آینده‌سازی به‌جای آینده‌سوزی در تأمین‌اجتماعی
علیرضا مقدم‌دزفولی روزنامه نگار
میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، یکم مردادماه در آیین رونمایی از ۴۲۰ پروژه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین نهاد بیمه‌ای کشور در دولت شهید رئیسی، در ریل «آینده‌سازی» قرار گرفت، بیان کرد: «امروز این سازمان با بیش از ۴۷ میلیون جمعیت تحت‌پوشش، به اتکای ظرفیت‌های داخلی، از شرایط نامساعد و بحرانی «آینده‌خواری» و «آینده‌سوزی» خارج و وارد ریل «آینده‌سازی» شده و در صورت استمرار این مسیر، مسئلة جدی‌ای وجود ندارد که قابل‌مدیریت نباشد.»
«آینده‌سوزی» را می‌توان اقدامات زیان‌بخش مدیریت دوره‌های پیشین سازمان تأمین‌اجتماعی در جهت تأمین منابع مالی موردنیاز به‌منظور ایفای تعهدات تعبیر کرد؛ استقراض از نظام بانکی کشور با بهره‌های بالا و فروش دارایی‌ها و اموال این سازمان، دو نمونة برجسته از اقدامات آینده‌سوز تأمین‌اجتماعی مورد اشاره در آن سال‌هاست.
مدیرعامل تأمین‌اجتماعی همچنین «چالش ناپایداری منابع و کسری نقدینگی» را دلیل اصلی آینده‌سوزی این سازمان در سال‌های پیشین دانست و در ارتباط با استقراض از نظام بانکی با هدف تأمین منابع مالی، روشی که منجر به تشدید کسری منابع و بدهکاری سازمان تأمین‌اجتماعی شده بود، گفت: «با پذیرش مسئولیت تأمین‌اجتماعی در ابتدای این دوره، ماهانه حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان حقوق و مستمری پرداخت می‌شد که برای تأمین منابع آن، هر ماه بین ۳ تا ۵ هزار میلیارد تومان استقراض صورت می‌گرفت.»
براساس اعلام سازمان تأمین‌اجتماعی، از ابتدای سال 1402 تا امروز برای تأمین بالغ بر ۶۵ هزار میلیارد تومان تعهدات ماهانه، استقراض بانکی انجام نشده است.
تسویه بدهی بانکی
استقراض از نظام بانکی موجب شده بود که در ابتدای کار دولت سیزدهم، سازمان تأمین‌اجتماعی ۱۰۶هزار میلیارد تومان بدهی بانکی داشته باشد. به گفتة مدیرعامل سازمان هم‌اکنون این بدهی تسویه شده است. براساس محاسبات انجام‌شده، در صورت استمرار رویکرد پیشین در حوزة استقراض از نظام بانکی برای تأمین منابع، امروز بالغ بر ۲۵۰ هزار میلیاردتومان بدهی بانکی برای تأمین‌اجتماعی برجای مانده بود. این اقدام همچنین با تأدیة بدهی 260 هزار میلیاردتومانی دولت در دورة سه‌سالة اخیر همراه بود.
امروز وضعیت سربه‌سری و تراز منابع و مصارف بزرگ‌ترین نهاد بیمه‌ای کشور به‌گونه‌ای است که این سازمان برای ایفای تعهدات در قبال جامعة تحت‌پوشش نیازی به استقراض از بانک‌ها برای تأمین نقدینگی ندارد. باتوجه‌به وضعیت ترسیم شده در حوزة منابع و مصارف سازمان تأمین‌اجتماعی، «آینده‌سازی در تأمین‌اجتماعی» علاوه بر اجتناب از استقراض یا فروش دارایی‌ها، در مقیاسی وسیع‌تر، سرمایه‌گذاری با هدف افزایش ارزش دارایی‌های این نهاد را نیز در برمی‌گیرد. به‌عبارتی مازاد نقدینگی تأمین‌اجتماعی در سهام شرکت‌های سودآور سرمایه‌گذاری می‌شود تا علاوه بر جلوگیری از افت ارزش نقدینگی، ذخیرة اندوخته برای نسل‌های آینده نیز محقق شود.
سرمایه‌گذاری اختیاری، از فرصت‌های کم‌نظیر یا بی‌نظیری است که می‌تواند به‌واسطة تأمین منابع لازم در سازمان تأمین‌اجتماعی محقق شود. در واقع یکی از راهبردهای آینده‌ساز این سازمان سرمایه‌گذاری اختیاری است که به باور مدیرعامل این سازمان بناست در نیمة دوم سال جاری انجام شود. موسوی دراین‌رابطه گفته که برای نخستین‌بار در سال‌های اخیر با شرایط موجود در کسب درآمدها، در شش‌ماهة دوم امسال می‌توان به عرصة سرمایه‌گذاری اختیاری وارد شد.
خلق ارزش‌افزوده با سرمایه‌گذاری تأمین‌اجتماعی
سید احمد حسینی، فعال صنفی بازنشستگان کارگری اهواز در همین زمینه، طی گفت‌وگویی با «آتیه‌نو» بیان کرد: «تأمین‌اجتماعی باید از منابعی که کارگران حین اشتغال، در سازمان ذخیره می‌کنند، صیانت کند و با سرمایه‌گذاری صحیح، ارزش‌افزوده خلق کند. اگر از طریق جذب بیمه‌شدگان جدید، منابع ریالی کافی برای تأمین‌اجتماعی فراهم شود که بتواند بدون نیاز به برداشت از سود شستا یا استقراض از بانک‌ها، نقدینگی کافی برای انجام تعهدات ماهانه خود به دست بیاورد، بهتر است از طریق سرمایه‌گذاری این مبالغ، سودآوری شستا افزون‌تر شود. تنها در این صورت است که آیندة روشنی در انتظار تأمین‌اجتماعی و بیمه‌شدگان آن خواهد بود.»
او با بیان اینکه آینده‌سازی در تأمین‌اجتماعی به‌معنای حفظ سرمایه‌های موجود و خلق ارزش‌افزوده است، افزود: «این نهاد بیمه‌گر یک سازمان بین‌نسلی است و نباید با فرصت‌سوزی، منابع آن را هدر داد. رویکرد جذب بیمه‌شدگان جدید و مقابله با فرارها و تخلفات بیمه‌ای، منابع این صندوق را حفظ و به انباشت سرمایه می‌انجامد.»
آینده‌سازی تنها با پایدارسازی و خلق منابع ریالی جدید بدون نیاز به برداشت از اصل و سود سرمایه اتفاق می‌افتد. در اسفندماه سال گذشته، مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی با تأکید بر اینکه در دولت سیزدهم یک‌ریال برداشت اضافه از بانک رفاه در قالب استقراض انجام نشده، دررابطه‌با رویکردهای پایدارساز این سازمان توضیح داد: «پایدارسازی یعنی از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا انتهای سال ۱۴۰۲ تعداد 2 میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بیمه‌شدة جدید وارد تأمین‌اجتماعی شده که ۷۸ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از آن‌هاست.»
جذب بیمه‌شدگان جدید، عدم‌استقراض از نظام بانکی، اجتناب از فروش دارایی‌ها و در سطحی فراتر، عدم‌برداشت از سود شرکت‌های شستا و سرمایه‌گذاری بهینه و کارشناسانة این سود، راهبردهایی است که امید می‌رود در دولت جدید نیز باقدرت تداوم داشته باشد. تأمین‌اجتماعی سازمانی متعلق به نسل‌های آینده است و نباید آیندگان با کیسة خالی و بدهی‌های انباشتة این صندوق مواجه شوند و منافع آن‌ها به‌خاطر فرصت‌سوزی‌ها به مخاطره بیفتد.
«آینده‌سوزی» را می‌توان اقدامات زیان‌بخش مدیریت دوره‌های پیشین سازمان تأمین‌اجتماعی در جهت تأمین منابع مالی موردنیاز به‌منظور ایفای تعهدات تعبیر کرد؛ استقراض از نظام بانکی کشور با بهره‌های بالا و فروش دارایی‌ها و اموال این سازمان، دو نمونة برجسته از اقدامات آینده‌سوز تأمین‌اجتماعی مورد اشاره در آن سال‌هاست.
مدیرعامل تأمین‌اجتماعی همچنین «چالش ناپایداری منابع و کسری نقدینگی» را دلیل اصلی آینده‌سوزی این سازمان در سال‌های پیشین دانست و در ارتباط با استقراض از نظام بانکی با هدف تأمین منابع مالی، روشی که منجر به تشدید کسری منابع و بدهکاری سازمان تأمین‌اجتماعی شده بود، گفت: «با پذیرش مسئولیت تأمین‌اجتماعی در ابتدای این دوره، ماهانه حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان حقوق و مستمری پرداخت می‌شد که برای تأمین منابع آن، هر ماه بین ۳ تا ۵ هزار میلیارد تومان استقراض صورت می‌گرفت.»
براساس اعلام سازمان تأمین‌اجتماعی، از ابتدای سال 1402 تا امروز برای تأمین بالغ بر ۶۵ هزار میلیارد تومان تعهدات ماهانه، استقراض بانکی انجام نشده است.
تسویه بدهی بانکی
استقراض از نظام بانکی موجب شده بود که در ابتدای کار دولت سیزدهم، سازمان تأمین‌اجتماعی ۱۰۶هزار میلیارد تومان بدهی بانکی داشته باشد. به گفتة مدیرعامل سازمان هم‌اکنون این بدهی تسویه شده است. براساس محاسبات انجام‌شده، در صورت استمرار رویکرد پیشین در حوزة استقراض از نظام بانکی برای تأمین منابع، امروز بالغ بر ۲۵۰ هزار میلیاردتومان بدهی بانکی برای تأمین‌اجتماعی برجای مانده بود. این اقدام همچنین با تأدیة بدهی 260 هزار میلیاردتومانی دولت در دورة سه‌سالة اخیر همراه بود.
امروز وضعیت سربه‌سری و تراز منابع و مصارف بزرگ‌ترین نهاد بیمه‌ای کشور به‌گونه‌ای است که این سازمان برای ایفای تعهدات در قبال جامعة تحت‌پوشش نیازی به استقراض از بانک‌ها برای تأمین نقدینگی ندارد. باتوجه‌به وضعیت ترسیم شده در حوزة منابع و مصارف سازمان تأمین‌اجتماعی، «آینده‌سازی در تأمین‌اجتماعی» علاوه بر اجتناب از استقراض یا فروش دارایی‌ها، در مقیاسی وسیع‌تر، سرمایه‌گذاری با هدف افزایش ارزش دارایی‌های این نهاد را نیز در برمی‌گیرد. به‌عبارتی مازاد نقدینگی تأمین‌اجتماعی در سهام شرکت‌های سودآور سرمایه‌گذاری می‌شود تا علاوه بر جلوگیری از افت ارزش نقدینگی، ذخیرة اندوخته برای نسل‌های آینده نیز محقق شود.
سرمایه‌گذاری اختیاری، از فرصت‌های کم‌نظیر یا بی‌نظیری است که می‌تواند به‌واسطة تأمین منابع لازم در سازمان تأمین‌اجتماعی محقق شود. در واقع یکی از راهبردهای آینده‌ساز این سازمان سرمایه‌گذاری اختیاری است که به باور مدیرعامل این سازمان بناست در نیمة دوم سال جاری انجام شود. موسوی دراین‌رابطه گفته که برای نخستین‌بار در سال‌های اخیر با شرایط موجود در کسب درآمدها، در شش‌ماهة دوم امسال می‌توان به عرصة سرمایه‌گذاری اختیاری وارد شد.
خلق ارزش‌افزوده با سرمایه‌گذاری تأمین‌اجتماعی
سید احمد حسینی، فعال صنفی بازنشستگان کارگری اهواز در همین زمینه، طی گفت‌وگویی با «آتیه‌نو» بیان کرد: «تأمین‌اجتماعی باید از منابعی که کارگران حین اشتغال، در سازمان ذخیره می‌کنند، صیانت کند و با سرمایه‌گذاری صحیح، ارزش‌افزوده خلق کند. اگر از طریق جذب بیمه‌شدگان جدید، منابع ریالی کافی برای تأمین‌اجتماعی فراهم شود که بتواند بدون نیاز به برداشت از سود شستا یا استقراض از بانک‌ها، نقدینگی کافی برای انجام تعهدات ماهانه خود به دست بیاورد، بهتر است از طریق سرمایه‌گذاری این مبالغ، سودآوری شستا افزون‌تر شود. تنها در این صورت است که آیندة روشنی در انتظار تأمین‌اجتماعی و بیمه‌شدگان آن خواهد بود.»
او با بیان اینکه آینده‌سازی در تأمین‌اجتماعی به‌معنای حفظ سرمایه‌های موجود و خلق ارزش‌افزوده است، افزود: «این نهاد بیمه‌گر یک سازمان بین‌نسلی است و نباید با فرصت‌سوزی، منابع آن را هدر داد. رویکرد جذب بیمه‌شدگان جدید و مقابله با فرارها و تخلفات بیمه‌ای، منابع این صندوق را حفظ و به انباشت سرمایه می‌انجامد.»
آینده‌سازی تنها با پایدارسازی و خلق منابع ریالی جدید بدون نیاز به برداشت از اصل و سود سرمایه اتفاق می‌افتد. در اسفندماه سال گذشته، مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی با تأکید بر اینکه در دولت سیزدهم یک‌ریال برداشت اضافه از بانک رفاه در قالب استقراض انجام نشده، دررابطه‌با رویکردهای پایدارساز این سازمان توضیح داد: «پایدارسازی یعنی از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا انتهای سال ۱۴۰۲ تعداد 2 میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بیمه‌شدة جدید وارد تأمین‌اجتماعی شده که ۷۸ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از آن‌هاست.»
جذب بیمه‌شدگان جدید، عدم‌استقراض از نظام بانکی، اجتناب از فروش دارایی‌ها و در سطحی فراتر، عدم‌برداشت از سود شرکت‌های شستا و سرمایه‌گذاری بهینه و کارشناسانة این سود، راهبردهایی است که امید می‌رود در دولت جدید نیز باقدرت تداوم داشته باشد. تأمین‌اجتماعی سازمانی متعلق به نسل‌های آینده است و نباید آیندگان با کیسة خالی و بدهی‌های انباشتة این صندوق مواجه شوند و منافع آن‌ها به‌خاطر فرصت‌سوزی‌ها به مخاطره بیفتد.