افراد بالای چهل سال بخوانند
یافتن معنا در نیمه دوم عمر
اگر به حوالی سنین میانسالی رسیدهاید و حس میکنید خیلی از برنامههایی را که داشتید اجرا نکردهاید، به اهداف خود نرسیدهاید و یا موفق نبودهاید، باید بگویم اصلا نگران نباشید، هنوز فرصت هست. برای این سالهای عمرتان میتوانید باز هم برنامهریزی کنید و با استفاده از اندوخته سالهای قبل دنیایی روشن و قابلاتکا برای خودتان بسازید. جیمز هالیس، روانشناس و نویسنده آمریکایی پیرو مکتب یونگ، در این باره آموزههایی دارد که میتواند برای افراد سرگشته و گمگشته در نیمهراه زندگی بسیار مفید باشد. هالیس یک درمانگر یونگی است، شگردهای درمانی خود را هم بر همین اساس به رشته تحریر درآورده است. 26 سال تدریس در حوزه علوم انسانی هالیس را به رواندرمانگری متبحر و صاحبنظر تبدیل کرده است. شاهد این حرف مجموعه تألیفهای او در زمینه روانشناسی است. او کتاب «یافتن معنا در نیمه دوم عمر» را در این زمینه تألیف و بهحق اثری قابلتوجه خلق کرده است. هالیس در این کتاب نگرش انسان به زندگی را در دو دوره مورد واکاوی قرار میدهد؛ یک دوره تا سن 35 سالگی و دوره دیگر از 35 تا 70 سالگی. در هرکدام از این دو دوره دیدگاه انسان به خودش، به هستی، به زندگی و اهدافی که دارد متفاوت است. نیمه اول بیشتر صرف تعریف هدفها، یافتن شریک زندگی مناسب، فرزندآوری و دستیابی به موقعیت شغلی مناسب، درآمد مناسب و منزلت اجتماعی میشود. با فرارسیدن نیمه دوم اما افقهای معنایی کمکم رنگ میبازند و انسان دچار شکهای بنیادی میشود. اشتباهات خودش را با جزئیات بیشتری میبیند و ادامه راه را در ابری خاکستری از تردیدها تصور میکند. به پوچی رسیدن مسئله خاص این دوران عمر است و اصلا عجیب و غریب نیست. فکر نکنید فقط شما به آن دچار شدهاید، هر انسانی این بیمعنایی و سرگردانی را تجربه میکند. گذار درست از این دوره بسیار مهم است هرچند ممکن است خیلی افراد توجه کافی به آن نداشته باشند و آن را سرسری بگیرند. تثبیت هدفهای درست، بازنگری و تصحیح اشتباهات، تعریفهای جدید از زندگی همه و همه باعث میشوند، آدمی برای ادامه مسیر مجهزتر و قویتر باشد. اگر این دوره شک و مقایسه خود با دیگرانِ موفقتر و ناامیدی و بحران میانسالی درست طی نشود، دلزدگی و افسردگی ناشی از آن گریبان انسان را میگیرد و او را دچار مشکلات زیادی میکند.
هالیس پیشگفتار جالبی را برای نسخه فارسی کتاب نوشته که در آن بیان میکند: «یک قرن پیش کارل گوستاو یونگ، روانشناس سوییسی به جستوجوی سختترین وظیفه انسان پرداخت؛ وظیفه پاسخگویی به فراخوان گامنهادن به ورای آنچه تصور میکنیم هستیم و تأمل بر الگوهایی که ناخوداگاه و بدون اختیار بر روان ما حاکماند. چگونه میتوانیم درکی از خودمان داشته باشیم بدون آنکه بتوانیم خارج از خودمان بایستیم و بهطور همزمان، هم شاهد باشیم و هم ایفاکننده نقش؟ زمانی یونگ از خود پرسید: «من کدام اسطوره را زندگی میکنم؟» او میدانست که اسطوره او هیچ تفاوتی با اسطوره اجدادش ندارد و تحسینها و فریبهای فرهنگعامه نهتنها گیجکننده بلکه تضعیفکننده اصالت روحاند. بنابراین او هبوطی شجاعانه به اعماق ناخودآگاه خویش را آغاز کرد. فرایندی که نام آن را تخیل فعال گذاشت... . من چندین دهه از زندگی شخصی، حرفهای و دانشگاهی خود را صرف تلاش برای آگاه کردن جهان به بینش و نگرش یونگ نمودهام، به این امید که چنین دانشی به منور کردن زندگیهایمان کمک کرده و به نتایج متفکرانهتری منجر شود.»
ممکن است با خواندن واقعیتهای عریانی که در این کتاب درباره انسان نوشته شده، دچار شگفتی و حیرت و ترس شوید و یا با علامت سؤالهای زیادی در ذهن خود مواجه شوید. اگر این اتفاق افتاد مضطرب نشوید و به خواندن ادامه دهید. آنچه میخوانید همه آن چیزی است که خودتان هستید. مثلا عنوان مقدمه کتاب که «جنگل تاریک» است با این جمله شروع میشود: «گاهی اوقات، متأسفانه متوجه میشویم که زندگی فرد دیگری را میزیستهایم. اینکه ارزشهای آنها انتخابهای ما را هدایت کردهاند.» تلخ و تکاندهنده است نه؟ کاملا درست است اما در ادامه راهکارهای زیادی برای رهایی از این تفکرات از سوی هالیس ارائه شده است. سرفصلهایی که هالیس در کتاب یافتن معنا در نیمه دوم عمر درباره آنها بحث میکند و راهکارهای خود را ارئه میدهد بدین قرارند: روحهای گرانقیمت: چگونه ما به این نقطه در زندگی رسیدیم، موانع تغییر و تحول، خانواده در نیمه دوم زندگی، بازیابی معنویت بلوغیافته در عصر مادی، ملاقات با مردابهای روح، الیتام روح و... .
اگر بهدنبال نظرات کارشناسان درباره این کتاب هستید تا بدانید ارزیابی آنها از این کتاب چیست چند نمونه از این نظرات را برایتان نقل میکنیم:
- دکتر «جِیمز هالیس» مانند یک آشپز ماهر میداند که غذای روح را نمیتوان به راحتی فقط سفارش داد. (روزنامه پلِین دیلِر کلیولند)
- این کتاب بینشهای عمیقی در رابطه با فرایند پیدا کردن معنای حقیقی زندگی در میانسالی به انسان میدهد. (روزنامه هیوستون کرونیکل)
- چگونه میتوانید راهتان را به بیرون از جنگل تاریک زندگی پیدا کنید؟ وظیفهای که پیش روی ما است، همان چیزی است که هالیس آن را بزرگترین پروژۀ میانسالی مینامد: «باز پس گرفتن اختیار شخصی زندگی.» این به معنی پشت سر گذاشتن چیزهایی است که در عین راحتی، محدودکننده هستند. (مجلۀ مُر)
- این کتاب بررسی ژرفنگر و دقیق «تکامل فردی» است، بسیار انسانی و بسیار بامحبت. تمرکز هالیس روی معنای زیربنایی برای بسیاری از افراد آشنا و قابل درک است. (هفتهنامۀ ناشرین)
کتاب یافتن معنا در نیمه دوم عمر اثر جیمز هالیس را انتشارات بنیاد فرهنگ زندگی در حوزه کتابهای موفقیت و خودیاری با دو ترجمه از اشکان دانشمند و سید مرتضی نظری، در 346 صفحه و با قیمت 192 هزار تومان منتشر کرده است. اگر به کتاب صوتی علاقهمند هستید و دوست دارید این کتاب را بشنوید میتوانید در کتابخوانهای اینترنتی مانند طاقچه به آن دسترسی پیدا کنید.