سفری به اعماق تاریخ

خانه‌های قدیمی و تاریخی شهرها نه‌تنها شاهکارهای معماری هستند، بلکه شگفتی‌هایی از جاودانگی و ثبات فرهنگ و تاریخ این شهرها به شمار می‌آیند. در این راستا، «خانه بهنام» یا «بهنام گنجه‌ای» یا «قدکی»، یکی از جواهرهای معماری تاریخی شهر تبریز است که همچون میراثی بی مانند، داستان‌ها و زیبایی‌های بی‌پایانی را در خود نهفته دارد. در روزگاران پایانی پادشاهی زندیان، والی شهر تبریز فردی به نام اعتمادالدوله بود. او دستور داد در محله‌ مقصودیه‌ شهر، خانه‌ای باشکوه بسازند. پایان ساخت خانه‌ والی، با برافتادن حکومت زندیان و بر سر کار آمدن قاجاریان مقارن شد. آن خانه اکنون به نام «خانه‌ قدکی» یا «خانه‌ بهنام» شناخته می‌شود. خانه قدکی بنایی مربوط به سال‌های پایانی دوران زندیان و سال‌های آغازین دوران قاجار است که در محله مقصودیه تبریز جای گرفته است. اسناد تاریخی حکایت از این دارد که این خانه ۲۴۰ سال قدمت دارد و از معدود مکان‌های تبریز به حساب می‌آید که زلزله‌های تاریخی این شهر را به سلامت گذارنده است. این اثر در سال ۱۳۷۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. اکنون خانه قدکی به دانشگاه هنر و معماری تبریز تلعق دارد و یکی از دانشکده‌های این دانشگاه به‌شمار می‌رود و افرادی که به شهر تبریز سفر می‌کنند، اجازه بازدید از این اثر تاریخی را دارند. این خانه، نمادی از تلاش بشر برای خلق زیبایی و نگاهی به گذشته است. زمان زیادی برخی نقاشی‌های خانه‌ قدکی از نگاه‌ها پنهان بود، تا آنکه در مرمت‌های چند سال گذشته چند نقاشی دیواری در آن جا پیدا شد. نگاره‌های یافته شده به شیوه‌ «نقاشی فرسکو» است. فرسکو که در دوره‌ رنسانس در ایتالیا بسیار به کار برده می‌شد، چندین نقاشی هم‌پیوند با هم است که بر روی گچ، دیوار یا سقف کشیده شده‌اند. ایوان‌های بلند و با طراحی دقیق، یکی از ویژگی‌های بارز خانه قدکی هستند. این ایوان‌ها با استفاده از ستون‌ها و پیلاره‌های بلند، زیبایی و شکوهی به خانه می‌بخشند. پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی که به شمال و جنوب باز می‌شوند، نقطه قوت دیگری از زیبایی خانه قدکی است. این پنجره‌ها باعث افزایش نور طبیعی و ایجاد جلوه‌ای زیبا در داخل ساختمان می‌شوند. ترکیب مناسب اتاق‌ها و حوض‌ها در داخل ساختمان، نشان از طراحی دقیق و توجه به نیازهای زندگی روزمره در آن دوره دارد. همچنین استفاده از زینت‌های مختلف، طراحی‌های زیبا و جزئیات دقیق، خانه قدکی را به یکی از آثار مهم معماری تاریخی شهر تبریز تبدیل کرده است. خانه قدکی به‌عنوان یک جواهر باارزش از تاریخ و فرهنگ شهر تبریز، به ما یادآوری می‌کند که هنر و زیبایی معماری ایرانی همواره مورد توجه و تحسین بوده و خواهد بود. این خانه، در جایگاه نمادی از هنر، تاریخ و ارزش‌های فرهنگی همواره در دل مردم و بازدیدکنندگان، یک بارگاه از زیبایی‌ها و خاطرات گذشته است که برای نسل‌های آینده نقش مهمی در حفظ و یادگاری تاریخ خواهد داشت.