یادگیری مهارت ضامن امنیت شغلی
سید نعیمه آقاوردی کارشناس روابط کار
تعدیل و اخراج کارگران در بازار کار ایران به‌عنوان یک بحران جدی مطرح می‌شود. گرچه در بسیاری موارد مشکلات ناشی از تعطیلی و رکود بنگاه‌های اقتصادی و فقدان امنیت شغلی به واسطه قراردادهای موقت کار از دلایل مهم اخراج کارگران است، اما برخی کارشناسان، میان میزان مهارت نیروی کار و آسان شدن روند اخراج و تعدیل کارگران، نسبت‌هایی قائل هستند. این گروه با مبنا قرار دادن تعداد کارگران ساده شاغل در بنگاه‌های اقتصادی کشور و نسبت اخراج این گروه‌ها نسبت به سایر کارگران، معتقدند کارگران ساده و فاقد مهارت بیشتر از سایرین در خطر اخراج و تعدیل نیرو قرار دارند. این فرض البته با مروری بر خبرهای منتشر شده از اخراج کارگران ماهر و متخصص با سوابق کاری بالا در بسیاری واحدهای صنعتی و تولیدی، چندان پذیرفته شده نیست. آمار بیش از 95درصدی رواج قراردادهای موقت کار، امنیت شغلی را از کارگران فاقد یا دارای مهارت و تخصص ویژه سلب می‌کند. با این حال بررسی استانداردهای مهارت‌آموزی در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد که فارغ از وضعیت نیروی کار در ایران که تابعی از شرایط نامتوازن روابط کار است، به آموزش‌های مهارتی بیکاران برای افزایش قابلیت اشتغال و رشد اقتصادی نیاز داریم. در بازار کار پرشتاب امروزی، تقاضا برای مهارت‌های خاص دائماً در حال تغییر است و این امر برای جویندگان کار ضرورت دارد که با نیازهای مرتبط بازار کار، به‌روز بمانند. برنامه‌های مهارت‌آموزی، بیکاران را به دانش و توانایی‌های لازم برای پاسخگویی به این خواسته‌ها مجهز می‌کند و در صورت همراه شدن با سایر عوامل مؤثر بر حفظ امنیت شغلی همچون قراردادهای قانونی، رعایت حقوق کارگران و وجود تشکل‌های کارگری برای دفاع از حقوق آن‌ها، به‌طور قابل‌توجهی شانس کارگران را در تضمین امنیت شغلی افزایش می‌دهد. این نه‌تنها در شرایط ایده‌آل به ایجاد ثبات مالی کمک می‌کند، بلکه با افزایش تعداد نیروی کار ماهرتر و کارآمدتر، بهره‌وری کلی اقتصادی را افزایش می‌دهد. مطالعات مرتبط با رفاه اجتماعی نشان می‌دهد که نیاز به آموزش مهارتی برای افراد بیکار به دلایل متعددی حیاتی است. به‌طور کلی می‌توان آن‌ها را به مزایای اقتصادی، اجتماعی و فردی طبقه‌بندی کرد. بر این اساس مهم‌ترین مزیت‌های اقتصادی آموزش‌های مهارتی را می‌توان در موارد زیر جست‌وجو کرد:
افزایش قابلیت اشتغال
آموزش مهارتی افراد را به شایستگی‌های لازم برای پاسخگویی به خواسته‌های بازار کار مجهز می‌کند و در نتیجه شانس آن‌ها را برای یافتن شغل افزایش می‌دهد. کارفرمایان تمایل بیشتری به استخدام کارگرانی دارند که دارای مهارت‌های مرتبط هستند و زمان و منابع صرف شده برای آموزش در حین کار را کاهش می‌دهند.
کاهش نرخ بیکاری
برنامه‌های آموزشی با ارائه مهارت‌های لازم برای ورود مجدد نیروی کار به بازار، کاهش بیکاری طولانی‌مدت را رقم می‌زنند و بودجه‌های دولتی را به سمت افزایش بودجه رفاه اجتماعی هدایت می‌کنند.
انطباق با پیشرفت‌های فناوریکی
با پیشرفت فناوری، بسیاری از مشاغل سنتی منسوخ می‌شوند و مشاغل جدیدی ظهور می‌کنند. آموزش مهارت‌ها نیروی کار را جهت سازگاری با این تغییرات آماده و تضمین می‌کند که بازار کار رقابتی و مرتبط باقی می‌ماند. علاوه بر مزایای اقتصادی، تمرکز بر مهارت‌آموزی بیکاران مزایای «اجتماعی» به دنبال دارد. آموزش مهارتی به گروه‌های رانده شده به حاشیه مانند افرادی که مدت‌هاست در جست‌وجوی کار هستند، جوانان و افراد کم‌درآمد امکان می‌دهد تا در بازار کار ادغام شوند. همچنین جامعه با فراهم آوردن فرصت‌های برابر برای توسعه مهارت می‌تواند نابرابری‌ها را کاهش و انسجام اجتماعی را ارتقا دهد. در عین حال باید به این نکته توجه داشت که بیکاری به‌عنوان یک آسیب اجتماعی، اغلب با نرخ بالاتر جرم و جنایت مرتبط است. با ارائه آموزش‌های مهارتی و فرصت‌های شغلی، جوامع می‌توانند از گسترش اشتغال به‌عنوان مکانیسمی برای کاهش جرم و رفتارهای ضداجتماعی و در عین حال ارتقای سطح سلامت جسمی و روانی جامعه استفاده کنند. در بُعد سوم مزایای مهارت‌آموزی متوجه خود «فرد» خواهد بود. آموزش مهارت‌ها، رشد فردی، عزت نفس و اعتماد‌به‌نفس را افزایش می‌دهد. در عین حال، یادگیری مستمر ذهنیت رشد را تقویت و افراد را تشویق می‌کند تا برای بهبود شخصی و حرفه‌ای تلاش کنند. از طرفی کسب مهارت‌های جدید می‌تواند درها را به روی فرصت‌های پیشرفت شغلی باز کند. علاوه بر این کسب اشتغال از طریق آموزش‌های مهارتی منجر به استقلال و ثبات مالی می‌شود. این امر کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد و یک شبکه ایمنی در برابر عدم قطعیت‌های اقتصادی ایجاد می‌کند. افزایش درآمد حاصل از فرصت‌های شغلی بهتر می‌تواند به استانداردهای زندگی بالاتر برای افراد و خانواده‌های آن‌ها بینجامد.
افزایش قابلیت اشتغال
آموزش مهارتی افراد را به شایستگی‌های لازم برای پاسخگویی به خواسته‌های بازار کار مجهز می‌کند و در نتیجه شانس آن‌ها را برای یافتن شغل افزایش می‌دهد. کارفرمایان تمایل بیشتری به استخدام کارگرانی دارند که دارای مهارت‌های مرتبط هستند و زمان و منابع صرف شده برای آموزش در حین کار را کاهش می‌دهند.
کاهش نرخ بیکاری
برنامه‌های آموزشی با ارائه مهارت‌های لازم برای ورود مجدد نیروی کار به بازار، کاهش بیکاری طولانی‌مدت را رقم می‌زنند و بودجه‌های دولتی را به سمت افزایش بودجه رفاه اجتماعی هدایت می‌کنند.
انطباق با پیشرفت‌های فناوریکی
با پیشرفت فناوری، بسیاری از مشاغل سنتی منسوخ می‌شوند و مشاغل جدیدی ظهور می‌کنند. آموزش مهارت‌ها نیروی کار را جهت سازگاری با این تغییرات آماده و تضمین می‌کند که بازار کار رقابتی و مرتبط باقی می‌ماند. علاوه بر مزایای اقتصادی، تمرکز بر مهارت‌آموزی بیکاران مزایای «اجتماعی» به دنبال دارد. آموزش مهارتی به گروه‌های رانده شده به حاشیه مانند افرادی که مدت‌هاست در جست‌وجوی کار هستند، جوانان و افراد کم‌درآمد امکان می‌دهد تا در بازار کار ادغام شوند. همچنین جامعه با فراهم آوردن فرصت‌های برابر برای توسعه مهارت می‌تواند نابرابری‌ها را کاهش و انسجام اجتماعی را ارتقا دهد. در عین حال باید به این نکته توجه داشت که بیکاری به‌عنوان یک آسیب اجتماعی، اغلب با نرخ بالاتر جرم و جنایت مرتبط است. با ارائه آموزش‌های مهارتی و فرصت‌های شغلی، جوامع می‌توانند از گسترش اشتغال به‌عنوان مکانیسمی برای کاهش جرم و رفتارهای ضداجتماعی و در عین حال ارتقای سطح سلامت جسمی و روانی جامعه استفاده کنند. در بُعد سوم مزایای مهارت‌آموزی متوجه خود «فرد» خواهد بود. آموزش مهارت‌ها، رشد فردی، عزت نفس و اعتماد‌به‌نفس را افزایش می‌دهد. در عین حال، یادگیری مستمر ذهنیت رشد را تقویت و افراد را تشویق می‌کند تا برای بهبود شخصی و حرفه‌ای تلاش کنند. از طرفی کسب مهارت‌های جدید می‌تواند درها را به روی فرصت‌های پیشرفت شغلی باز کند. علاوه بر این کسب اشتغال از طریق آموزش‌های مهارتی منجر به استقلال و ثبات مالی می‌شود. این امر کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد و یک شبکه ایمنی در برابر عدم قطعیت‌های اقتصادی ایجاد می‌کند. افزایش درآمد حاصل از فرصت‌های شغلی بهتر می‌تواند به استانداردهای زندگی بالاتر برای افراد و خانواده‌های آن‌ها بینجامد.