در پناه موسیقی

موسیقی در تمام سنین باعث بهبود روحیه افراد می‌شود. موسیقی یادآور خاطرات، لحظات خوش و اتفاقات مهم زندگی است که ضمن کاهش استرس، آرامش و بهره‌وری بیشتر را برای افراد به ارمغان می‌آورد. از نخستین روزهای آغاز تمدن بشری، موسیقی و قدرت موسیقی برای انسان آشکار شده است. پس از جنگ جهانی دوم، یک روش روان‌شناسی جدید به وجود آمد که به آن «موسیقی‌درمانی» می‌گویند. تأثیرات موسیقی در دوران سالمندی دوچندان می‌شود، چراکه ممکن است فرد سالمند به دلیل افزایش سن، کم‌توانی جسمی، بیماری و مواردی ازاین‌قبیل، نتواند مانند گذشته و دوران جوانی به فعالیت‌هایی با تحرک زیاد بپردازد. این مسئله ممکن است منجر به افسردگی او شود، اما موسیقی می‌تواند باعث کاهش استرس و تنش ناشی از افزایش سن در سالمندان شده و منجر به آرامش ذهنی در آن‌ها شود. در واقع درهم‌تنیدگی زندگی با موسیقی با افزایش سن نه‌تنها کاهش نمی‌یابد، بلکه پررنگ‌تر می‌شود. در همین راستا به‌ گفته کارشناسان، فواید موسیقی و استفاده از موسیقی‌درمانی برای سالمندان یکی از روش‌هایی است که می‌تواند بسیار مفید و مؤثر باشد. در واقع یکی از راهکارهای درمانی که به بهبود روحیه و سلامت جسمی سالمندان بدون استفاده از دارو کمک می‌کند، همین روش است. موسیقی‌درمانی برای سالمندان به‌ویژه در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرار گرفته است. انواع متنوع موسیقی با مزایای گسترده و در موقعیت‌های مختلف، تأثیر عمیقی بر سلامت سالمندان داشته است. هدف کلی موسیقی‌درمانی دستیابی به اهدافی است که نیازهای فرد را برآورده می‌کند. برای مثال بهبود عملکرد حرکتی، مهارت‌های اجتماعی، احساسات، هماهنگی، ابراز وجود و رشد شخصی جزو این اهداف محسوب می‌شود. هریک از اهداف مذکور، تأثیر مستقیمی بر سلامت سالمند می‌گذارد. این روش موجب عملکرد بهتر «نوروپلاستیسیته» می‌شود. این بخش ضمن بهبود کلی کیفیت زندگی، عملکرهای فیزیکی سالمند را تقویت می‌کند. ازجمله مزایای دیگر آن می‌توان به تأثیر جادویی موسیقی در تقویت حافظه سالمندان اشاره کرد. گوش‌دادن به موسیقی در برانگیختن احساسات و عواطف قهرمان زندگی ما نقش بسیار مهمی داشته و باعث تحریک قوای شناختی ذهن و مغز می‌شود. گوش‌دادن به موسیقی کلاسیک یا موسیقی‌هایی که سالمند مبتلا به آلزایمر با آن‌ها خاطره داشته، باعث بازیابی و مرور خاطرات گذشته، حتی به‌صورت گذرا و کوتاه‌مدت شده و همین امر تقویت حافظه را به‌دنبال دارد. موسیقی غذای روح است که روان و مغز فرد سالمند با تغذیه از آن به آرامش می‌رسد. از طرفی برای سالمندانی که به‌تنهایی زندگی می‌کنند یا دچار انزوا و افسردگی شده‌اند، موسیقی یک برگ برنده است؛ چرا‌که می‌تواند در عین سرگرم‌کردن فرد سالمند از انزوا و یأس در او جلوگیری کند. شرکت در کلاس‌های موسیقی و یا حتی تبادل‌نظر در مورد آهنگ‌های موردعلاقه می‌تواند عامل پیونددهنده سالمندان با یکدیگر باشد. همچنین گسترش روابط اجتماعی و تحکیم روابط خانوادگی فرد سالمند از اثرات بهره‌گیری از موسیقی مناسب است. مطالعات نشان می‌دهد که موسیقی‌درمانی می‌تواند در زمینه بهبود افسردگی حاد سالمندان کمک‌کننده باشد. افراد سالمندی که تحت موسیقی‌درمانی همراه با درمان‌های استاندارد افسردگی (مانند گفتاردرمانی) قرار می‌گیرند، نسبت به افرادی که فقط درمان استاندارد را دریافت می‌کنند، فرایند بهبود مناسب‌تری دارند. شنیدن موسیقی همچنین می‌تواند موجب ترشح دوپامین شود. دوپامین هورمونی است که احساس لذت را در افراد ایجاد می‌کند. علاوه بر این هنگام گوش‌دادن به موسیقی اندورفین نیز ترشح می‌شود. اندورفین همان هورمونی است که می‌تواند خلق‌وخوی فرد را تغییر داده و درد را تسکین دهد.
 ما به‌عنوان مراقب می‌توانیم در انتخاب موسیقی مناسب، به کهن‌سالان اطرافمان کمک کنیم. به‌عنوان‌مثال می‌توانیم برای آن‌ها موسیقی‌هایی انتخاب کنیم که انگیزشی و آمیخته با حس سرزندگی و شادابی باشد، حس‌وحال لذت‌بخش ایام جوانی را برای او تداعی کند تا ازطریق آن فرد سالمند، به‌مرور خاطرات خوشایند گذشته‌اش بپردازد.