نقاب مثبت‌نگری بر چهره تاریکی
در طول چند دهه گذشته یکی از عبارات پرتکرار که همه ما آن را شنیده‌ایم، «مثبت‌اندیشی» است. با ورود کتاب‌های روانشناسی به اصطلاح زرد و تصاحب بازار توسط آن‌ها، مثبت‌اندیشی نقل مجالس و هرجایی و به هر شکلی درباره آن اظهار نظر شد. حالا هم استفاده از این مفهوم مرزهای اشباع‌شدگی را رد کرده، به‌گونه‌ای که هر کلیک مساوی است با تشویق به مثبت‌اندیشی و اینکه تو خودت بدبختی و نمی‌خواهی پولدار شوی و ذهن‌ات منفی و فقیر است و حرف‌هایی از این دست. واقعیت این است که اکنون در مرحله ورود به پدیدار شدن جنبه‌های منفی مثبت‌اندیشی هستیم. حالا با خوابیدن غبار هوچی‌گری‌های زرد و دنبال درآمد، معلوم می‌شود که هرچقدر مثبت فکر کنی، اما بسترهای رشد و ترقی و خوشبختی برایت فراهم نباشد، اتفاق خاصی نمی‌افتد. فقط پول دوره‌های موفقیت در یک شب و پولدارشدن در یک روز از جیب آدم رفته است.
مثبت‌اندیشی سمی چیست
برای تعریف این مفهوم باید آن را در کنار منفی‌نگری قرار داد. مثبت‌اندیشی سمی اثرات سوء منفی‌نگری را دارد فقط در شمایلی زیبا و قالب فکری موردپسند. اگر منفی‌نگری مخرب و ویران‌گر است، مثبت‌اندیشی سمی نیز با روکشی از امیدواری انسان را تحلیل می‌برد و انگیزه و امید را در او می‌کشد. وقتی شخص در شرایط ناگواری قرار دارد اما احوال نامساعد خود را بروز نمی‌دهد و سعی می‌کند به هر قیمتی خود را خوشحال و خوب نشان دهد، چیزی درون او در حال نابودشدن است. گاهی مثبت‌اندیشی سمی با تاب‌آوری اشتباه گرفته می‌شود. در حالی که تاب‌آوری حاصل درک درست از شرایط بد و تلاش برای بهبود خود و دوام در آن وضعیت است. اما مثبت‌اندیشی سمی درست مانند پنهان کردن آشغال زیر فرش است؛ از بین نرفته فقط سعی می‌کنی کسی آن را نبیند. تجمع احوالات بد و ناامیدی‌های مداوم در پوشش حال خوب، انسان را از پا درمی‌آورد. سرکوب کردن احساساتی که آدمی را از حالت تعادل خارج کرده، کاری خطرناک با عواقب احتمالی ناگوار است. ممکن است جایی فرد از تحمل و وانمود کردن خسته شود و تظاهرات عاطفی مخرب داشته باشد. یکی دیگر از اثرات منفی آن، عادت به دروغگویی به خود است. این حالت باعث می‌شود فرد ابتدا با خود و کم‌کم با دیگران صادق نباشد. از جایی به بعد هم مرزهای میان واقعیت و دروغ را گم می‌کند و دچار سردرگمی در رفتار می‌شود.
آثار مثبت‌اندیشی سمی
سوداگرانی که در قالب روانشناسی زرد جامعه هدفی برای خود برگزیدند و شروع به تزریق باورهای غلط کردند، اکنون تا حدود زیادی به هدف خود رسیده‌اند. طبق تحقیقات در جامعه آمریکا درصد زیادی از مردم درگیر افکار مثبت‌اندیشی به شیوه غیردرمانی و نادرست آن هستند. آن‌ها که تمایل به انجام کاری ندارند، اما نتایج یک‌شبه و بدون زحمت را دوست دارند. امروزه این باور در جهان فراگیر شده است. این تصور زیباست که اگر مثبت بیندیشی همه اتفاقات بد محو و مشکلات به خودی خود حل می‌شوند. اما واقعیت این است که مثبت‌اندیشی سمی هرروز حال آدم را بدتر می‌کند. افت عزت نفس، انزواطلبی، اختلال ارتباطی و توهم از پیامدهای این نوع تفکر است. وقتی فرد مدام به خود بگوید همه‌چیز خوب و زیباست، اما در جهان بیرون با اثرات نامطلوب پدیده‌ها و کارهای خود مواجه شود دچار واپس‌گرایی و رخوت ذهنی می‌شود و قدرت تصمیم‌گیری و عمل را به‌مرور از دست می‌دهد.
راهکارهای مبارزه با مثبت‌اندیشی سمی
میان منفی‌نگری و مثبت‌اندیشی سمی یک مرز باریک وجود دارد؛ صداقت. بیان صادقانه احساسات باعث می‌شود نگرش مثبت در بستری اصیل و سالم ایجاد شود. گفت‌وگو درباره موضوعات مختلف و چالش‌برانگیز می‌تواند کمک کند تا به‌جای پاک کردن صورت مسئله و مثبت فکر کردن کاذب، نقص و ایراد به وجود آمده را بشناسید و به راه‌حل های موجود درباره آن فکر کنید. از افکار خود نترسید و با آن‌ها روبه‌رو شوید. مدیریت افکار منفی مهم‌ترین کاری است که برای مثبت‌نگری سالم نیاز دارید. برای همدل شدن با دیگران تلاش کنید، چراکه همدلی نتایج خوب و کاربردی در درست فکرکردن دارد. سطح انتظارات از خود را واقعی کنید. به یاد داشته باشید که سنگ بزرگ واقعا علامت نزدن است. سنگریزه‌‌های کوچک بردارید و آن ها را به هدف بزنید. نوشتن یادداشت‌های روزانه نیز روشن‌کننده بسیاری از نقاط تاریک غرق‌شده در ذهن است که کم‌کم افکار مثبت واقعی را نمایان می‌کند. به احساسات خود اهمیت دهید و تناقض‌های آن را به رسمیت بشناسید. هرجا دچار حس شرم و گناه شدید و فکر کردید که به‌اندازه کافی برای زندگی خود تلاش نمی‌کنید، بایستید. این یک هشدار است که در مسیر مثبت‌اندیشی سمی قدم برمی‌دارید. باتوجه به سبک زندگی امروز ما و ابزارهایی که در دست داریم، توجه کنید که هر صفحه مجازی را دنبال نکنید. منابع آن را بشناسید و اگر از محتوای علمی استفاده می‌کنند، به‌طور روزمره رصدشان کنید. درغیر این‌صورت خوراک فکری ناسالم تحویل ذهن خود می‌دهید. در ضمن عواقب منفی یک‌باره ایجاد نمی‌شوند بلکه ذره‌ذره در وجود آدم جای می‌گیرند، برای همین باید مدام به ورودی‌های ذهن خود سرک بکشید. با بهره‌گیری از این راهکارها و مطالعه می‌توانید ذهنی سالم با افکار مثبت واقعی و صادقانه و سالم داشته باشید.
برای تعریف این مفهوم باید آن را در کنار منفی‌نگری قرار داد. مثبت‌اندیشی سمی اثرات سوء منفی‌نگری را دارد فقط در شمایلی زیبا و قالب فکری موردپسند. اگر منفی‌نگری مخرب و ویران‌گر است، مثبت‌اندیشی سمی نیز با روکشی از امیدواری انسان را تحلیل می‌برد و انگیزه و امید را در او می‌کشد. وقتی شخص در شرایط ناگواری قرار دارد اما احوال نامساعد خود را بروز نمی‌دهد و سعی می‌کند به هر قیمتی خود را خوشحال و خوب نشان دهد، چیزی درون او در حال نابودشدن است. گاهی مثبت‌اندیشی سمی با تاب‌آوری اشتباه گرفته می‌شود. در حالی که تاب‌آوری حاصل درک درست از شرایط بد و تلاش برای بهبود خود و دوام در آن وضعیت است. اما مثبت‌اندیشی سمی درست مانند پنهان کردن آشغال زیر فرش است؛ از بین نرفته فقط سعی می‌کنی کسی آن را نبیند. تجمع احوالات بد و ناامیدی‌های مداوم در پوشش حال خوب، انسان را از پا درمی‌آورد. سرکوب کردن احساساتی که آدمی را از حالت تعادل خارج کرده، کاری خطرناک با عواقب احتمالی ناگوار است. ممکن است جایی فرد از تحمل و وانمود کردن خسته شود و تظاهرات عاطفی مخرب داشته باشد. یکی دیگر از اثرات منفی آن، عادت به دروغگویی به خود است. این حالت باعث می‌شود فرد ابتدا با خود و کم‌کم با دیگران صادق نباشد. از جایی به بعد هم مرزهای میان واقعیت و دروغ را گم می‌کند و دچار سردرگمی در رفتار می‌شود.
آثار مثبت‌اندیشی سمی
سوداگرانی که در قالب روانشناسی زرد جامعه هدفی برای خود برگزیدند و شروع به تزریق باورهای غلط کردند، اکنون تا حدود زیادی به هدف خود رسیده‌اند. طبق تحقیقات در جامعه آمریکا درصد زیادی از مردم درگیر افکار مثبت‌اندیشی به شیوه غیردرمانی و نادرست آن هستند. آن‌ها که تمایل به انجام کاری ندارند، اما نتایج یک‌شبه و بدون زحمت را دوست دارند. امروزه این باور در جهان فراگیر شده است. این تصور زیباست که اگر مثبت بیندیشی همه اتفاقات بد محو و مشکلات به خودی خود حل می‌شوند. اما واقعیت این است که مثبت‌اندیشی سمی هرروز حال آدم را بدتر می‌کند. افت عزت نفس، انزواطلبی، اختلال ارتباطی و توهم از پیامدهای این نوع تفکر است. وقتی فرد مدام به خود بگوید همه‌چیز خوب و زیباست، اما در جهان بیرون با اثرات نامطلوب پدیده‌ها و کارهای خود مواجه شود دچار واپس‌گرایی و رخوت ذهنی می‌شود و قدرت تصمیم‌گیری و عمل را به‌مرور از دست می‌دهد.
راهکارهای مبارزه با مثبت‌اندیشی سمی
میان منفی‌نگری و مثبت‌اندیشی سمی یک مرز باریک وجود دارد؛ صداقت. بیان صادقانه احساسات باعث می‌شود نگرش مثبت در بستری اصیل و سالم ایجاد شود. گفت‌وگو درباره موضوعات مختلف و چالش‌برانگیز می‌تواند کمک کند تا به‌جای پاک کردن صورت مسئله و مثبت فکر کردن کاذب، نقص و ایراد به وجود آمده را بشناسید و به راه‌حل های موجود درباره آن فکر کنید. از افکار خود نترسید و با آن‌ها روبه‌رو شوید. مدیریت افکار منفی مهم‌ترین کاری است که برای مثبت‌نگری سالم نیاز دارید. برای همدل شدن با دیگران تلاش کنید، چراکه همدلی نتایج خوب و کاربردی در درست فکرکردن دارد. سطح انتظارات از خود را واقعی کنید. به یاد داشته باشید که سنگ بزرگ واقعا علامت نزدن است. سنگریزه‌‌های کوچک بردارید و آن ها را به هدف بزنید. نوشتن یادداشت‌های روزانه نیز روشن‌کننده بسیاری از نقاط تاریک غرق‌شده در ذهن است که کم‌کم افکار مثبت واقعی را نمایان می‌کند. به احساسات خود اهمیت دهید و تناقض‌های آن را به رسمیت بشناسید. هرجا دچار حس شرم و گناه شدید و فکر کردید که به‌اندازه کافی برای زندگی خود تلاش نمی‌کنید، بایستید. این یک هشدار است که در مسیر مثبت‌اندیشی سمی قدم برمی‌دارید. باتوجه به سبک زندگی امروز ما و ابزارهایی که در دست داریم، توجه کنید که هر صفحه مجازی را دنبال نکنید. منابع آن را بشناسید و اگر از محتوای علمی استفاده می‌کنند، به‌طور روزمره رصدشان کنید. درغیر این‌صورت خوراک فکری ناسالم تحویل ذهن خود می‌دهید. در ضمن عواقب منفی یک‌باره ایجاد نمی‌شوند بلکه ذره‌ذره در وجود آدم جای می‌گیرند، برای همین باید مدام به ورودی‌های ذهن خود سرک بکشید. با بهره‌گیری از این راهکارها و مطالعه می‌توانید ذهنی سالم با افکار مثبت واقعی و صادقانه و سالم داشته باشید.