برقراری‌تعادل‌در‌رژیم‌غذایی‌ماه‌رمضان
فرارسیدن ماه رمضان و ایام روزه‌داری تغییراتی را در زندگی روزمره ایجاد می‌کند. با تغییر ساعت‌های غذاخوردن لازم است تمهیداتی بیندیشیم تا بتوانیم از اثرات مثبت روزه گرفتن برخوردار شویم. تغذیه غلط در این دوران باعث می‌شود به بدن خود آسیب برسانیم و در مواردی دچار اضافه‌وزن و برهم خوردن چرخه طبیعی بدن شویم. این مسئله هم از نگاه علمی و پزشکی مذموم است، هم از رویکرد مفهوم دینی روزه‌داری. به همین دلیل باید برنامه غذایی مناسبی را در پیش بگیریم و ایام ماه مبارک را با سلامت کامل پشت سر بگذاریم. چه بسا که مشکلات کنونی‌مان را نیز برطرف کنیم و نتیجه خوبی از پرهیزکاری در این ماه بگیریم.
ماه رمضان یک هدیه است برای اینکه با استفاده از آن عادت‌های غلط غذایی خود را حذف و اصلاح کنیم و به وضعیت سبک زندگی خود سروسامانی بدهیم. در وهله اول باید توجه داشته باشیم که وقتی قرار است به یک‌باره شیوه غذایی خود را تغییر دهیم، اتفاقات جدیدی در بدن می‌افتد. برهمین اساس باید سعی کنیم از چند روز قبل شروع ماه رمضان عادات غذایی خود را برای این ایام برنامه‌ریزی کنیم و طبق آن‌ها رفتار کنیم. در نظر گرفتن یک شیوه تغذیه متعادل مفید و اثرگذار خواهد بود. رژیمی که در آن همه مواد غذایی لازم به اندازه کافی موجود باشد و از پرخوری و انباشتن غذا در معده نیز جلوگیری کند. گروه‌های اصلی غذایی مورد نیاز بدن شامل نان و غلات، میوه‌ها و سبزی‌ها، گوشت و حبوبات و تخم مرغ و شیر و لبنیات هستند. با ایجاد تـنوع و تعادل در مصرف غذا نیازهای تغذیه‌ای شامل آب، املاح، ویتامین‌ها، پروتئین و انرژی مورد نیاز بدن، تأمین می‌شود. با توجه به توانمندی جسمی خود می‌توانیم این مواد غذایی را در فواصل افطار تا سحر در برنامه خود بگنجانیم. نکته بسیار مهم این است که نباید تمام مدت این زمان را در حال خوردن باشیم. با این وضعیت بدن قادر به هضم درست و اصولی غذاها نیست و مشکلاتی در ارگانیسم آن به وجود می‌آید. اگر توانایی بدنی کمی داریم و دچار کم‌خونی و ضعف‌های بدنی هستیم بهتر است وعده‌هایی غذایی خود را تغییر ندهیم و همان سه وعده را داشته باشیم. اما باید برای آن شرایط ویژه‌ای تعیین کنیم. به‌طور مثال در وعده افطار غذاهای شامل لبنیات و غلات را قرار دهیم و حجم کمی از آن مصرف کنیم. در این صورت ضعف بدن که در طول روز ایجاد شده بود، رفع می‌شود و برای وعده شام آمادگی خواهیم داشت. آهسته غذا خوردن سبب هضم درست غذا می‌شود. از آنجا که بعد از ساعت‌ها روزه‌داری امکان پرخوری بالاست، بهتر است از قبل خود را به آهسته خوردن عادت دهیم تا با شروع افطار پرخوری نکنیم. وعده شام می‌تواند غذایی سبک و مختصر حاوی برنج و غلات را دربربگیرد. در وعده سحری بهتر است مطابق با وعده ناهار رفتار کنیم و غذایی مصرف کنیم که ساعت‌های طولانی‌تری بدن را سیر نگه می‌دارد. در وعده سحری خوردن سبزی خوردن توصیه می‌شود. سبزی‌ها با دارا بودن مواد مغذی مختلف و آب، علاوه بر تأمین ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن، از تشنگی در طول روز جلوگیری می‌کنند. مصرف مواد غذایی شیرین در وعده سحری مناسب نیست. مصرف مواد غذایی شیرین با تحریک انسولین موجب ورود قند خون به داخل سلول‌ها و در نتیجه کاهش قند خون می‌شوند. به این ترتیب مصرف مـــواد غـــذایی شیرین و حاوی قندهای ساده مثل شیرینی و شکلات در وعده سحری موجب گرسنگی زودهنگام می‌شوند. خوردن گوشت و تخم‌مرغ نیز مفید است و می‌تواند نیازهای بدن را برطرف کند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات که مواد مغذی بسیار مفید برای سلامت بدن دارند در وعده افطار و یا در فاصله افطار تا سحر مفید است و بدن را در حالت تعادلی نگه می‌دارد. خوردن میان‌وعده‌های سالم مانند آجیل، میوه‌های خشک و خرما نه‌تنها انرژی بدن را افزایش می‌دهند، بلکه حاوی مواد مغذی سالم هستند. یک تغییر عمده در برنامه غذایی مانند روزه گرفتن روی حرکت روده‌ها تأثیر دارد، اما اگر برنامه غذایی خوراکی‌های سرشار از فیبر مانند غلات سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزیجات را در خود داشته باشد، هیچ مشکلی پیش نمی‌آید. نکته مهم دیگر در ماه رمضان این است که با روزه گرفتن می‌توان حجم غذای دریافتی را کاهش داد و در عوض به مفید بودن غذاها پرداخت. خیلی از مواد غذایی که در ایام معمول مضرف می‌کنیم سالم نیستند و فقط از سر عادت به خوردن آن‌ها می‌پردازیم. این فرصت برای حذف مواد مضر و جایگزین کردن خوراکی‌های سالم غنیمت است. همچنین اگر مشکل جسمی خاصی داریم باید حتما روزه‌داری را زیر نظر پزشک معالج خود انجام دهیم. حرکت‌های خودسرانه برای کسانی که دارو مصرف می‌کنند یا مشکلات جسمی دارند باعث می‌شود روزه گرفتن بیشتر برای‌شان آسیب‌زننده باشد تا مفید. دستور همیشگی خداوند نیز براین اصل استوار شده که باید بدن خود را سالم نگه داریم. اگر چیزی مانع روزه گرفتن ما باشد انجام آن تکلیف ضرورتی ندارد. به همین خاطر توجه به نیازهای بدن در ماه رمضان اهمیت زیادی دارد و کمتر از توجه به نیازهای روحی نیست.