معاون برنامهریزی، مالی و پشتیبانی مطرح کرد
پرداخت حقوق بدون استقراض دستاورد بزرگ 1402
سازمان تأمیناجتماعی طی سالیان گذشته به واسطه وقفهای که در تسویه دیون دولت ایجاد شده بود، عنوان ابربدهکار بانکی را یدک میکشید. با روی کار آمدن دولت سیزدهم وضعیت پرداختیهای دولت تغییر و رشد قابلتوجهی کرد اما همچنان بسیاری از شرکتهای زیانده یادگاری هستند که در دولتهای قبلی به جای مطالبات به سازمان تأمیناجتماعی واگذار شدهاند. در چنین شرایطی برنامهریزی برای هدایت و توسعه مناسب این نهاد و پاسداری و صیانت از حقوق بازنشستگان و جامعه بیمهپرداز امری است که نیاز به دقت نظر و برنامهریزیهای حساب شده دارد. از سوی دیگر، سازمان تأمیناجتماعی در مواجهه با بخش درمان نیز مسئولیت مهمی دارد. بر این اساس است که معاون برنامهریزی، مالی و پشتیبانی این سازمان از تلاش برای برنامهریزی همسو با آیندهپژوهی میگوید و از تدوین برنامهای جامع برای سالهای 1401 تا 1415 خبر میدهد. در گفتگویی با سید مرتضی حسینی، معاون برنامهریزی، مالی و پشتیبانی سازمان تأمیناجتماعی که بطور همزمان مسئولیت سرپرستی معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان را نیز برعهده دارد به بررسی عملکرد سازمان در این حوزهها پرداختهایم که مشروح این گفتوگو را از نظر میگذرانید.
یکی از چالشهای اصلی سازمان تأمیناجتماعی در ابتدای این دوره مدیریتی، ناترازی منابع و مصارف و مشکل کمبود نقدینگی بوده است. در این دوره چه اقدامات و دستاوردهایی برای مدیریت چالش پایداری منابع و کمبود نقدینگی در حوزه مسئولیتی شما موردتوجه قرار گرفت و چه دستاوردهایی حاصل شد؟
بررسی روند منابع و مصارف سازمان تأمیناجتماعی نشان میدهد که تا پایان دهه ۸۰ این سازمان با مازاد منابع بر مصارف روبهرو بوده است. از دهه ۹۰ به بعد با کسری نقدینگی مواجه شده و سعی کرده با توسل به فروش دارایی و استقراض گسترده از شبکه بانکی پاسخگوی تعهدات خود باشد، بهگونهای که تا سال ۱۴۰۰ سازمان بهعنوان ابربدهکار شبکه بانکی کشور شناخته میشد. این بدهی در سال ۱۴۰۱ با دریافت مطالبات از دولت در قالب سهام و تأدیه بدهی بانکی تسویه شد.
همچنین تدوین سند پایداری مالی سازمان تأمیناجتماعی باتوجه به راهبردهای کلان سازمان و برنامههای تحولی ذیل آن و همچنین ظرفیتهای موجود، با رویکرد برنامهریزی برای شناسایی منابع پایدار و مدیریت بهینه مصارف توسط کارگروهی متشکل از معاونهای محترم اقتصادی و سرمایهگذاری برنامهریزی مالی و پشتیبانی بیمهای درمان و رئیس محترم مرکز فناوری اطلاعات و آمار و محاسبات در دست اقدام قرار گرفت. فروض و برآوردهای آخرین نسخه گزارش محاسبات اکچوئری سازمان طی دوره زمانی ۱۴15-۱۴۰۲ در سند پایداری مالی و پیشبینی مقادیر منابع و مصارف سازمان مدنظر قرار گرفته است. در این سند بهمنظور تحقق پایداری مالی سازمان ضمن تعریف راهبُردهای صحیح، برنامههای تحولی سه حوزه اصلی «بیمه»، «درمان» و «سرمایهگذاری» در افق زمانی ۱۴15-۱۴02 تعیین و میزان اثرگذاری آن بر منابع و مصارف پیشبینی و در نهایت مهمترین سیاستهای اثرگذار معرفی شده است.
انتظار میرود پس از اجرای همزمان برنامههای تحولی سه حوزه تخصصی سازمان در سناریوی اول در پایان سال ۱۴۰۳ در سناریوی دوم طی دوره زمانی ۱۴۰1-۱۴۰4 و در سناریوی سوم نیز در طول دوره مورد مطالعه مازاد وصولی داشته باشد.
در ابتدای این دوره مدیریتی، سازمان تأمیناجتماعی برای پرداخت حقوق و مستمری بازنشستگان و اجرای سایر تعهدات مجبور به استقراض بیرویه از نظام بانکی بود. اکنون شرایط نقدینگی سازمان چگونه است و چه اقداماتی در این زمینه برای تأمین منابع موردتوجه قرار گرفته است؟
پرداخت حقوق و مستمری بدون استقراض در سال ۱۴۰۲ دستاورد بزرگ سازمان در حوزه مالی است. با تلاشهای فراوان، سازمان توانسته منابع خود را بهگونهای تنظیم کند که بتواند حقوق و مستمری کارکنان و بازنشستگان را بهموقع و بدون نیاز به استقراض بانکی پرداخت کند. فضای امروز سازمان تأمیناجتماعی و شرایط مالی سازمان نسبت به ابتدای دوره فعالیت دولت سیزدهم بسیار امیدبخش است. در ابتدای کار مدیریت جدید سازمان در این دولت، با ۱۰۶هزار میلیارد تومان بدهی انباشته بانکی مواجه بودیم. هزینه سالانه این بدهی بانکی، میتوانست ماهانه ۲۵هزار میلیارد تومان بدهی جدید یعنی معادل سود سالانهای که شستا به سازمان پرداخت کرده، به بار بیاورد. شاید ما هم میتوانستیم مثل گذشته برای هر مشکلی سراغ نظام بانکی برویم و بازپرداخت بدهی بانکی را به آیندگان واگذار کنیم و به تعبیر مدیرعامل سازمان برای گذران امروز، «آیندهسوزی» کنیم، اما مدیریت سازمان تصمیم گرفت بهجای آیندهسوزی در مسیر «آیندهسازی» حرکت کند.
آخرین وضعیت بازپرداخت بدهی بیمهای دولت به سازمان چگونه است؟ دولت طی دو سالونیم گذشته بدهیهای خود را به سازمان پرداخته است؟
دولت سیزدهم و نیز مجلس یازدهم در مورد تقویت و رفع مشکلات سازمان تأمیناجتماعی گامهای بسیار مؤثری برداشتند. بهطوری که با پیگیری شخص رئیسجمهور محترم و معاون اول محترم رئیسجمهور و بازپرداخت بیسابقه مطالبات سازمان در این دولت، هم بدهی ۱۰۶هزار میلیارد تومانی سازمان تسویه شد و هم سرمایه بانک رفاه به میزان ۴۶هزار میلیارد تومان افزایش یافت و این بانک در برخی شاخصهای بانکی در صدر نظام بانکی کشور قرار گرفت. در دولتهای گذشته بعضا در ازای مطالبات سازمان از دولت، شرکتهای ورشکسته و مسئلهدار به سازمان تحویل داده میشد. این واگذاریها نهتنها مشکلی از سازمان حل نمیکرد، بلکه بر مشکلات سازمان میافزود، اما عملکرد این دولت از نظر رقم و کیفیت واگذاریها بینظیر بوده است. اگر رقم پیشبینی شده در بودجه سال آینده برای پرداخت بدهی بیمهای دولت هم محقق شود، میتوان گفت که این دولت بخش عمدهای از سهم حقبیمه جاری و سالانه خود را پرداخت کرده و باری بر بدهی انباشته بیمهای دولتهای گذشته اضافه نکرده است.
آخرین وضعیت بازپرداخت مطالبات مراکز طرف قرارداد سازمان چگونه است؟ در این حوزه، وضعیت فعلی نسبت به ابتدای این دوره چه تغییراتی داشته است؟
برای ارتقای کیفیت خدمات درمانی، در این دوره تلاش شده پرداخت بدهی سازمان به مراکز طرف قرارداد تسریع شود. در دهه ۹۰، فاصله بازپرداخت مطالبات مراکز طرف قرارداد حتی به ۱۴ تا ۱۵ ماه رسیده بود که با تلاش صورتگرفته، فعلا توانستهایم این فاصله را به ششماه کاهش دهیم. همچنین حجم پرداختها به بخش درمان کشور در دو سال گذشته بیش از ۲.۲ برابر شده است.
اصلاح فرایندهای موجود و تدوین فرایندهای جدید، چه تأثیری بر کمیت و کیفیت ارائه خدمات به ذینفعان تأمیناجتماعی داشته و چه اقداماتی در این حوزه در یک سال گذشته اجرایی شده است؟
اصلاحات ساختاری در سازمان از برنامههای این معاونت سال ۱۴۰۳ است. این اصلاحات شامل اصلاح ساختارها، ضوابط و آییننامهها، اصلاح نظام بودجهریزی و تفویض اختیار امور مرتبط به مراکز استانی است. این اقدامات با هدف بهبود عملکرد سازمان، کاهش بروکراسی، تقویت نظارت و پاسخگویی و افزایش رضایتمندی ذینفعان و کارکنان صورت میگیرد.
اصلاح ساختارها، ضوابط و آییننامهها شامل بهروز کردن قراردادها، ایجاد سامانه جامع مدیریت پروژه طرحهای عمرانی، کاهش فاصله پرداخت به مراکز درمانی دانشگاهی، تسریع و تسهیل فرایندهای پذیرش مدرک، انتقال و جابهجایی و... است. با این اقدامات، سازمان قصد دارد با چابکسازی ساختاری و فرایندها حل مشکلات قانونی و فنی را سرعت بخشد.
سازمان برای اصلاح نظام بودجهریزی خود، اقدامات ویژهای را در دستور کار قرار داده است. اقدامات فوق شامل واقعی شدن درآمدهای بیمهای با هدف تحرک بیشتر حوزه بیمهای و شفافیت بیشتر و ایجاد نظام انگیزشی واقعی، تکلیف درآمدزایی بخش درمان بهمنظور استفاده بهینه از امکانات درمانی و تختهای بیمارستانی و کاهش هزینهها، شفافکردن هزینههای اداری، عمرانی و...، تکلیف شرکتهای مأموریتی سازمان برای درآمدزایی خارج از قرارداد سازمانی، توجه به مناطق محروم و کمتر توسعهیافته در توزیع منابع و مصارف و توجه ویژه به اعتبارات زیرساختی حوزه فناوری جهت هوشمندسازی است.
اهم اقدامات سازمان درخصوص ارتقای وضعیت، تکریم و نگهداشت منابع انسانی در یک سال اخیر چه بوده و در راستای برگزاری آزمون استخدامی و جذب نیرو چه کارهایی صورت گرفته است؟
این معاونت در زمینه رفاه کارکنان و بازنشستگان خود برنامهریزیهای لازم را انجام داده است. در حوزه کارکنان، سازمان با تشکیل تعاونی مسکن ستاد تلاش دارد دغدغه مسکن را که امروزه از مهمترین مشکلات معیشتی کارکنان است، سامان دهد. همچنین پیگیریهای لازم درخصوص تشکیل تعاونیهای مسکن در مراکز استانی در حال انجام است. از طرفی با پرداخت چهارماه مطالبات معوق انگیزشی کارکنان با رقمی بالغ بر دوهزار میلیارد تومان، تبدیل وضعیت نیروهای شرکتی سازمان و اعطای وام و سایر خدمات رفاهی به آنها، ساماندهی قرارداد بیمه تکمیلی کارکنان با سقف تعهدات و قیمت مناسب، تبدیل مأمورسراها به مهمانسرا و در اختیار قرار دادن همه مراکز رفاهی مدیریتی برای استفاده عموم کارکنان و هماهنگی اعطای تسهیلات بانکی جهت ستاد و استانها بخش دیگری از اقدامات معاونتهای برنامهریزی، مالی، پشتیبانی و توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان در راستای توجه به معیشت همکاران است. تبدیل وضعیت استخدامی ایثارگران و تسهیل شرایط و دستورالعملهای ارتقا و قبول مدارک تحصیلی آنان نیز ازجمله اقدامات انجام شده در این معاونت است.
برای سال آینده مهمترین راهبرد و برنامههای معاونت برنامهریزی مالی و پشتیبانی و توسعه مدیریت و منابع انسانی چیست؟
معاونت برنامهریزی مالی و پشتیبانی بهعنوان یکی از ارکان کلیدی و پشتیبان سازمان است. این مرکز با رویکرد تحولگرایی مبتنی بر سیاستهای تأمیناجتماعی ابلاغی مقام معظم رهبری و راهبردهای هشتگانه ابلاغی مدیرعامل محترم در سال ۱۴۰۲ با انتخاب راهبردهای بخشی مؤثر و اجرای ۲۲ برنامه تحولی و ۱۱۶ برنامه عملیاتی نقش و سهم خود را در تقویت توان راهبردی تأمیناجتماعی برای حرکت بهسوی سازمانی، پویا هوشمند و مبتنی بر حکمرانی خوب ایفا میکند.
همچنین برنامهریزی همسو با آیندهپژوهی تأمیناجتماعی ضمن تمرکز بر فناوریهای نوظهور و انطباق با تحولات و دگردیسیهای فضای کسبوکار بهویژه در عصری که بهسمت بهرهگیری از هوش مصنوعی حرکت میکند، رویکرد دیگری است که این معاونت از طریق توسعه بستر تأمیناجتماعی هوشمند بهسوی آینده در پیش گرفته است.
باتوجهبه گستره جمعیت تحتپوشش سازمان تأمیناجتماعی که تقریبا بیش از نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهد، نیاز به استقرار فرایند حکمرانی خوب با هدف تقویت نقاط قوت و برنامهریزی صحیح جهت رفع نقاط ضعف و همچنین تبدیل تهدیدها به فرصتها از ضروریات سازمان در امر سیاستگذاری و برنامهریزی محسوب میشود. در همین زمینه معاونت برنامهریزی با مشارکت فعال در حوزههای تخصصی و با حمایت نخبگان و کارشناسان در کنار بهرهمندی از تجارب بازنشستگان در سال پیش رو پیگیری امور تدوین، اجرا و ارزیابی ۱۶ برنامه تحولی و ۱۱۴ برنامه عملیاتی سازمان را با تخصیص بودجهای بالغ بر ۲۸۰، ۲۲۴ میلیارد ریال همراه با اجرای ۵۴ پروژه اولویتدار در دستور کار قرار داده است.
از مجموع برنامههای فوق مقرر است ۱۲ برنامه تحولی و ۳۰ برنامه عملیاتی در سه بخش تخصصی بیمه درمان و سرمایهگذاری اجرایی شود و پشتیبانی آن از طریق اجرای ۶ برنامه تحولی و ۸۴ برنامه عملیاتی در حوزههای زیرساختی و فرایندی انجام پذیرد.