ضرورت به‌روزرسانی تجهیزات بیمارستانی
محمد حاتمی کارشناس تجهیزات پزشکی مدیریت درمان کرمان
تجهيزات پزشكي و پيشرفت روزافزون فناوری‌های این حوزه تحول شگرفی را در عرصه سلامت ایجاد کرده است. از این‌رو انتخاب و به‌کارگیری تجهیزات مذکور باید متناسب و منطبق با نیازهای واقعی مراکز درمانی، اهداف کلینیکی و نیروی انسانی لازم باشد. این اهداف در صورتی محقق خواهد شد که یک برنامه مدون و منسجم جهت مدیریت خرید تجهیزات پزشکی و نگهداشت آن در سطح مراکز درمانی تدوین و اجرا شود.
باید توجه داشت که خرید و نگهداری تجهیزات پزشکی بخش عمده‌ای از بودجه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را به خود اختصاص می‌دهد. از طرفی با توجه به محدودیت منابع انسانی و مالی مراکز، صیانت از تجهیزات پزشکی به همراه مدیریت عملکرد صحیح آن‌ها به امری ضروری تبدیل شده که انجام آن جزو وظایف بخش مهندسی تجهیزات پزشکی مراکز درمانی است.
گران بودن دستگاه‌های پزشکی و نیز تخصیص حداقلی اعتبارات مالی برای خرید این تجهیزات در سال‌های گذشته، مهم‌ترین چالش مراکز درمانی سازمان را تشکیل داده که در نتیجه آن نقش مدیریت و نگهداشت تجهیزات پزشکی بیش از پیش پررنگ شده است. ارتقای کیفیت خدمات سلامت، افزایش بهره‌وری، کارایی و اثربخشی تجهیزات پزشکی از نظر ایمنی و عملکرد بهینه دستگاه‌ها از اموری است که زیر ذره‌بین مهندسان پزشکی قرار دارد.
از طرفی نباید از اهمیت آموزش کاربران دستگاه‌ها غافل شد. برنامه‌ریزی مدون و آموزش مهم‌ترین عامل بهره‌وری حداکثری تجهیزات پزشکی و کاهش خرابی‌های دستگاه‌های مذکور به‌شمار می‌رود و افزایش سطح کیفی عملکرد تجهیزات پزشکی وابسته به سطح دانسته‌های کاربران از دستگاه‌هاست. معمولاً ازکارافتادگی و خواب دستگاه‌ها می‌تواند پیامدهای نامطلوب بسیاری داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش یا توقف فعالیت‌ها و خدمات بیمارستانی، نارضایتی مراجعه‌کننده‌ها، رکود و از بین رفتن سرمایه بیمارستان‌ها و در نهایت ایجاد ضرر به دلیل از بین رفتن سرمایه‌های سازمان، اشاره کرد.
خوشبختانه در سال‌های اخیر بودجه‌هایی از منابع مالی سازمان در زمینه نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) و نیز کالیبراسیون، تخصیص یافته که می‌تواند تا حد زیادی خرابی‌های اتفاقی دستگاه‌ها را کاهش داده و سبب عملکرد بهتر آن‌ها شود. با توجه به گران بودن خدمات پس از فروش شرکت‌های ارائه‌دهنده تجهیزات، اکنون بهینه‌سازی بودجه و اعتبارات مذکور برای واحدهای تجهیزات پزشکی بیمارستان‌ها به چالش تبدیل شده است.
واحدهای مهندسی تجهیزات پزشکی مراکز درمانی سازمان برای برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی طرح‌های حفظ تجهیزات پزشکی، باید فضا و امکانات لازم را متناسب با نیاز و تعداد نیروی انسانی داشته باشند. لازمه استمرار این برنامه، مستندسازی اقدامات است که اموری مانند به‌روزرسانی شناسنامه تجهیزات، ثبت خدمات پس از فروش، گزارش سرویس تجهیزات و ثبت هزینه‌های مربوط به تعمیرات را شامل می‌شود. همچنین فعالیت‌های نصب و راه‌اندازی، آموزش، فعالیت‌های کنترل کیفی، کالیبراسیون و بازدیدهای دوره‌ای نیز در زمره این امور قرار دارد.
در نتیجه این اقدامات امکان دست‌یابی به اطلاعات کامل و جامع دستگاه‌ها همچون تعداد دستگاه‌های فعال و غیرفعال آسیب‌دیده، آمار هزینه‌های حفظ و تعمیرات انجام شده هریک از دستگاه‌ها و زمان خواب و زمان فعال بودن دستگاه‌ها فراهم می‌شود. همچنین گزارش‌های مربوط به آزمون‌های کنترل کیفی و بازدیدهای دوره‌ای انجام شده هر دستگاه نیز به‌دست می‌آید.
معتقدم که مدیریت تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌های ملکی سازمان یک اولویت محسوب می‌شود. درحال حاضر تنها انتظاری که از کارشناس واحد تجهیزات پزشکی می‌رود، این است که «دستگاه کار کند.» اما باید مدیریت تجهیزات پزشکی به معنای واقعی انجام شود و تمام ابعاد کارای آن مانند ساختار صحیح، انتخاب و خرید مؤثر و مفید، کنترل و نظارت کامل، نگهداری پیشگیرانه و تعمیر، آموزش ریشه‌ای کاربران و اپراتورها و توزیع مناسب مد نظر قرار گیرد. در این راستا می‌توان از تجربه و توانمندی‌های مهندسان پزشکی با حمایت از مدیران بهره‌مند شد.
باید توجه داشت که خرید و نگهداری تجهیزات پزشکی بخش عمده‌ای از بودجه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را به خود اختصاص می‌دهد. از طرفی با توجه به محدودیت منابع انسانی و مالی مراکز، صیانت از تجهیزات پزشکی به همراه مدیریت عملکرد صحیح آن‌ها به امری ضروری تبدیل شده که انجام آن جزو وظایف بخش مهندسی تجهیزات پزشکی مراکز درمانی است.
گران بودن دستگاه‌های پزشکی و نیز تخصیص حداقلی اعتبارات مالی برای خرید این تجهیزات در سال‌های گذشته، مهم‌ترین چالش مراکز درمانی سازمان را تشکیل داده که در نتیجه آن نقش مدیریت و نگهداشت تجهیزات پزشکی بیش از پیش پررنگ شده است. ارتقای کیفیت خدمات سلامت، افزایش بهره‌وری، کارایی و اثربخشی تجهیزات پزشکی از نظر ایمنی و عملکرد بهینه دستگاه‌ها از اموری است که زیر ذره‌بین مهندسان پزشکی قرار دارد.
از طرفی نباید از اهمیت آموزش کاربران دستگاه‌ها غافل شد. برنامه‌ریزی مدون و آموزش مهم‌ترین عامل بهره‌وری حداکثری تجهیزات پزشکی و کاهش خرابی‌های دستگاه‌های مذکور به‌شمار می‌رود و افزایش سطح کیفی عملکرد تجهیزات پزشکی وابسته به سطح دانسته‌های کاربران از دستگاه‌هاست. معمولاً ازکارافتادگی و خواب دستگاه‌ها می‌تواند پیامدهای نامطلوب بسیاری داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به کاهش یا توقف فعالیت‌ها و خدمات بیمارستانی، نارضایتی مراجعه‌کننده‌ها، رکود و از بین رفتن سرمایه بیمارستان‌ها و در نهایت ایجاد ضرر به دلیل از بین رفتن سرمایه‌های سازمان، اشاره کرد.
خوشبختانه در سال‌های اخیر بودجه‌هایی از منابع مالی سازمان در زمینه نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) و نیز کالیبراسیون، تخصیص یافته که می‌تواند تا حد زیادی خرابی‌های اتفاقی دستگاه‌ها را کاهش داده و سبب عملکرد بهتر آن‌ها شود. با توجه به گران بودن خدمات پس از فروش شرکت‌های ارائه‌دهنده تجهیزات، اکنون بهینه‌سازی بودجه و اعتبارات مذکور برای واحدهای تجهیزات پزشکی بیمارستان‌ها به چالش تبدیل شده است.
واحدهای مهندسی تجهیزات پزشکی مراکز درمانی سازمان برای برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی طرح‌های حفظ تجهیزات پزشکی، باید فضا و امکانات لازم را متناسب با نیاز و تعداد نیروی انسانی داشته باشند. لازمه استمرار این برنامه، مستندسازی اقدامات است که اموری مانند به‌روزرسانی شناسنامه تجهیزات، ثبت خدمات پس از فروش، گزارش سرویس تجهیزات و ثبت هزینه‌های مربوط به تعمیرات را شامل می‌شود. همچنین فعالیت‌های نصب و راه‌اندازی، آموزش، فعالیت‌های کنترل کیفی، کالیبراسیون و بازدیدهای دوره‌ای نیز در زمره این امور قرار دارد.
در نتیجه این اقدامات امکان دست‌یابی به اطلاعات کامل و جامع دستگاه‌ها همچون تعداد دستگاه‌های فعال و غیرفعال آسیب‌دیده، آمار هزینه‌های حفظ و تعمیرات انجام شده هریک از دستگاه‌ها و زمان خواب و زمان فعال بودن دستگاه‌ها فراهم می‌شود. همچنین گزارش‌های مربوط به آزمون‌های کنترل کیفی و بازدیدهای دوره‌ای انجام شده هر دستگاه نیز به‌دست می‌آید.
معتقدم که مدیریت تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌های ملکی سازمان یک اولویت محسوب می‌شود. درحال حاضر تنها انتظاری که از کارشناس واحد تجهیزات پزشکی می‌رود، این است که «دستگاه کار کند.» اما باید مدیریت تجهیزات پزشکی به معنای واقعی انجام شود و تمام ابعاد کارای آن مانند ساختار صحیح، انتخاب و خرید مؤثر و مفید، کنترل و نظارت کامل، نگهداری پیشگیرانه و تعمیر، آموزش ریشه‌ای کاربران و اپراتورها و توزیع مناسب مد نظر قرار گیرد. در این راستا می‌توان از تجربه و توانمندی‌های مهندسان پزشکی با حمایت از مدیران بهره‌مند شد.