تأمین پایداری برق صنایع در فصل تابستان
صنایع انرژی‌بر کشور، سالانه سهم بیش از ۷۰درصدی از مصرف برق را به خود اختصاص می‌دهند. در اغلب کشورها این صنایع با احداث نیروگاه خودتأمین، انرژی مورد نیاز را تأمین می‌کنند. رجبی‌مشهدی، عمده دلیل احداث نیروگاه را پایداری تأمین برق و صرفه اقتصادی دانست و توضیح داد: «پس از قطعی گسترده برق در سال ۱۴۰۰ که ناشی از ناترازی تولید و مصرف برق بود، انگیزه این صنایع برای احداث نیروگاه افزایش یافت و مشوق‌هایی برای این کار در نظر گرفته شد. این امر در تفاهم‌نامه بین وزرای نیرو و صمت هم لحاظ شد. با توجه به اهمیت و توجه کمیسیون انرژی مجلس، موضوع فوق در سال ۱۴۰۱ به‌صورت قانون درآمد که به قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق شهرت دارد. براساس آن، صنایع بزرگ انرژی‌بر مکلف به احداث حداقل ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه شدند که یک‌هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر را دربر می‌گیرد. این صنایع تاکنون حدود 1400 مگاوات نیروگاه را وارد مدار کرده‌اند که به شبکه سراسری برق متصل است. مجوزهای اولیه برای باقی نیروگاه‌ها نیز صادر شده و اقدامات و هماهنگی‌های لازم جهت احداث نیروگاه‌ها با هماهنگی وزارت صمت در حال اجراست.»
امتیاز ساخت نیروگاه برای صنایع
تعرفه سوخت نیروگاهی، اتصال به شبکه سراسری برق کشور و تکمیل بخش بالادست توسط صنعت برق که نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین بوده، ازجمله امتیازات ساخت نیروگاه برای صنایع محسوب می‌شود. همچنین این گروه از صنایع، متناسب با میزان ظرفیتی که وارد مدار می‌کنند، از برنامه‌های مدیریت مصرف معاف خواهند بود تا از انرژی پایدار برای تولید برخوردار شوند. به‌طور حتم تأمین انرژی پایدار صنایع، صرفه اقتصادی و افزایش سود آن‌ها را به دنبال خواهد داشت. به گفته مدیرعامل توانیر، تاکنون دو واحد توربین گاز توسط فولاد مبارکه، یک واحد گازی به وسیله شرکت‌های آلومینیوم المهدی، گل‌گهر سیرجان، فولاد غرب آسیا و دو واحد گازی توسط صنایع معدنی و فلزی وارد مدار شده است. مجموع ظرفیت آن‌ها نیز بالغ بر 1400 مگاوات می‌شود که این رقم تا اوج بار امسال به حدود 1870 مگاوات خواهد رسید. طبق تفاهم‌های صورت‌گرفته، راندمان همه نیروگاه‌ها باید حدود ۵۵ درصد باشد. بر همین اساس همه نیروگاه‌های فوق به‌شکل سیکل ترکیبی طراحی می‌شوند. واحدهای بخار آن‌ها نیز در سال آتی وارد مدار می‌شود تا به هدف تعیین‌شده برای راندمان ۵۵ درصد دست یابند.
نیاز به سرمایه‌گذاری در صنعت برق
حمیدرضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «آتیه‌نو» ضمن اشاره به اینکه صنایع مختلف برای ادامه تولید به برق پایدار نیاز مبرم دارند، گفت: «این امکان باید به‌وجود بیاید تا از طریق بورس انرژی، نیروگاه‌های خصوصی که آماده عرضه برق به دور از قیمت‌گذاری دستوری هستند، بتوانند برق خود را به صنایع بفروشند. اقدام مذکور می‌تواند به صنایع کمک کند تا از برق کافی بهره‌مند شده و بخشی از مشکلات‌شان را حل کنند.»
او افزود: «براساس برنامه ششم توسعه، با افزایش 6.5 تا 7درصدی مصرف برق در کشور، باید سالانه 5000 مگاوات نیروگاه جدید وارد شبکه شود. از این میزان، 1000 مگاوات باید به نیروگاه‌های تجدیدپذیر اختصاص یابد. سرمایه‌گذارانی که در سالیان پیش در این حوزه فعالیت کرده‌اند، به دلیل مواجهه با مشکلات، نتوانستند اقساط بانکی خود را بپردازند. به همین خاطر در این سال‌ها طبق برنامه ششم توسعه، شاهد ورود نیروگاه‌های جدید به مدار نبوده‌ایم.»
صالحی با تأکید بر اینکه جهت حضور بخش خصوصی در احداث نیروگاه‌ها، باید جذابیت ایجاد شود، توضیح داد: «برای این کار می‌توان مجموعه اقداماتی را انجام داد. در ابتدا، دولت باید سیاست‌های تشویقی و حمایتی را معرفی کند. این سیاست‌ها شامل ارائه تسهیلات مالی، معافیت‌های مالیاتی و تعیین قیمت برق به‌صورت رقابتی در بورس انرژی است. همچنین وجود یک بستر قانونی و حقوقی پایدار نیز ضرورت دارد تا امنیت سرمایه‌گذاران در برابر هر موضوعی تأمین شود.» نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: «تعیین نرخ‌های جذاب و رقابتی برای خرید برق از نیروگاه‌های خصوصی نقش مهمی در جلب توجه سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند. این نرخ‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که ضمن تضمین بازگشت سرمایه، سودآوری پروژه‌ها را افزایش دهند.»
صالحی با بیان اینکه امروزه جهان در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته، گفت: «در کشورمان به دلیل تکیه بر انرژی‌های فسیلی و ارزان‌قیمت، توسعه این نوع انرژی‌ها با موانع زیادی روبه‌رو بوده و به کندی پیش رفته است. به‌نوعی این وابستگی به منابع ارزان‌قیمت باعث شده انگیزه کافی برای سرمایه‌گذاری و تحقیق و توسعه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار کم باشد. ایجاد مشوق‌های مالی و تسهیلات ویژه برای سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند بخش خصوصی را برای ورود به این حوزه ترغیب کند.»
او افزود: «استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مزایایی نظیر کاهش آلودگی هوا و محیط‌زیست، افزایش اشتغال‌زایی، جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و توجه بیشتر به نوآوری و تکنولوژی را به همراه دارد. با توسعه این انرژی‌ها، تنوع بیشتری به سبد انرژی کشور تزریق می‌شود و وابستگی به سوخت‌های فسیلی کاهش می‌یابد. این تنوع می‌تواند افزایش پایداری و امنیت انرژی کشور را به ارمغان آورد.»
امتیاز ساخت نیروگاه برای صنایع
تعرفه سوخت نیروگاهی، اتصال به شبکه سراسری برق کشور و تکمیل بخش بالادست توسط صنعت برق که نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین بوده، ازجمله امتیازات ساخت نیروگاه برای صنایع محسوب می‌شود. همچنین این گروه از صنایع، متناسب با میزان ظرفیتی که وارد مدار می‌کنند، از برنامه‌های مدیریت مصرف معاف خواهند بود تا از انرژی پایدار برای تولید برخوردار شوند. به‌طور حتم تأمین انرژی پایدار صنایع، صرفه اقتصادی و افزایش سود آن‌ها را به دنبال خواهد داشت. به گفته مدیرعامل توانیر، تاکنون دو واحد توربین گاز توسط فولاد مبارکه، یک واحد گازی به وسیله شرکت‌های آلومینیوم المهدی، گل‌گهر سیرجان، فولاد غرب آسیا و دو واحد گازی توسط صنایع معدنی و فلزی وارد مدار شده است. مجموع ظرفیت آن‌ها نیز بالغ بر 1400 مگاوات می‌شود که این رقم تا اوج بار امسال به حدود 1870 مگاوات خواهد رسید. طبق تفاهم‌های صورت‌گرفته، راندمان همه نیروگاه‌ها باید حدود ۵۵ درصد باشد. بر همین اساس همه نیروگاه‌های فوق به‌شکل سیکل ترکیبی طراحی می‌شوند. واحدهای بخار آن‌ها نیز در سال آتی وارد مدار می‌شود تا به هدف تعیین‌شده برای راندمان ۵۵ درصد دست یابند.
نیاز به سرمایه‌گذاری در صنعت برق
حمیدرضا صالحی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «آتیه‌نو» ضمن اشاره به اینکه صنایع مختلف برای ادامه تولید به برق پایدار نیاز مبرم دارند، گفت: «این امکان باید به‌وجود بیاید تا از طریق بورس انرژی، نیروگاه‌های خصوصی که آماده عرضه برق به دور از قیمت‌گذاری دستوری هستند، بتوانند برق خود را به صنایع بفروشند. اقدام مذکور می‌تواند به صنایع کمک کند تا از برق کافی بهره‌مند شده و بخشی از مشکلات‌شان را حل کنند.»
او افزود: «براساس برنامه ششم توسعه، با افزایش 6.5 تا 7درصدی مصرف برق در کشور، باید سالانه 5000 مگاوات نیروگاه جدید وارد شبکه شود. از این میزان، 1000 مگاوات باید به نیروگاه‌های تجدیدپذیر اختصاص یابد. سرمایه‌گذارانی که در سالیان پیش در این حوزه فعالیت کرده‌اند، به دلیل مواجهه با مشکلات، نتوانستند اقساط بانکی خود را بپردازند. به همین خاطر در این سال‌ها طبق برنامه ششم توسعه، شاهد ورود نیروگاه‌های جدید به مدار نبوده‌ایم.»
صالحی با تأکید بر اینکه جهت حضور بخش خصوصی در احداث نیروگاه‌ها، باید جذابیت ایجاد شود، توضیح داد: «برای این کار می‌توان مجموعه اقداماتی را انجام داد. در ابتدا، دولت باید سیاست‌های تشویقی و حمایتی را معرفی کند. این سیاست‌ها شامل ارائه تسهیلات مالی، معافیت‌های مالیاتی و تعیین قیمت برق به‌صورت رقابتی در بورس انرژی است. همچنین وجود یک بستر قانونی و حقوقی پایدار نیز ضرورت دارد تا امنیت سرمایه‌گذاران در برابر هر موضوعی تأمین شود.» نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: «تعیین نرخ‌های جذاب و رقابتی برای خرید برق از نیروگاه‌های خصوصی نقش مهمی در جلب توجه سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند. این نرخ‌ها باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که ضمن تضمین بازگشت سرمایه، سودآوری پروژه‌ها را افزایش دهند.»
صالحی با بیان اینکه امروزه جهان در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته، گفت: «در کشورمان به دلیل تکیه بر انرژی‌های فسیلی و ارزان‌قیمت، توسعه این نوع انرژی‌ها با موانع زیادی روبه‌رو بوده و به کندی پیش رفته است. به‌نوعی این وابستگی به منابع ارزان‌قیمت باعث شده انگیزه کافی برای سرمایه‌گذاری و تحقیق و توسعه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار کم باشد. ایجاد مشوق‌های مالی و تسهیلات ویژه برای سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند بخش خصوصی را برای ورود به این حوزه ترغیب کند.»
او افزود: «استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مزایایی نظیر کاهش آلودگی هوا و محیط‌زیست، افزایش اشتغال‌زایی، جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و توجه بیشتر به نوآوری و تکنولوژی را به همراه دارد. با توسعه این انرژی‌ها، تنوع بیشتری به سبد انرژی کشور تزریق می‌شود و وابستگی به سوخت‌های فسیلی کاهش می‌یابد. این تنوع می‌تواند افزایش پایداری و امنیت انرژی کشور را به ارمغان آورد.»