دهنده جایگاه رفیع آن‌ها در نظام سلامت است و این گروه حرفه‌ای با قبول مسئولیت اجتماعی و انسانی خویش ایفای وظیفه می‌کنند. اکنون در مجموعه مراکز درمانی سازمان تأمین‌اجتماعی هشت‌هزار پزشک فعالیت دارند که 700 نفر از آن‌ها را داروسازان تشکیل می‌دهد. به مناسبت روز داروساز با چند تن از فعالان این عرصه گفت‌وگو کرده‌ایم که ملاحظه می‌فرمایید.
کارشناس دارویی پلی‌کلینیک تأمین‌اجتماعی میبد (یزد)، داروسازان را آخرین نیروهای خط نظام سلامت بیان می‌کند و توجه به این گروه حرفه‌ای را در ارتقای کیفیت درمان ضروری می‌داند. خدمت‌رسانی به اقشار زحمت‌کش جامعه از طریق تأمین‌اجتماعی مایه مباهات او به‌شمار می‌رود.
دکتر احمد احمدی، با دارا بودن مدرک تحصیلی داروسازی از سال 1391 فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرده و در سال 1393 وارد سازمان شده است. در شهر میبد یزد به‌دنیا آمده و در این شهر نیز زندگی می‌کند. تحصیل در رشته علوم تجربی در دوران متوسطه، انگیزه او را برای ادامه تحصیل در رشته داروسازی تقویت می‌کند. در این زمینه می‌گوید: «در دوران تحصیلی ما، ارتباطات محدود بود و امکان تبادل‌نظر گسترده وجود نداشت. از این‌رو به‌واسطه رشته تحصیلی‌ام که در علوم تجربی درس می‌خواندم، رشتههای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در اولویت انتخاب من برای ادامه تحصیل قرار داشت که منتهی به انتخاب رشته داروسازی شد.»
او خدمت‌رسانی به اقشار کارگر جامعه را مهمترین هدف خود برای حضور در سازمان بیان می‌کند: «فعالیت در سازمان به دلیل شلوغی مراکز تأمین‌اجتماعی سختی خود را دارد اما برای من مایه افتخار است؛ زیرا می‌توانم به اقشار کارگر که عموماً از طبقه ضعیف جامعه هستند، کمک کنم. فعالیت در مراکز خصوصی نیز مشکلات خود را دارد. بنابراین چه بهتر که بتوانم وقت و نیروی خود را صرف افرادی کنم که بیشترین زحمت را در چرخه اقتصادی کشور متحمل می‌شوند.»
کارشناس دارویی پلی‌کلینیک میبد، معتقد است داروسازان آخرین خط نظام سلامت را تشکیل می‌دهند و نتیجه تمامی اقدامات تشخیصی و درمانی، به مصارف دارویی ختم می‌شود. از این‌رو توجه به این حرفه می‌تواند در ارتقای کیفیت درمان مؤثر واقع شود. به باور او جایگاه داروسازان در جامعه به نحو شایسته تبیین نشده است چنانچه می‌گوید: «نقش داروسازان در نظام سلامت باید پررنگ‌تر شود و بخش عمده تحقق این هدف برعهده ما داروسازان قرار دارد که بتوانیم بیش از پیش در مسیر تعالی جایگاه این حرفه قدم برداریم و از طرفی مسئولان حوزه درمان و نظام آموزشی نیز باید ما را همراهی کنند.»
احمدی با اعلام اینکه در این مرکز روزانه به‌طور میانگین 300 مراجعه منجر به نسخه‌پیچی انجام می‌شود، یکی از مهمترین دغدغه‌های این‌روزهای داروسازان را دسترسی بیماران به داروهای تجویزی پزشکان می‌داند: «با توجه به مسائلی مانند افزایش قیمت دارو در یکی دو سال گذشته و کمبود برخی اقلام، تهیه داروهای مورد نیاز بیماران از مهمترین برنامه‌هایی است که پیگیری می‌شود. براین اساس، سازمان تأمین‌اجتماعی و مدیریت درمان استان، راهبردهای مدیریتی مناسبی را به‌کار می‌بندد تا داروها در مراکز ملکی به‌طور رایگان در اختیار بیماران قرار گیرد.»
او کمبود نیروی انسانی در واحدهای داروخانه را از دیگر مسائل مطرح می‌کند: «بحث کمبود نیروی انسانی، موضوعی فراگیر در بسیاری از مراکز دارویی است و رفع این مسئله اقدامات پایه‌ای را می‌طلبد. معیارهای به‌کارگیری نیروی انسانی در داروخانه‌ها هم‌اکنون با افزایش شمار بیمه‌شدگان و استقبال روزافزون از خدمات رایگان تأمین‌اجتماعی تطابق ندارد و باید بازنگری شود. از طرفی به‌روزرسانی سبد دارویی سازمان نیز مهم است. برخورداری از پوشش بیمه‌ای داروهای جدید، معمولاً روندی طولانی دارد و این تأخیر سبب می‌شود تا مردم نتوانند داروهای مذکور را از داروخانه‌های تأمین‌اجتماعی تهیه کنند.»
کارشناس دارویی پلی‌کلینیک میبد، الکترونیک شدن نسخ دارویی را از دستاوردهای بزرگ جوامع کنونی توصیف می‌کند که اجرای این طرح در کشور ما هم ابتدا در مراکز ملکی سازمان تأمین‌اجتماعی کلید خورد. او معتقد است فوریت تحویل دارو، مهمترین مزیت این طرح به‌شمار می‌رود: «قبلاً بیماران نسخ دارویی را به‌صورت دستی طی صف‌های طولانی تحویل داروخانه‌ها می‌دادند. اکنون نسخ به‌صورت آنلاین از طریق رایانه در اختیار داروخانه‌ها قرار می‌گیرد و بیماران به‌راحتی می‌توانند با مراجعه به داروخانه‌های تأمین‌اجتماعی و حتی سایر مراکز دارویی سطح شهر، اقلام تجویزی را تحویل بگیرند یا خریداری کنند. همچنین با اجرای این طرح مسائلی مانند پرداخت هزینه برای صدور دفترچه‌های درمان، صرف وقت برای تمدید و صدور دفترچه‌ها و مصرف کاغذ را منتفی کرده است. از طرفی مسائلی مانند گم‌شدن یا پاره شدن دفترچه و انتقال عفونت به دلیل دست‌به‌دست شدن دفترچه‌های فیزیکی از بین رفته است.»
ضرورت پوشش بیمه‌ای داروهای جدید
داروساز پلی‌کلینیک تأمین‌اجتماعی امام جعفر صادق (ع) زاهدان (سیستان و بلوچستان)، نظم مدیریتی حوزه دارویی این سازمان را در راستای پاسخگویی به نیازهای درمانی بیمه‌شدگان، نکته مثبتی می‌داند که او را برای همراهی با این نهاد مصمم کرده است و گسترش پوشش بیمه‌ای داروهای جدید را ضروری بیان می‌کند.
دکتر سعید بخارایی، با دارا بودن 10 سال سابقه فعالیت از سال 1395 به‌صورت قراردادی در بیمارستان تأمین‌اجتماعی زابل همکاری خود را با سازمان آغاز کرد. روند این همکاری در دو سال اخیر به‌صورت نیروی پیمانی ادامه یافته و اکنون در بیمارستان زاهدان خدمت‌رسانی می‌کند. اهل زابل است و از چهار سال پیش در زاهدان سکونت دارد.
تحصیل در رشته علوم تجربی و اخذ رتبه مناسب در کنکور، امکان انتخاب رشتههای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را برایش میسر کرد و با علاقه‌ای که به کارهای پژوهشی و درمان‌های نوین دارویی داشت، در رشته داروسازی ادامه تحصیل داد.
داروساز پلی‌کلینیک امام جعفر صادق (ع) زاهدان، با هدف خدمت‌رسانی به افراد جامعه و ایفای وظایف حرفه‌ای وارد سازمان شد اما مشاهده نظم مدیریتی امور این نهاد، او را در ادامه راهش برای ماندن در سازمان دلگرم کرد: «در آغاز آشنایی چندانی با نحوه کار تأمین‌اجتماعی نداشتم اما پس از مدتی متوجه نظم امور و اهداف مدیریتی این نهاد در راستای ارتقای خدمات و پاسخگویی بهینه به نیازهای درمانی بیمه‌شدگان شدم و این نکته مثبتی بود که مرا در ادامه همکاری با سازمان مصمم کرد.»
بخارایی در شرح جزئیات این امور، می‌افزاید: «تأمین‌اجتماعی اولین نهادی است که نسخه الکترونیک را به اجرا درآورد و از طریق این سیستم بسیاری از امور درمانی و دارویی را ساماندهی کرد. اکنون نسخ تجویزی پزشکان از طریق سامانه در داروخانه‌ها قابل رویت است و بیمار می‌تواند بدون دغدغه و بی‌نیاز از تشکیل صف‌های انتظار طولانی داروهای خود را به‌صورت رایگان تحویل بگیرد. همچنین روابط کاری در تأمین‌اجتماعی برپایه تعامل و همدلی کارکنان بنا نهاده شده و به‌ویژه ارتباط بین پزشکان و داروسازان در زمینه امور دارویی برقرار است که در نتیجه آن سوالات و ابهامات نسخ دارویی نظرخواهی می‌شود و این تعامل می‌تواند در بهبود کیفیت درمان مؤثر واقع شود.»
او با اشاره به آمار مراجعه روزانه به واحد داروخانه، می‌گوید: «با توجه به اینکه مرکز ما تنها پلی‌کلینیک شبانه‌روزی تأمین‌اجتماعی در سطح کشور به‌شمار می‌رود، طی 24 ساعت حدود هزار و 200 مورد نسخه‌پیچی دارویی انجام می‌دهیم.»
داروساز پلی‌کلینیک امام جعفر صادق(ع) زاهدان، مسئولیت مضاعف داروسازان را به عنوان مهمترین مسائل این گروه حرفه‌ای بیان می‌کند: «این حجم از خدمات درحالی انجام می‌شود که داروسازان علاوه بر امور جاری، مسئولیت خرید، رسیدگی و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی را هم برعهده دارند. برای مثال دستگاه‌هایی مانند فشارسنج، مانیتورینگ فشارخون، اتوسکوپ، نوار قلب، ام‌آر‌آی و تخت‌های پزشکی زیر نظر داروسازان خریداری می‌شود. همچنین در زمینه استقرار استانداردهای اعتباربخشی نیز فعالانه همکاری می‌کنیم؛ اما برای انجام این خدمات، هیچگونه مزایایی برای ما درنظر گرفته نمی‌شود.»
بخارایی دسترسی بیماران به داروهای تجویزی پزشکان را مناسب می‌داند و می‌افزاید: «بسیاری از اقلام دارویی تجویزی در داروخانه‌های تأمین‌اجتماعی براساس فارماکوپه دارویی تأمین‌اجتماعی که زیر پوشش بیمه قرار دارد، فراهم می‌شود. اخیراً داروهای جدیدی وارد بازار شده که جنبه ترکیبی دارد و بیمار را بی‌نیاز از مصرف داروهای متعدد می‌کند و انتظار می‌رود که اقلام مذکور نیز از پوشش بیمه برخوردار شود. برخی از این داروها مانند قرص فشارخون «والزومیکس» تحت‌پوشش درآمده است. این دارو ترکیبی از دو داروی «آملودیپین» و«والزارتان» است و بیماران به‌جای مصرف دو دارو، یک قرص را مصرف می‌کنند. گسترش پوشش بیمه‌ای این نوع داروها، علاوه بر آسان کردن مصرف دارو می‌تواند در کاهش هزینه‌های درمان برای خرید داروهای متعدد، مؤثر واقع شود.»
داروساز، حافظ سلامت عمومی افراد جامعه
داروساز درمانگاه شبانه‌روزی تأمین‌اجتماعی شهید مختاری تبریز (آذربایجان‌شرقی)، داروخانه‌ها را در دسترس‌ترین مراکز حوزه درمانی در سطح جامعه توصیف می‌کند. آن‌گونه که بسیاری از افراد سؤال‌ها و مشکلات درمانی خود را با داروسازان در میان می‌گذارند و از مشاوره آن‌ها بهره‌مند می‌شوند. او این تعامل را در حفظ سلامت عمومی افراد جامعه مؤثر می‌داند.
دکتر پریناز حسینی، هفت سال از عمر حرفه‌ای خود را سپری کرده و از تجربه فعالیت در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت داروسازی، شرکت پخش دارویی و داروخانه‌های بیمارستانی برخوردار است.
علاقه به رشته داروسازی، مهمترین معیار او برای انتخاب و تحصیل در رشته داروسازی به‌شمار می‌رود. از طرفی فرصت‌های شغلی مناسب این رشته مانند پویایی صنعت دارویی کشور، وجود مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی و امکان راه‌اندازی داروخانه شخصی علاوه بر وجود مراکز دارویی سطح شهر، انگیزه او را برای ادامه تحصیل در این رشته قوی‌تر می‌کند.
حسینی از سال 1399 همکاری خود را با سازمان آغاز کرده و از اینکه می‌تواند عمر حرفه‌ای خود را برای خدمت‌رسانی به اقشار زحمت‌کش جامعه صرف کند، احساس رضایت می‌کند: «اهداف سازمان تأمین‌اجتماعی را مبنی بر خدمت‌رسانی مفید و مؤثر به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران، بسیار ارزشمند می‌دانم و از اینکه من هم می‌توانم در این مجموعه نقش کوچکی داشته باشم و به اقشار کارگر و زحمت‌کش جامعه کمک کنم، بسیار خوشحالم.»
این داروساز، داروخانه‌ها را در دسترس‌ترین مراکز در سیستم بهداشتی و درمانی توصیف می‌کند؛ به‌نحوی که بسیاری از افراد جامعه در مواجهه با بیماری‌های عمومی و حتی تخصصی، به نزدیک‌ترین داروخانه محل زندگی خود مراجعه می‌کنند و از داروساز درباره مشکلات خود مشاوره دریافت می‌کنند. او در این‌باره می‌گوید: «تعامل داروسازان با مردم، نقش مؤثری در حفظ سلامت عمومی افراد جامعه دارد؛ زیرا این گروه حرفه‌ای علاوه بر ارائه مشاوره و راهنمایی بیماران برای انجام اقدامات درمانی، در زمینه مصرف صحیح دارو، کاهش تداخلات دارویی و عوارض جانبی داروها اطلاعات مناسبی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند.»
حسینی همچنین جایگاه داروسازان را در صنعت دارویی بسیار مهم عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «صنایع دارویی، متکی بر داروسازان است و انجام اقداماتی مانند نظارت بر کنترل کیفی داروها و تهیه فرمولاسیون دارویی برعهده این گروه حرفه‌ای قرار دارد. فرآیند این امور همچنین نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور دارد.»
او با اشاره به دغدغه اصلی داروسازان می‌افزاید: «در سال‌‌های اخیر حوزه دارویی با بسیاری از مسائل دست‌به‌گریبان بوده که مهمترین آن مربوط به تحریم‌های اقتصادی و تغییرات نرخ ارز است. به تبع آن شاهد ایجاد کمبودهای دارویی بودیم. قیمت دارو نیز از دیگر مسائل به‌شمار می‌رود. در این زمینه انتظار داریم تا مسئولان در زمینه اصلاح قیمت‌ها اقدامات به‌موقع و مؤثری انجام دهند. از دیگر دغدغه‌های داروسازان می‌توان به ارتقای کیفیت خدمت‌رسانی به مردم و آگاه‌سازی جامعه اشاره کرد. برای این منظور تلاش شده است تا با ایجاد اتاق‌های مشاوره و حفظ حریم خصوصی بیماران در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها در جهت بهبود خدمات، کاهش عوارض و افزایش ایمنی بیماران اقدامات مؤثر انجام شود.»
داروساز درمانگاه شهید مختاری تبریز با بیان اینکه در این مرکز روزانه تعداد 900 تا 1600 نسخه پیچیده می‌شود، می‌گوید: «در واحد داروخانه بسیاری از داروهای در تعهد سازمان تأمین‌اجتماعی براساس نسخ تجویزی پزشکان و نیاز بیماران فراهم می‌شود و تنها اقلام محدودی از داروها با کمبود مواجه است که این کاهش کمیت مسئله‌ای کشوری به‌شمار می‌رود. برای مثال این‌روزها داروهای ضدتشنج از جمله «فنی‌‌توئین»، «فنوباربیتال»، داروی ضد انعقادی «وارفارین» و برخی داروهای تزریقی مانند «پنی‌سیلین» کمیاب شده است.»
به باور حسینی یکی از مهمترین رویدادهای حوزه دارویی، مربوط به استقرار نسخه الکترونیک است. او بیان می‌کند: «صدور نسخ الکترونیک خدمات این حوزه را متحول کرده است. اکنون تحویل دارو به بیمار در سریع‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود. همچنین اجرای این طرح توانست خطای نسخه‌خوانی و تحویل داروی اشتباه به بیماران را به صفر برساند. در دسترس بودن سوابق درمانی و دارویی بیمار و کاهش تداخلات دارویی از دیگر مزایای مهم این طرح به‌شمار می‌رود.»
کارشناس دارویی پلی‌کلینیک تأمین‌اجتماعی میبد (یزد)، داروسازان را آخرین نیروهای خط نظام سلامت بیان می‌کند و توجه به این گروه حرفه‌ای را در ارتقای کیفیت درمان ضروری می‌داند. خدمت‌رسانی به اقشار زحمت‌کش جامعه از طریق تأمین‌اجتماعی مایه مباهات او به‌شمار می‌رود.
دکتر احمد احمدی، با دارا بودن مدرک تحصیلی داروسازی از سال 1391 فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرده و در سال 1393 وارد سازمان شده است. در شهر میبد یزد به‌دنیا آمده و در این شهر نیز زندگی می‌کند. تحصیل در رشته علوم تجربی در دوران متوسطه، انگیزه او را برای ادامه تحصیل در رشته داروسازی تقویت می‌کند. در این زمینه می‌گوید: «در دوران تحصیلی ما، ارتباطات محدود بود و امکان تبادل‌نظر گسترده وجود نداشت. از این‌رو به‌واسطه رشته تحصیلی‌ام که در علوم تجربی درس می‌خواندم، رشتههای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در اولویت انتخاب من برای ادامه تحصیل قرار داشت که منتهی به انتخاب رشته داروسازی شد.»
او خدمت‌رسانی به اقشار کارگر جامعه را مهمترین هدف خود برای حضور در سازمان بیان می‌کند: «فعالیت در سازمان به دلیل شلوغی مراکز تأمین‌اجتماعی سختی خود را دارد اما برای من مایه افتخار است؛ زیرا می‌توانم به اقشار کارگر که عموماً از طبقه ضعیف جامعه هستند، کمک کنم. فعالیت در مراکز خصوصی نیز مشکلات خود را دارد. بنابراین چه بهتر که بتوانم وقت و نیروی خود را صرف افرادی کنم که بیشترین زحمت را در چرخه اقتصادی کشور متحمل می‌شوند.»
کارشناس دارویی پلی‌کلینیک میبد، معتقد است داروسازان آخرین خط نظام سلامت را تشکیل می‌دهند و نتیجه تمامی اقدامات تشخیصی و درمانی، به مصارف دارویی ختم می‌شود. از این‌رو توجه به این حرفه می‌تواند در ارتقای کیفیت درمان مؤثر واقع شود. به باور او جایگاه داروسازان در جامعه به نحو شایسته تبیین نشده است چنانچه می‌گوید: «نقش داروسازان در نظام سلامت باید پررنگ‌تر شود و بخش عمده تحقق این هدف برعهده ما داروسازان قرار دارد که بتوانیم بیش از پیش در مسیر تعالی جایگاه این حرفه قدم برداریم و از طرفی مسئولان حوزه درمان و نظام آموزشی نیز باید ما را همراهی کنند.»
احمدی با اعلام اینکه در این مرکز روزانه به‌طور میانگین 300 مراجعه منجر به نسخه‌پیچی انجام می‌شود، یکی از مهمترین دغدغه‌های این‌روزهای داروسازان را دسترسی بیماران به داروهای تجویزی پزشکان می‌داند: «با توجه به مسائلی مانند افزایش قیمت دارو در یکی دو سال گذشته و کمبود برخی اقلام، تهیه داروهای مورد نیاز بیماران از مهمترین برنامه‌هایی است که پیگیری می‌شود. براین اساس، سازمان تأمین‌اجتماعی و مدیریت درمان استان، راهبردهای مدیریتی مناسبی را به‌کار می‌بندد تا داروها در مراکز ملکی به‌طور رایگان در اختیار بیماران قرار گیرد.»
او کمبود نیروی انسانی در واحدهای داروخانه را از دیگر مسائل مطرح می‌کند: «بحث کمبود نیروی انسانی، موضوعی فراگیر در بسیاری از مراکز دارویی است و رفع این مسئله اقدامات پایه‌ای را می‌طلبد. معیارهای به‌کارگیری نیروی انسانی در داروخانه‌ها هم‌اکنون با افزایش شمار بیمه‌شدگان و استقبال روزافزون از خدمات رایگان تأمین‌اجتماعی تطابق ندارد و باید بازنگری شود. از طرفی به‌روزرسانی سبد دارویی سازمان نیز مهم است. برخورداری از پوشش بیمه‌ای داروهای جدید، معمولاً روندی طولانی دارد و این تأخیر سبب می‌شود تا مردم نتوانند داروهای مذکور را از داروخانه‌های تأمین‌اجتماعی تهیه کنند.»
کارشناس دارویی پلی‌کلینیک میبد، الکترونیک شدن نسخ دارویی را از دستاوردهای بزرگ جوامع کنونی توصیف می‌کند که اجرای این طرح در کشور ما هم ابتدا در مراکز ملکی سازمان تأمین‌اجتماعی کلید خورد. او معتقد است فوریت تحویل دارو، مهمترین مزیت این طرح به‌شمار می‌رود: «قبلاً بیماران نسخ دارویی را به‌صورت دستی طی صف‌های طولانی تحویل داروخانه‌ها می‌دادند. اکنون نسخ به‌صورت آنلاین از طریق رایانه در اختیار داروخانه‌ها قرار می‌گیرد و بیماران به‌راحتی می‌توانند با مراجعه به داروخانه‌های تأمین‌اجتماعی و حتی سایر مراکز دارویی سطح شهر، اقلام تجویزی را تحویل بگیرند یا خریداری کنند. همچنین با اجرای این طرح مسائلی مانند پرداخت هزینه برای صدور دفترچه‌های درمان، صرف وقت برای تمدید و صدور دفترچه‌ها و مصرف کاغذ را منتفی کرده است. از طرفی مسائلی مانند گم‌شدن یا پاره شدن دفترچه و انتقال عفونت به دلیل دست‌به‌دست شدن دفترچه‌های فیزیکی از بین رفته است.»
ضرورت پوشش بیمه‌ای داروهای جدید
داروساز پلی‌کلینیک تأمین‌اجتماعی امام جعفر صادق (ع) زاهدان (سیستان و بلوچستان)، نظم مدیریتی حوزه دارویی این سازمان را در راستای پاسخگویی به نیازهای درمانی بیمه‌شدگان، نکته مثبتی می‌داند که او را برای همراهی با این نهاد مصمم کرده است و گسترش پوشش بیمه‌ای داروهای جدید را ضروری بیان می‌کند.
دکتر سعید بخارایی، با دارا بودن 10 سال سابقه فعالیت از سال 1395 به‌صورت قراردادی در بیمارستان تأمین‌اجتماعی زابل همکاری خود را با سازمان آغاز کرد. روند این همکاری در دو سال اخیر به‌صورت نیروی پیمانی ادامه یافته و اکنون در بیمارستان زاهدان خدمت‌رسانی می‌کند. اهل زابل است و از چهار سال پیش در زاهدان سکونت دارد.
تحصیل در رشته علوم تجربی و اخذ رتبه مناسب در کنکور، امکان انتخاب رشتههای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را برایش میسر کرد و با علاقه‌ای که به کارهای پژوهشی و درمان‌های نوین دارویی داشت، در رشته داروسازی ادامه تحصیل داد.
داروساز پلی‌کلینیک امام جعفر صادق (ع) زاهدان، با هدف خدمت‌رسانی به افراد جامعه و ایفای وظایف حرفه‌ای وارد سازمان شد اما مشاهده نظم مدیریتی امور این نهاد، او را در ادامه راهش برای ماندن در سازمان دلگرم کرد: «در آغاز آشنایی چندانی با نحوه کار تأمین‌اجتماعی نداشتم اما پس از مدتی متوجه نظم امور و اهداف مدیریتی این نهاد در راستای ارتقای خدمات و پاسخگویی بهینه به نیازهای درمانی بیمه‌شدگان شدم و این نکته مثبتی بود که مرا در ادامه همکاری با سازمان مصمم کرد.»
بخارایی در شرح جزئیات این امور، می‌افزاید: «تأمین‌اجتماعی اولین نهادی است که نسخه الکترونیک را به اجرا درآورد و از طریق این سیستم بسیاری از امور درمانی و دارویی را ساماندهی کرد. اکنون نسخ تجویزی پزشکان از طریق سامانه در داروخانه‌ها قابل رویت است و بیمار می‌تواند بدون دغدغه و بی‌نیاز از تشکیل صف‌های انتظار طولانی داروهای خود را به‌صورت رایگان تحویل بگیرد. همچنین روابط کاری در تأمین‌اجتماعی برپایه تعامل و همدلی کارکنان بنا نهاده شده و به‌ویژه ارتباط بین پزشکان و داروسازان در زمینه امور دارویی برقرار است که در نتیجه آن سوالات و ابهامات نسخ دارویی نظرخواهی می‌شود و این تعامل می‌تواند در بهبود کیفیت درمان مؤثر واقع شود.»
او با اشاره به آمار مراجعه روزانه به واحد داروخانه، می‌گوید: «با توجه به اینکه مرکز ما تنها پلی‌کلینیک شبانه‌روزی تأمین‌اجتماعی در سطح کشور به‌شمار می‌رود، طی 24 ساعت حدود هزار و 200 مورد نسخه‌پیچی دارویی انجام می‌دهیم.»
داروساز پلی‌کلینیک امام جعفر صادق(ع) زاهدان، مسئولیت مضاعف داروسازان را به عنوان مهمترین مسائل این گروه حرفه‌ای بیان می‌کند: «این حجم از خدمات درحالی انجام می‌شود که داروسازان علاوه بر امور جاری، مسئولیت خرید، رسیدگی و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی را هم برعهده دارند. برای مثال دستگاه‌هایی مانند فشارسنج، مانیتورینگ فشارخون، اتوسکوپ، نوار قلب، ام‌آر‌آی و تخت‌های پزشکی زیر نظر داروسازان خریداری می‌شود. همچنین در زمینه استقرار استانداردهای اعتباربخشی نیز فعالانه همکاری می‌کنیم؛ اما برای انجام این خدمات، هیچگونه مزایایی برای ما درنظر گرفته نمی‌شود.»
بخارایی دسترسی بیماران به داروهای تجویزی پزشکان را مناسب می‌داند و می‌افزاید: «بسیاری از اقلام دارویی تجویزی در داروخانه‌های تأمین‌اجتماعی براساس فارماکوپه دارویی تأمین‌اجتماعی که زیر پوشش بیمه قرار دارد، فراهم می‌شود. اخیراً داروهای جدیدی وارد بازار شده که جنبه ترکیبی دارد و بیمار را بی‌نیاز از مصرف داروهای متعدد می‌کند و انتظار می‌رود که اقلام مذکور نیز از پوشش بیمه برخوردار شود. برخی از این داروها مانند قرص فشارخون «والزومیکس» تحت‌پوشش درآمده است. این دارو ترکیبی از دو داروی «آملودیپین» و«والزارتان» است و بیماران به‌جای مصرف دو دارو، یک قرص را مصرف می‌کنند. گسترش پوشش بیمه‌ای این نوع داروها، علاوه بر آسان کردن مصرف دارو می‌تواند در کاهش هزینه‌های درمان برای خرید داروهای متعدد، مؤثر واقع شود.»
داروساز، حافظ سلامت عمومی افراد جامعه
داروساز درمانگاه شبانه‌روزی تأمین‌اجتماعی شهید مختاری تبریز (آذربایجان‌شرقی)، داروخانه‌ها را در دسترس‌ترین مراکز حوزه درمانی در سطح جامعه توصیف می‌کند. آن‌گونه که بسیاری از افراد سؤال‌ها و مشکلات درمانی خود را با داروسازان در میان می‌گذارند و از مشاوره آن‌ها بهره‌مند می‌شوند. او این تعامل را در حفظ سلامت عمومی افراد جامعه مؤثر می‌داند.
دکتر پریناز حسینی، هفت سال از عمر حرفه‌ای خود را سپری کرده و از تجربه فعالیت در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت داروسازی، شرکت پخش دارویی و داروخانه‌های بیمارستانی برخوردار است.
علاقه به رشته داروسازی، مهمترین معیار او برای انتخاب و تحصیل در رشته داروسازی به‌شمار می‌رود. از طرفی فرصت‌های شغلی مناسب این رشته مانند پویایی صنعت دارویی کشور، وجود مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی و امکان راه‌اندازی داروخانه شخصی علاوه بر وجود مراکز دارویی سطح شهر، انگیزه او را برای ادامه تحصیل در این رشته قوی‌تر می‌کند.
حسینی از سال 1399 همکاری خود را با سازمان آغاز کرده و از اینکه می‌تواند عمر حرفه‌ای خود را برای خدمت‌رسانی به اقشار زحمت‌کش جامعه صرف کند، احساس رضایت می‌کند: «اهداف سازمان تأمین‌اجتماعی را مبنی بر خدمت‌رسانی مفید و مؤثر به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران، بسیار ارزشمند می‌دانم و از اینکه من هم می‌توانم در این مجموعه نقش کوچکی داشته باشم و به اقشار کارگر و زحمت‌کش جامعه کمک کنم، بسیار خوشحالم.»
این داروساز، داروخانه‌ها را در دسترس‌ترین مراکز در سیستم بهداشتی و درمانی توصیف می‌کند؛ به‌نحوی که بسیاری از افراد جامعه در مواجهه با بیماری‌های عمومی و حتی تخصصی، به نزدیک‌ترین داروخانه محل زندگی خود مراجعه می‌کنند و از داروساز درباره مشکلات خود مشاوره دریافت می‌کنند. او در این‌باره می‌گوید: «تعامل داروسازان با مردم، نقش مؤثری در حفظ سلامت عمومی افراد جامعه دارد؛ زیرا این گروه حرفه‌ای علاوه بر ارائه مشاوره و راهنمایی بیماران برای انجام اقدامات درمانی، در زمینه مصرف صحیح دارو، کاهش تداخلات دارویی و عوارض جانبی داروها اطلاعات مناسبی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند.»
حسینی همچنین جایگاه داروسازان را در صنعت دارویی بسیار مهم عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «صنایع دارویی، متکی بر داروسازان است و انجام اقداماتی مانند نظارت بر کنترل کیفی داروها و تهیه فرمولاسیون دارویی برعهده این گروه حرفه‌ای قرار دارد. فرآیند این امور همچنین نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور دارد.»
او با اشاره به دغدغه اصلی داروسازان می‌افزاید: «در سال‌‌های اخیر حوزه دارویی با بسیاری از مسائل دست‌به‌گریبان بوده که مهمترین آن مربوط به تحریم‌های اقتصادی و تغییرات نرخ ارز است. به تبع آن شاهد ایجاد کمبودهای دارویی بودیم. قیمت دارو نیز از دیگر مسائل به‌شمار می‌رود. در این زمینه انتظار داریم تا مسئولان در زمینه اصلاح قیمت‌ها اقدامات به‌موقع و مؤثری انجام دهند. از دیگر دغدغه‌های داروسازان می‌توان به ارتقای کیفیت خدمت‌رسانی به مردم و آگاه‌سازی جامعه اشاره کرد. برای این منظور تلاش شده است تا با ایجاد اتاق‌های مشاوره و حفظ حریم خصوصی بیماران در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها در جهت بهبود خدمات، کاهش عوارض و افزایش ایمنی بیماران اقدامات مؤثر انجام شود.»
داروساز درمانگاه شهید مختاری تبریز با بیان اینکه در این مرکز روزانه تعداد 900 تا 1600 نسخه پیچیده می‌شود، می‌گوید: «در واحد داروخانه بسیاری از داروهای در تعهد سازمان تأمین‌اجتماعی براساس نسخ تجویزی پزشکان و نیاز بیماران فراهم می‌شود و تنها اقلام محدودی از داروها با کمبود مواجه است که این کاهش کمیت مسئله‌ای کشوری به‌شمار می‌رود. برای مثال این‌روزها داروهای ضدتشنج از جمله «فنی‌‌توئین»، «فنوباربیتال»، داروی ضد انعقادی «وارفارین» و برخی داروهای تزریقی مانند «پنی‌سیلین» کمیاب شده است.»
به باور حسینی یکی از مهمترین رویدادهای حوزه دارویی، مربوط به استقرار نسخه الکترونیک است. او بیان می‌کند: «صدور نسخ الکترونیک خدمات این حوزه را متحول کرده است. اکنون تحویل دارو به بیمار در سریع‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود. همچنین اجرای این طرح توانست خطای نسخه‌خوانی و تحویل داروی اشتباه به بیماران را به صفر برساند. در دسترس بودن سوابق درمانی و دارویی بیمار و کاهش تداخلات دارویی از دیگر مزایای مهم این طرح به‌شمار می‌رود.»