اتاق شیشه‌ای برای گسترش عدالت اجتماعی
مرتضی برکاتی فعال کارگری
دولت شهید رئیسی با اصلاحات ساختاری و بلندمدت برای رفع فقر و بی‌عدالتی جهت رسیدگی به فقرا قدم‌های خوبی برداشت. از این‌رو اجرای طرح‌های مختلف و متنوع حمایتی و معیشتی یکی از سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها به‌ویژه دولت سیزدهم برای برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی در جامعه و حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محسوب می‌شود که بازتاب‌های خوبی در جامعه داشته است. طرح‌های حمایتی نه‌تنها به میزان رفاه اقتصادی خانوارها کمک کرده و باعث کم شدن فاصله طبقاتی شده، بلکه در کنترل و مدیریت نرخ تورم نیز تأثیرگذار است. ضرورت ایجاد پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان،که نقش بسیار مهمی در سیاست‌گذاری و اجرای طرح‌های رفاهی و یارانه‌ای دولت داشته و خواهد داشت، در مقطع زمانی فعلی بیش‌از‌پیش احساس شد. این پایگاه طی سال‌های اخیر تلاش کرده با تجمیع بانک‌های اطلاعاتی گوناگون وضعیت اقتصادی و اجتماعی افراد و خانوارهای کشور را بررسی و تحلیل کند. سرانجام به‌صورت رسمی در قالب رصدخانه رفاه ایرانیان که به‌عنوان یک اتاق شیشه‌ای عمل خواهد کرد در 30 اردیبهشت‌ماه امسال به‌صورت رسمی راه‌اندازی شد. هدف اصلی پایگاه مذکور توسعه عدالت اجتماعی، توسعه حکمرانی داده‌محور از طریق داده‌های ثبتی و متقن، مشاهده وضعیت کلان رفاهی و اقتصادی کشور و تحلیل شرایط، بازتوزیع عادلانه ثروت از طریق حمایت گروه‌های کم‌درآمد و دریافت مالیات از گروه‌های پردرآمد، صرفه‌جویی در منابع مالی دولت از طریق هدفمند کردن سیاست‌های حمایتی و ارزیابی اثربخشی سیاست‌های رفاهی و تحول در ارائه خدمات حمایتی است.
سامانه‌هایی که در بستر این رصدخانه ایجاد شده‌اند، نقش هدایت‌گری در راستای بازتوزیع عادلانه ثروت و هدفمند کردن سیاست‌های حمایتی را برعهده دارند.
نمونه بارز این گزاره تعریف شده ذیل این پایگاه که می‌تواند خدمات‌رسانی به مردم را آسان کند شامل کالابرگ الکترونیکی و طرح مادران شیرده است. این پایگاه اطلاعات درآمدی جامعه را به‌روز می‌کند، ضمن اینکه بستر برای اعتراض یافته‌های پایگاه رفاه ایرانیان فراهم می‌شود و قابلیت راستی‌آزمایی دارد.
در یک دهه گذشته سرانه مصرف غذایی در دهکهای درآمدی با افت قابل‌توجهی مواجه شده بود. موضوعی که فائو چندی پیش(سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد) نیز در گزارش خود به آن اشاره کرد و اوج سوءتغذیه در بین خانوارهای ایران را بین سال‌های 1397 تا 1399 اعلام کرد. از این‌رو دولت سیزدهم با رویکرد افزایش سلامت تغذیهای و ریشهکن کردن سوءتغذیه در خانوارهای ایرانی، طرح کالابرگ را به‌صورت سراسری اجرایی کرد. دولت درصدد حفظ سبد خانوار با نرخ سال گذشته و جبران افزایش قیمتها بوده است. با اجرای این طرح مواد مغذی مورد نیاز سلامتی مردم تأمین شد که شامل پروتئینها، ویتامینها و ریزمغذیها و استاندارد شده توسط انستیتو تغذیهای ایران بوده است. هدف این است تا مردم تحت هر شرایطی برای استفاده از این سبد گرایش پیدا کنند. دولت مصمم است که در هر شرایط خاص تحریمی و تورمی نیازهای غذایی مردم را تأمین کند. به عبارتی گسترش طرح کالابرگ الکترونیک باعث افزایش قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد و کاهش خط فقر می‌شود. بنابراین دولت سیزدهم، با این اقدام هم ارزش ریالی سبد غذایی را حفظ و ثابت نگه میدارد و سرانه تغذیه خانوارها را رشد می‌دهد. از سوی دیگر ارزش یارانهها نیز حفظ خواهد شد. دولت سیزدهم برخلاف دولتهای گذشته ارزش یارانه نقدی را نیز به‌روز کرد و با این اقدام هم عدالت را افزایش داد و هم اینکه موجب افزایش قدرت خرید مردم شد. موضوعی که در دولتهای گذشته با وجود جهشهای تورمی نادیده گرفته شد. اختیار، افزایش تاب‌آوری مردم، امکان دسترسی به همه برندهای غذایی داخلی و خارجی با یارانه موجود، پرداخت مابه‌التفاوت خرید انجام شده از سوی دولت و داشتن یک اعتبار به معنای دارایی در طرح ملی کالابرگ الکترونیک وجود دارد.
به هرحال دولت سیزدهم از زمانی که روی کار آمد، موضوع حمایت معیشتی از خانوارها را در دستور کار قرار داد و دغدغه‌مندانه به موضوع کم کردن فاصله طبقاتی و بی‌عدالتی، از طریق تغییر سیاست‌های نادرست اقتصادی پرداخت. حال با راه‌اندازی سامانه رصدخانه رفاه ایرانیان داده‌های شفاف‌سازی شده و عدالت بیشتر جنبه واقعی به خود می‌گیرد.
سامانه‌هایی که در بستر این رصدخانه ایجاد شده‌اند، نقش هدایت‌گری در راستای بازتوزیع عادلانه ثروت و هدفمند کردن سیاست‌های حمایتی را برعهده دارند.
نمونه بارز این گزاره تعریف شده ذیل این پایگاه که می‌تواند خدمات‌رسانی به مردم را آسان کند شامل کالابرگ الکترونیکی و طرح مادران شیرده است. این پایگاه اطلاعات درآمدی جامعه را به‌روز می‌کند، ضمن اینکه بستر برای اعتراض یافته‌های پایگاه رفاه ایرانیان فراهم می‌شود و قابلیت راستی‌آزمایی دارد.
در یک دهه گذشته سرانه مصرف غذایی در دهکهای درآمدی با افت قابل‌توجهی مواجه شده بود. موضوعی که فائو چندی پیش(سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد) نیز در گزارش خود به آن اشاره کرد و اوج سوءتغذیه در بین خانوارهای ایران را بین سال‌های 1397 تا 1399 اعلام کرد. از این‌رو دولت سیزدهم با رویکرد افزایش سلامت تغذیهای و ریشهکن کردن سوءتغذیه در خانوارهای ایرانی، طرح کالابرگ را به‌صورت سراسری اجرایی کرد. دولت درصدد حفظ سبد خانوار با نرخ سال گذشته و جبران افزایش قیمتها بوده است. با اجرای این طرح مواد مغذی مورد نیاز سلامتی مردم تأمین شد که شامل پروتئینها، ویتامینها و ریزمغذیها و استاندارد شده توسط انستیتو تغذیهای ایران بوده است. هدف این است تا مردم تحت هر شرایطی برای استفاده از این سبد گرایش پیدا کنند. دولت مصمم است که در هر شرایط خاص تحریمی و تورمی نیازهای غذایی مردم را تأمین کند. به عبارتی گسترش طرح کالابرگ الکترونیک باعث افزایش قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد و کاهش خط فقر می‌شود. بنابراین دولت سیزدهم، با این اقدام هم ارزش ریالی سبد غذایی را حفظ و ثابت نگه میدارد و سرانه تغذیه خانوارها را رشد می‌دهد. از سوی دیگر ارزش یارانهها نیز حفظ خواهد شد. دولت سیزدهم برخلاف دولتهای گذشته ارزش یارانه نقدی را نیز به‌روز کرد و با این اقدام هم عدالت را افزایش داد و هم اینکه موجب افزایش قدرت خرید مردم شد. موضوعی که در دولتهای گذشته با وجود جهشهای تورمی نادیده گرفته شد. اختیار، افزایش تاب‌آوری مردم، امکان دسترسی به همه برندهای غذایی داخلی و خارجی با یارانه موجود، پرداخت مابه‌التفاوت خرید انجام شده از سوی دولت و داشتن یک اعتبار به معنای دارایی در طرح ملی کالابرگ الکترونیک وجود دارد.
به هرحال دولت سیزدهم از زمانی که روی کار آمد، موضوع حمایت معیشتی از خانوارها را در دستور کار قرار داد و دغدغه‌مندانه به موضوع کم کردن فاصله طبقاتی و بی‌عدالتی، از طریق تغییر سیاست‌های نادرست اقتصادی پرداخت. حال با راه‌اندازی سامانه رصدخانه رفاه ایرانیان داده‌های شفاف‌سازی شده و عدالت بیشتر جنبه واقعی به خود می‌گیرد.