آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای پیشتاز دوره‌های مهارت‌آموزی
احسان احمدی روزنامه نگار
سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای به‌عنوان رکن اصلی و نهاد متولی، تصمیم‌ساز، سیاست‌گذار و مجری در حوزه‌هایی همچون مهارت‌آموزی، توسعه سطح مهارتهای فنی و تخصصی، تدوین و ارتقای استانداردهای این بخش، تربیت نیروی کار ماهر و پیونددهنده دانش و فن در کشور فعالیت دارد. ارائه دوره‌های آموزش مهارتهای فنی در همه رشته‌های موردنیاز بازار کار ازطریق دو بخش مراکز آموزشی دولتی در قالب مراکز سازمان فنی‌وحرفه‌ای و مراکز آزاد آموزش مهارت در چارچوب فعالیت مراکز خصوصی انجام می‌شود. براساس آمارهای موجود، در حال حاضر بالغ بر 60 درصد مهارت‌آموزی توسط مراکز یا آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای در سطح کشور به متقاضیان ارائه می‌شود. این روند در سال‌های اخیر به‌عنوان رویه مردمی‌سازی مهارت‌آموزی، به‌شکل یکی از اولویت‌های این حوزه دنبال شده است.
کارشناسان حوزه کار و آموزش مهارت معتقدند گسترش مردمی‌سازی مهارت مزایای زیادی دارد. این امر علاوه بر کاهش بار اجرایی و عملیاتی سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای و ایجاد فضای تمرکز بیشتر برای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت در این بخش موجب ارتقای کمی و کیفی آموزش تخصصی، کاهش هزینه‌های فراگیری مهارت برای شاغلان و کارجویان، تسریع و تسهیل تربیت نیروی کار و پیوند نیروی کار و کارفرمایان می‌شود.
مهارت‌آموزی در مراکز دولتی و خصوصی
آمارهای مربوط به مهارت‌آموزی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که تا اسفندماه سال 1402 تعداد ۲ میلیون و ۸۶۱ هزارنفر، دوره‌های آموزش فنی‌وحرفه‌ای را زیرنظر سازمان فنی‌وحرفه‌ای سپری کردند؛ از این تعداد یک میلیون و ۳۹ هزارنفر در مراکز دولتی و یک میلیون و ۴۶۳ هزار نفر در آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای مهارتی را فرا‌گرفتند.
به بیان دیگر در مدت اشاره‌شده، سهم مراکز دولتی از آموزش‌های مهارتی 46.7 درصد و سهم آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای 53.3 درصد برآورد می‌شود.
همچنین برمبنای جدیدترین داده‌های آماری آموزش مهارت، در سه‌ماهه نخست سال جاری تعداد ۴۵۲ هزار و ۲۳۶ نفر متقاضی از مزایای دوره‌های مهارتی سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای در مراکز دولتی و غیردولتی بهره‌مند شدند. از مجموع بیش از ۴۵۲ هزار نفر-ساعت آموزش مهارتی برگزار شده در فصل ابتدایی امسال، سهم مراکز آموزشی دولتی و آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای هرکدام حدود 241 هزار نفر-ساعت برآورد شده است.
برگزاری دوره‌های مهارتی توسط بخش خصوصی
افزایش فعالیت‌های مراکز آزاد فنی‌وحرفه‌ای با بهره‌مندی از رشد و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌و‌کار و با هدف توسعه نقش مردم در حوزه‌های مهارتی اتفاقی است که به گواه آمار، در حال رخ دادن است؛ به‌عبارتی حضور و سهم بیشتر بخش خصوصی از دوره‌های مهارت‌آموزی، امروز به وضوح قابل مشاهده است.
مهرداد عظیمی، معاون وزیر کار و رئیس سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای هشتم مردادماه در جریان برگزاری سومین جشنواره ملی مهارت با تأکید بر توسعه آموزشگاه‌های مهارت‌آموزی، گفت: «سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای با تحقق بستر ارائه بیش از ۶۰ درصد آموزش مهارت توسط بخش خصوصی، در ارتباط با موضوع سپردن کار به مردم موفق عمل کرده است.»
عظیمی همچنین از رشد ۱۲۰۰درصدی صدور مجوز آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای خبر داد. او این افزایش را نشانه اجرای مأموریت‌های کلیدی با مشارکت مردم برشمرد و اضافه کرد: «به‌طور دقیق، رشد ۱۱۹۴درصدی صدور مجوز آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای را در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم.»
معاون وزیر کار با اشاره به صدور و تمدید مجوز ۴۳ هزار و 488 آموزشگاه فنی‌وحرفه‌ای آزاد در سه سال اخیر، بیان کرد: «این عدد نسبت به دولت قبل 1242 درصد رشد کرده است.»
تسهیل صدور مجوز آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای
تسهیل صدور مجوز فعالیت آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای یا همان مراکز خصوصی مهارت‌آموزی، موضوعی است که در سال‌های اخیر در اولویت اقدامات نهاد متولی این حوزه قرار گرفته است. سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای با ایجاد بسترهای تسهیل‌گر این بخش، زمینه ارتقای فعالیت مراکز مهارت‌آموزی خصوصی را در دستور کار قرار داده است.
به‌عبارتی با تحقق رانت‌زدایی از صدور مجوزهای مراکز آموزش مهارت به‌وسیله تسهیل صدور مجوز، علاوه بر افزایش تعداد این نوع آموزشگاه‌ها، رشد اشتغال مهارت‌آموزان در چارچوب سیاست‌های اشتغال‌زایی با محوریت رشد سهم مردمی از ارائه آموزش مهارت محقق شده است.
با طی مسیر مورد اشاره، در حال حاضر با استفاده از بسترهای هوشمند، صدور مجوز آموزشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای آزاد برای افراد واجد شرایط حداکثر در سه روز کاری انجام می‌شود. در صورت طولانی‌شدن روند بررسی، سیستم به‌صورت خودکار پس از روز سوم مجوز مربوط به فعالیت آموزشگاه‌های آزاد مهارتی را صادر خواهد کرد.
مردمی‌سازی توسعه مهارتهای فنی
افزایش مردمی‌سازی در همه ابعاد اقتصادی و تولیدی موضوعی است که کارشناسان بر آن تأکید دارند و فعالیت‌های حوزه مهارت نیز از این قاعده پیروی می‌کند. هرکدام از نهادهای متولی در قالب دولت، مجلس شورای اسلامی و دیگر دستگاه‌های مرتبط با حمایت‌های لازم، امکان توسعه سهم بخش خصوصی از فرایند آموزش مهارتهای فنی را با اقدامات و حمایت‌های لازم برعهده دارند.
حمیدرضا حاجی‌بابایی، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی هشتم مردادماه در جریان سومین دوره جشنواره ملی مهارت، رشد فعالیت آموزشگاه‌های آزاد فنی وحرفه‌ای و افزایش سهم مردمی مهارت‌آموزی را اقدام بسیار مناسبی ارزیابی کرد و از اعتماد به مردم و بخش خصوصی در این حوزه سخن گفت.
او همچنین با تأکید بر اینکه مجلس شورای اسلامی از فعالیت‌های حوزه مهارت حمایت لازم را خواهد داشت، افزود: «توسعه مهارت از طریق آموزشگاه‌های خصوصی باید توسط مردم انجام شود. کمیسیون اجتماعی مجلس نیز به لحاظ مأموریت‌های موجود، جهش حوزه مهارت‌آموزی را در دستور کار دارد.»
ارتقای دانش فنی با مشارکت مردمی
در سالی که با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شده و بر بهره‌مندی از ظرفیت گروه‌های مختلف مردمی در حوزه‌های مرتبط با تولید و فعالیت‌ها اقتصادی تأکید دارد، توسعه فرایند آموزش مهارت با استفاده از دانش و توان بخش خصوصی اقدام قابل‌اعتنایی است.
اگر فعالیت‌های مرتبط با آموزش مهارت را در راستای تربیت نیروی کار، تأمین نیروی کار مورد نیاز بازار و چرخه تولید، ارتقای بهره‌وری انسانی و بخش تولید و درنهایت جهش تولید بر مبنای مشارکت مردمی درنظر بگیریم، افزایش سهم بخش خصوصی از تأسیس و فعالیت آموزشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای در قالب مراکز خصوصی، تکمیل‌کننده روند مردمی‌سازی امور و بهبود کسب‌و‌کار تقلی می‌شود.
در واقع تحقق چشم‌اندازهای ترسیم‌شده در بخش آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای نشان از قرار گرفتن در مسیر درست نقشه راه توسعه مهارت‌آموزی و عمل به شعار سال خواهد بود و مراکز مهارت‌آموزی بخش خصوصی همراهان مهارتی در توسعه آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در راستای تربیت نیروی انسانی ماهر محسوب می‌شوند.
کارشناسان حوزه کار و آموزش مهارت معتقدند گسترش مردمی‌سازی مهارت مزایای زیادی دارد. این امر علاوه بر کاهش بار اجرایی و عملیاتی سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای و ایجاد فضای تمرکز بیشتر برای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت در این بخش موجب ارتقای کمی و کیفی آموزش تخصصی، کاهش هزینه‌های فراگیری مهارت برای شاغلان و کارجویان، تسریع و تسهیل تربیت نیروی کار و پیوند نیروی کار و کارفرمایان می‌شود.
مهارت‌آموزی در مراکز دولتی و خصوصی
آمارهای مربوط به مهارت‌آموزی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که تا اسفندماه سال 1402 تعداد ۲ میلیون و ۸۶۱ هزارنفر، دوره‌های آموزش فنی‌وحرفه‌ای را زیرنظر سازمان فنی‌وحرفه‌ای سپری کردند؛ از این تعداد یک میلیون و ۳۹ هزارنفر در مراکز دولتی و یک میلیون و ۴۶۳ هزار نفر در آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای مهارتی را فرا‌گرفتند.
به بیان دیگر در مدت اشاره‌شده، سهم مراکز دولتی از آموزش‌های مهارتی 46.7 درصد و سهم آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای 53.3 درصد برآورد می‌شود.
همچنین برمبنای جدیدترین داده‌های آماری آموزش مهارت، در سه‌ماهه نخست سال جاری تعداد ۴۵۲ هزار و ۲۳۶ نفر متقاضی از مزایای دوره‌های مهارتی سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای در مراکز دولتی و غیردولتی بهره‌مند شدند. از مجموع بیش از ۴۵۲ هزار نفر-ساعت آموزش مهارتی برگزار شده در فصل ابتدایی امسال، سهم مراکز آموزشی دولتی و آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای هرکدام حدود 241 هزار نفر-ساعت برآورد شده است.
برگزاری دوره‌های مهارتی توسط بخش خصوصی
افزایش فعالیت‌های مراکز آزاد فنی‌وحرفه‌ای با بهره‌مندی از رشد و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌و‌کار و با هدف توسعه نقش مردم در حوزه‌های مهارتی اتفاقی است که به گواه آمار، در حال رخ دادن است؛ به‌عبارتی حضور و سهم بیشتر بخش خصوصی از دوره‌های مهارت‌آموزی، امروز به وضوح قابل مشاهده است.
مهرداد عظیمی، معاون وزیر کار و رئیس سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای هشتم مردادماه در جریان برگزاری سومین جشنواره ملی مهارت با تأکید بر توسعه آموزشگاه‌های مهارت‌آموزی، گفت: «سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای با تحقق بستر ارائه بیش از ۶۰ درصد آموزش مهارت توسط بخش خصوصی، در ارتباط با موضوع سپردن کار به مردم موفق عمل کرده است.»
عظیمی همچنین از رشد ۱۲۰۰درصدی صدور مجوز آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای خبر داد. او این افزایش را نشانه اجرای مأموریت‌های کلیدی با مشارکت مردم برشمرد و اضافه کرد: «به‌طور دقیق، رشد ۱۱۹۴درصدی صدور مجوز آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای را در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم.»
معاون وزیر کار با اشاره به صدور و تمدید مجوز ۴۳ هزار و 488 آموزشگاه فنی‌وحرفه‌ای آزاد در سه سال اخیر، بیان کرد: «این عدد نسبت به دولت قبل 1242 درصد رشد کرده است.»
تسهیل صدور مجوز آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای
تسهیل صدور مجوز فعالیت آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای یا همان مراکز خصوصی مهارت‌آموزی، موضوعی است که در سال‌های اخیر در اولویت اقدامات نهاد متولی این حوزه قرار گرفته است. سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای با ایجاد بسترهای تسهیل‌گر این بخش، زمینه ارتقای فعالیت مراکز مهارت‌آموزی خصوصی را در دستور کار قرار داده است.
به‌عبارتی با تحقق رانت‌زدایی از صدور مجوزهای مراکز آموزش مهارت به‌وسیله تسهیل صدور مجوز، علاوه بر افزایش تعداد این نوع آموزشگاه‌ها، رشد اشتغال مهارت‌آموزان در چارچوب سیاست‌های اشتغال‌زایی با محوریت رشد سهم مردمی از ارائه آموزش مهارت محقق شده است.
با طی مسیر مورد اشاره، در حال حاضر با استفاده از بسترهای هوشمند، صدور مجوز آموزشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای آزاد برای افراد واجد شرایط حداکثر در سه روز کاری انجام می‌شود. در صورت طولانی‌شدن روند بررسی، سیستم به‌صورت خودکار پس از روز سوم مجوز مربوط به فعالیت آموزشگاه‌های آزاد مهارتی را صادر خواهد کرد.
مردمی‌سازی توسعه مهارتهای فنی
افزایش مردمی‌سازی در همه ابعاد اقتصادی و تولیدی موضوعی است که کارشناسان بر آن تأکید دارند و فعالیت‌های حوزه مهارت نیز از این قاعده پیروی می‌کند. هرکدام از نهادهای متولی در قالب دولت، مجلس شورای اسلامی و دیگر دستگاه‌های مرتبط با حمایت‌های لازم، امکان توسعه سهم بخش خصوصی از فرایند آموزش مهارتهای فنی را با اقدامات و حمایت‌های لازم برعهده دارند.
حمیدرضا حاجی‌بابایی، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی هشتم مردادماه در جریان سومین دوره جشنواره ملی مهارت، رشد فعالیت آموزشگاه‌های آزاد فنی وحرفه‌ای و افزایش سهم مردمی مهارت‌آموزی را اقدام بسیار مناسبی ارزیابی کرد و از اعتماد به مردم و بخش خصوصی در این حوزه سخن گفت.
او همچنین با تأکید بر اینکه مجلس شورای اسلامی از فعالیت‌های حوزه مهارت حمایت لازم را خواهد داشت، افزود: «توسعه مهارت از طریق آموزشگاه‌های خصوصی باید توسط مردم انجام شود. کمیسیون اجتماعی مجلس نیز به لحاظ مأموریت‌های موجود، جهش حوزه مهارت‌آموزی را در دستور کار دارد.»
ارتقای دانش فنی با مشارکت مردمی
در سالی که با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» نام‌گذاری شده و بر بهره‌مندی از ظرفیت گروه‌های مختلف مردمی در حوزه‌های مرتبط با تولید و فعالیت‌ها اقتصادی تأکید دارد، توسعه فرایند آموزش مهارت با استفاده از دانش و توان بخش خصوصی اقدام قابل‌اعتنایی است.
اگر فعالیت‌های مرتبط با آموزش مهارت را در راستای تربیت نیروی کار، تأمین نیروی کار مورد نیاز بازار و چرخه تولید، ارتقای بهره‌وری انسانی و بخش تولید و درنهایت جهش تولید بر مبنای مشارکت مردمی درنظر بگیریم، افزایش سهم بخش خصوصی از تأسیس و فعالیت آموزشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای در قالب مراکز خصوصی، تکمیل‌کننده روند مردمی‌سازی امور و بهبود کسب‌و‌کار تقلی می‌شود.
در واقع تحقق چشم‌اندازهای ترسیم‌شده در بخش آموزشگاه‌های آزاد فنی‌وحرفه‌ای نشان از قرار گرفتن در مسیر درست نقشه راه توسعه مهارت‌آموزی و عمل به شعار سال خواهد بود و مراکز مهارت‌آموزی بخش خصوصی همراهان مهارتی در توسعه آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای در راستای تربیت نیروی انسانی ماهر محسوب می‌شوند.