معاونت بیمهای سازمان تأمیناجتماعی مطرح کرد
ارتقای سطح تعهدات تأمیناجتماعی در 2.5 سال گذشته
تحول در توسعه و تعمیم بیمههای اجتماعی، رشد بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بیمهشده جدید، اجرای طرحهای مختلف بیمهای، تحقق روند ارتقای انواع تعهدات در قبال جامعه ۴۷ میلیون نفری و تنقیح و اصلاح قوانین در راستای صیانت از منابع تأمیناجتماعی بخشی از اقدامات تحولی در حوزه عملکردی معاونت بیمهای سازمان تأمیناجتماعی محسوب میشود. همچنین اجرای دو مرحله متناسبسازی حقوق بازنشستگان و مستمریبگیران، اقدامات حمایتی از جامعه کارفرمایان نظیر اجرای طرح بخشودگی جرائم بیمهای، توسعه بیمههای حمایتی در قبال گروههای مختلف اجتماعی و تعمیم پوشش بیمهای این اقشار، رشد قابلتوجه خدمات هوشمند و افزایش سرویسهای غیرحضوری به ۵۹ مورد، تسهیل فرایند پرداخت حقبیمه و اقدامات در جهت پایدارسازی منابع سازمان تأمیناجتماعی از اولویتهای محقق شده در حوزه معاونت بیمهای سازمان در دوره جدید مدیریتی بهویژه در سال ۱۴۰۲ بهشمار میرود. محمد محمدی، معاون بیمهای سازمان تأمیناجتماعی در گفتوگو با «آتیهنو» ضمن بیان اقدامات اساسی اشاره شده در حوزه بیمهای، برنامهها و اولویتهای صورت گرفته این معاونت در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نظیر افزایش مرخصی زایمان از ۶ ماه به ۹ ماه و برنامههای دارای اولویت این معاونت را برای سال ۱۴۰۳ تشریح کرد.
یکی از رویکردهای تحولی سازمان تأمیناجتماعی در دوره اخیر مدیریتی، توسعه پوشش بیمهای متناسب با اصل (29) قانون اساسی است. این موضوع در سال جاری به چه صورت دنبال شد و شامل چه طرحهایی بود و چه نتایجی دربر داشت؟
برابر اصل (۲۹) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برخورداری از تأمیناجتماعی حقی همگانی تلقی میشود. در ماده (یک) قانون تأمیناجتماعی مصوب تیرماه سال 1354 اجرا و تعمیم و گسترش انواع بیمههای اجتماعی از تکالیف و وظایف ذاتی سازمان تأمیناجتماعی قلمداد شده است. از طرفی با امعاننظر به سیاستهای کلی تأمیناجتماعی ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) مبنی بر ایجاد نظامی کارآمد، توانمندساز، عدالتبنیان، کرامتبخش و جامع برای تأمیناجتماعی همگان که اهمیت موضوع را بیشازپیش مورد تأکید قرار داده، سازمان تأمیناجتماعی حسب وظیفه قانونی خود نسبت به شناسایی گروهها و اقشار مختلف جامعه که تاکنون تحتپوشش حمایتهای بیمهای قرار نگرفتهاند، با ایجاد سازوکارهای لازم اقدام کرده است. بر همین اساس و متناسب با جامعه مخاطبان سناریوهای متعددی برای تحتپوشش قرار دادن جامعه هدف مورد نظر قرار گرفت. در این خصوص معاونت بیمهای طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی که مشتمل بر بیمه زنان خانهدار، دانشجویان، صاحبان حرف و مشاغل آزاد و ادامه بیمه بهطور اختیاری بوده را از ابتدای سال 1401 در دستور کار قرار داد. در ادامه بنا به تأکیدات مدیرعامل محترم سازمان استمرار طرح در سال 1402 با جدیت بیشتری مورد پیگیری واقع شد، چنانکه در زمان تهیه این گزارش بیش از 900هزار قرارداد بیمه با حداقل یکبار پرداخت حقبیمه با جامعه هدف منعقد شده است.
در کنار بیمه فراگیر این معاونت به منظور ارج نهادن به کارفرمایان و فعالان محترم عرصه تولید و اشتغال و همچنین ایجاد وحدت رویه و رفع ابهام واحدهای اجرایی، با بازنگری صورت گرفته در برخی موارد در زمینه نحوه شمول و بیمهپردازی مدیرعامل و اعضای هیأتمدیره، امکان بیمهپردازی این دسته افراد همانند سایر کارکنان شاغل و بدون انعقاد قرارداد کارفرمایی و براساس دستمزد و مزایای واقعی پس از انجام بررسیهای لازم فراهم آمد. این امر موجب تشویق و توسعه پوشش بیمهای کارفرمایانی شد که از میزان دستمزد ابراز نارضایتی داشتهاند.
از طرفی جهت گسترش پوشش بیمهای برای کارگران شاغل در میادین میوه و ترهبار و ورزشکاران، بخشنامههای مربوطه صادر و تسهیلاتی برای بیمهپردازی آنها ایجاد شده است.
سازمان تأمیناجتماعی در دو سالونیم گذشته چه اقدامات کمیوکیفی درخصوص توسعه و ارتقای تعهدات بلندمدت و کوتاهمدت بیمهای انجام داده است؟
از زمان راهاندازی این سازمان معظم، خدمتگزاران شرکای اجتماعی در سازمان، توانستهاند با اتخاذ راهبردها و استراتژیهای کلان و با بهکارگیری علم روز و انجام برنامههای عملیاتی به اهداف مطمح نظر و فلسفه ذاتی سازمان دست یابند. در این زمان به اهداف مذکور که شامل کاهش آثار زیانبار خطرهای اجتماعی و جبران خطر و پیشگیری بوده جامعه عمل پوشانده شده است. در دولت مردمی سیزدهم نیز در ادامه سیاق گذشته و خوشبختانه با ارائه بالغ بر 20 خدمت حمایتی شامل انواع مستمریها، خدمات سلامت و درمان، مقرری بیکاری، تعهدات کوتاهمدت و دهها خدمت دیگر به جمعیت تحتپوشش که بیش از 46میلیون نفر از جمعیت کل کشور بوده، توانسته پهناورترین چتر حمایتی برای اقشار مختلف اعم از کارگران، کارمندان، معلمان، دانشگاهیان و روحانیون، اصناف، رانندگان و قالیبافان و سایر شقوق شغلی بگستراند و نقش بیبدیلی را در ایجاد حس امنیت اجتماعی ایفا کند. اهم این اقدامات در حوزه تعهدات کوتاهمدت عبارتاند از پرداخت مقرری بیمه بیکاری که از مردادماه سال 1400 لغایت بهمنماه سال 1402 بالغ بر 276,689 میلیارد ریال به عنوان مقرری بیمه بیکاری به بیکارشدگان حائز شرایط پرداخت شده است. تعداد مقرریبگیران بیمه بیکاری در بهمنماه سال 1402 قریب به 147هزارنفر بوده است. دومین مورد در این زمینه هدفمند کردن آموزشهای ارائه شده از سوی سازمان آموزش فنی و حرفهای به مقرریبگیران بوده که در اجرای تبصره «3» ماده (9) قانون بیمه بیکاری و به منظور هدفمند کردن آموزشهای مهارتی ارائه شده به مقرریبگیران بیمه بیکاری از سوی سازمان آموزش فنی و حرفهای و متناسبسازی آموزشها با نیاز بازار کار، تفاهمنامه مشترکی فیمابین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تأمیناجتماعی و سازمان آموزش فنی و حرفهای منعقد و به واحدهای اجرایی سه دستگاه ابلاغ شد. مورد دیگر فراهم کردن زمینه اشتغال مجدد مقرریبگیران بیمه بیکاریاست که دستورالعمل مشترک «اشتغال مجدد مقرریبگیران بیمه بیکاری» به شماره 164917 مورخ 0309/1400 فیمابین ادارهکل امور بیمهشدگان و ادارهکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با موضوع معرفی مقرریبگیران بیمه بیکاری به کارفرمایان واحدهای صنعتی، خدماتی و کشاورزی متقاضی جذب نیروی کار، تدوین و طی نامه شماره 3680/1400/5010 مورخ 14/09/1400 به اداراتکل استانها ابلاغ شد. دستورالعمل مورد اشاره تا پایان سال 1403 تمدید و طی نامه شماره 4962/1401/5010 مورخ 06/12/1401 به اداراتکل استانها اعلام شد. همچنین در راستای اجرای دستورالعمل یادشده، در سال 1402 جلسات مشترکی با حضور مسئولان ستادی و استانی سازمان و وزارت متبوع در استانهای قزوین، مرکزی و البرز برگزار شده است. چهارمین مورد خدمات کوتاهمدت پیشنهاد اصلاح بخشی از مواد و تبصرههای قانون بیمه بیکاری است. پیشنویس لایحه پیشنهادی اصلاح موادی از قانون بیمه بیکاری با مشارکت مدیران و کارشناسان سازمان تأمیناجتماعی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه و به منظور بررسی و اخذ پیشنهادات سایر شرکای اجتماعی، جلسات متعددی با حضور نمایندگان محترم کارگری و کارفرمایی، اتاق تعاون ایران، کانون عالی انجمن صنفی کارفرمایی، کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار و سایر دستگاههای ذیمدخل تشکیل شده است. در آخرین اقدام، نظر نهایی این سازمان و وزارت متبوع درخصوص اصلاحات پیشنهادی، طی نامه شماره 166998 مورخ 10/08/1402 به منظور اتخاذ تصمیم نهایی به کمیسیون مدیریت و سرمایه انسانی ریاست محترم جمهوری ارسال شده است. پنجم افزایش 50درصدی تعرفه پرداختی به بیمهشدگان بابت وسایل کمکپزشکی محسوب میشود. به منظور رفاه بیشتر بیمهشدگان و مستمریبگیران محترم سازمان تأمیناجتماعی، بخشنامه «پروتز و اروتز» توسط معاونتهای درمان و بیمهای، تدوین و طی شماره 4271/1402/1000 مورخ 24/04/1402 به واحدهای اجرایی سراسر کشور ابلاغ شده است. ششم پرداخت کمکهزینه پروتز و اروتز که در 11 ماه سال 1402 قریب به 4,101 میلیارد ریال بابت کمکهزینه پروتز و اروتز طی 647,413 سند به مشمولان دریافت کمک مذکور، پرداخت شده است. هفتم پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری که در 11 ماه سال 1402 تعداد 453,585 سند بابت غرامت دستمزد ایام بیماری بیمهشدگان مشمول، صادر و بالغ بر 22,872 میلیارد ریال بابت مرخصی ایام بیماری پرداخت شده است. هشتمین مورد پرداخت کمکهزینه کفنودفن بوده که در 11 ماه سال 1402 تعداد 55,436 سند به مبلغ بالغ بر 2,737 میلیارد ریال بابت کمکهزینه کفنودفن، صادر و به بازماندگان افراد مشمول پرداخت شده است. مورد نهم اینکه در حوزه امور بیمهای کمیسیونهای پزشکی برای ارتقای سطح کیفیت خدمات و جلوگیری از اطاله روند رسیدگی به پرونده متقاضیان شرکت در کمیسیونهای پزشکی ماده (91) قانون، سیستم جامع کمیسیونهای پزشکی و سامانه درخواست غیرحضوری معرفی به کمیسیون پزشکی را طراحی و اجرا کرده است . مورد دهم و آخرین مورد این است که با ایجاد ردیف تشکیلاتی جدید در حوزه بیمهای (کارشناس و مسئول بیمهای کمیسیونهای پزشکی) در مقام تبیینکننده موازین قانونی با هدف رعایت کامل ضوابط فنی مربوطه، علاوه بر افزایش کیفیت کار و دقت نظر لازم، مدت زمان انتظار برای طرح و تعیین تکلیف پروندههای متقاضیان معرفی به کمیسیونهای پزشکی کاهش یافته و منجربه تسریع در امر پاسخگویی به متقاضیان موصوف شده است.
اقداماتی که در حوزه تعهدات بلندمدت انجام شده به این شرح است: اجرای دو مرحله متناسبسازی حقوق مستمریبگیران به منظور ارتقای سطح درآمد آنها و کاهش شکاف فیمابین دریافتی با سایر بازنشستگان صندوقهای بازنشستگی، دوم محاسبه و پرداخت مبلغ «متناسبسازی 25درصد باقیمانده اعاده سطح نسبت به زمان برقراری» جهت مستمریبگیران مشمول از ابتدای سال جاری، سومین مورد افزایش سالیانه مستمری وفق ماده (96) قانون به میزان 4/57درصد برای دریافتکنندگان حداقل مستمری و کمتر از آن و 38درصد به علاوه مبلغ ثابت 5 میلیون و 151هزار و 660ريال برای سایر سطوح بالاتر از حداقل مستمری از ابتدای سال 1401 و به میزان 27درصد برای دریافتکنندگان حداقل مستمری و کمتر از آن و 21درصد به علاوه مبلغ ثابت 2میلیون و 507هزار و 880 ريال برای سایر سطوح بالاتر از حداقل مستمری از ابتدای امسال، چهارم افزایش مبلغ کمکهزینه عایلهمندی و اولاد وفق بند (4) ماده (68) قانون مدیریت خدمات کشوری همانند کارکنان و بازنشستگان دستگاههای اجرایی براساس مصوبات هیأت وزیران. پنجمین و آخرین مورد صدور بخشنامه شماره 1131/1402/1000 مورخ 10/02/1402 مبنی بر حذف محدودیت پرداخت کمکهزینه اولاد حداکثر تا 3 فرزند است.
با توجه به شعار سال مبنی بر« مهار تورم، رشد تولید» امسال چه اقداماتی در حوزه بیمهای تأمیناجتماعی برای حمایت از جامعه مولد و کارفرمایان در دولت سیزدهم انجام شده است؟
با اتخاذ سیاستگذاریهای مناسب، سازمان تأمیناجتماعی جهت حمایت از کارفرمایان و رونق تولید و مهار تورم تعاملات خود را اینچنین با کارفرمایان برقرار کرده است؛ تقسیط مجدد بدهی تبدیل به حال شده کارفرمایان مدیون تا سقف 24 قسط بهموجب بخشنامه شماره 3074/1402/1000 مورخ 24/03/1402 و در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری، صدور بخشنامه مشوقهای بیمهای در راستای حمایت از تولید، حفظ و ایجاد اشتغال در سال 1402 بهموجب بخشنامه شماره 2025/1402/1000 مورخ 31/02/1402، امکان ثبت درخواست تقسیط غیرحضوری دیون کارفرمایان قبل از صدور اجرائیه از طریق سامانه خدمات غیرحضوری و حداکثر طی شش قسط و با پرداخت 25درصد به عنوان قسط اول در مردادماه سال 1402، استمرار اجرای تصویب نامه شماره 50432 مورخ 31/4/1396 ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مبنی بر بازرسی از دفاتر قانونی کارفرمایان بخش خصوصی صرفا در آخرین سال مالی کمافیالسابق در دستور کار این حوزه قرار در واحدهای اجرایی سازمان، استمرار اجرای طرح مشوق بیمهای سهم کارفرما جهت اشتغال فارغالتحصیلان دانشگاهی (ماده 71 برنامه ششم توسعه) در طول برنامه ششم توسعه که براساس تازهترین نتایج اجرای طرح کارورزی ۱۶۰هزار و ۷۳۲ نفر از داوطلبان، در طرح ثبتنام کرده و حائز شرایط شناخته شدهاند. در این بین آمار افراد و کارگاههای مشمول طرح بهشرح جدول زیر است.
رویکرد سازمان در قبال بیمههای حمایتی مانند کارگران ساختمانی، قالیبافان و غیره چه بوده و چه اقداماتی در این زمینه انجام شده است؟
در مورد کارگران ساختمانی و رانندگان، در اجرای قانون اصلاح ماده (5) قانون بیمههای اجتماعی کارگران ساختمانی مصوب 05/11/1401 و 22/06/1402 مجلس محترم شورای اسلامی کلیه تغییرات لازم در اصلاحیه بخشنامه شماره 8012/1402/1000 مورخ 23/07/1402 تبیین و به واحدهای اجرایی ابلاغ شده است. همچنین با طراحی و پیادهسازی سامانه متمرکز کارگران ساختمانی در سطح کشور به منظور ارتباط برخط با سامانههای اصناف و سازمان فنی و حرفهای کشور و حذف کاغذ، انجام بازرسی سیستماتیک و اجرای ماده 39 (گردش حساب) امکان اجرای مفاد قانون موصوف نیز فراهم شده است. همچنین نشستهای متعدد و مشترکی با حضور نمایندگان وزارتخانههای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کشور، راه و شهرسازی و سازمان تأمیناجتماعی برگزار و پس از چند نوبت طرح موضوع در هیأت دولت، در نهایت منجر به صدور آییننامه اجرایی نحوه شناسایی کارگران شاغل در کارگاههای ساختمانی کشور به شماره 212067/ت61777هـ مورخ 17/11/1402 شد که ازجمله تغییرات مهم آن واگذاری سامانه بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی به سازمان تأمیناجتماعی است. توضیح اینکه جلسات و هماهنگیهای لازم درخصوص راهاندازی سامانه مذکور که با سیستم متمرکز کارگران ساختمانی متعامل باشد، در دستور کار قرار دارد.
شایان ذکر است در زمینه رویکرد سازمان پیرامون بیمه اجتماعی رانندگان، بهدلیل عدم تأمین کامل بار مالی ناشی از اجرای قانون هدفمندسازی یارانهها توسط دولت، پذیرش و برخورداری رانندگان جدیدالورود از معافیت در پرداخت بخشی از حقبیمه سهم بیمهشده از سال 1397 ممنوع شد. لیکن به منظور افزایش رضایتمندی رانندگان عزیز و با عنایت به هماهنگی بهعمل آمده با مراجع متولی حملونقل کشور، طرح پالایش رانندگان از سال 1400 اجرایی و پوشش بیمهای و برخورداری رانندگان جدیدالورود از سهم هدفمندسازی یارانهها از محل جایگزینی معادل قطع بیمهپردازی ناشی از عدم اشتغال رانندگان غیرواقعی کماکان تداوم دارد. در رابطه با قالیبافان از ابتدای اجرای قانون بیمه قالیبافان تاکنون بدهی دولت بابت بیمه قالیبافان و شاغلان صنایع دستی شناسهدار حدود 14هزار میلیارد تومان بوده، لکن بهرغم کسری بودجه، سازمان تأمیناجتماعی تسهیلات و تمهیداتی را برای بیمهشدگان قالیباف و صنایعدستی شناسهدار فراهم کرده که میتوان به مواردی از آن اشاره کرد؛ بیمه افرادی که اشتغال آنان مورد تأیید مراجع معرفیکننده قرار دارد (تعداد 215,621 نفر تا پایان دیماه سال جاری) همواره تداوم داشته و امکان برخورداری این قبیل افراد از خدمات قانونی نزد سازمان فراهم است، افرادی که به علت عدم رعایت مهلتهای مقرر در پرداخت حقبیمه، بیمه آنان قطع میشود، مجددا در نوبت پذیرش از محل قطع بیمهپردازی افرادی که اشتغال آنان تأیید نمیشود، قرار میگیرند. سهمیه پذیرش متقاضیان به منظور جایگزینی افراد از محل قطع بیمهپردازی ناشی از عدم اشتغال در حرفه اعلامشده، از 10درصد به صددرصد افزایش یافت (موضوع دستور اداری شماره 2496/1400/5000 مورخ 19/11/1400)، برای بیمهشدگانی که برگ پرداخت خود را دریافت لیکن به دلایل مختلف مبلغ حقبیمه را خارج از مهلت مقرر پرداخت میکنند و از آخرین مهلت پرداخت حقبیمه آنان بیش از سه ماه سپری نشده باشد، با ارائه تعهد کتبی مبنی بر عدم تکرار، صرفا برای یکبار مشروط به اینکه در حرفه مربوطه اشتغال داشته باشند، خارج از سهمیه، مجوز پذیرش درخواست و انعقاد قرارداد بیمه قالیبافان و شاغلان صنایع دستی شناسهدار صادر میشود، براساس مصوبه اخذ شده از هیأتمدیره محترم سازمان، به بیمهشدگان موصوف در طول مدت بیمهپردازی و براساس هر قرارداد یکبار اجازه داده میشود چنانچه حقبیمه متعلقه را حداکثر تا پایان ماه چهارم پرداخت کنند، امکان تداوم بیمهپردازی آنان با رعایت سایر شرایط میسر شود. شایان ذکر است در صورت تأمین اعتبار، متناسب با مبالغ اختصاص یافته پذیرش درخواست متقاضیان جدید قابل بررسی خواهد بود.
توسعه خدمات هوشمند تأمیناجتماعی بهصورت ویژه در مدت فعالیت دولت سیزدهم در این سازمان هدفگذاری و محقق شده است. ضمن تشریح اقدامات این حوزه در بخش بیمهای، به نظر شما توسعه هوشمندسازی تأمیناجتماعی چه تأثیری در میزان رضایتمندی ذینفعان و همچنین بهبود منابع درآمدی و مدیریت مصارف سازمان داشته است؟
سازمان در سالهای اخیر برای ارائه خدمات بهتر در بستر الکترونیک و سهولت دسترسی مخاطبان و ذینفعان به خدمات سازمان، درخصوص غیرحضوری و هوشمندسازی فرایندها، گامهای اساسی برداشته است. طرحها و اقدامات سازمان در مسیر دستیابی به سازمانی هوشمند و الکترونیک و در راستای بهبود و تسهیل ارائه خدمات مطلوب به مخاطبان، ذینفعان و شرکای اجتماعی سازمان، مبتنی بر رویکرد «ایجاد و توسعه سیستمها و سامانههای الکترونیکی و غیرحضوری سازمان، توسعه زیرساختهای سختافزاری و ارتباطی و همچنین یکپارچهسازی و هوشمندسازی سیستمها و سامانهها» است تا ضمن ایجاد رضایتمندی برای ذینفعان سازمانی، موجب شناسایی مطالبات سازمان بهصورت فناوریمحور، تسریع در وصول مطالبات و جذب منابع مالی، کاهش هزینهها، صرفهجویی در مصارف، مدیریت منابع و بهبود شاخصها و فرایندهای عملکردی شود.
در همین زمینه سازمان از زمان مدیریت کنونی از 40 خدمت غیرحضوری پیشین، 17 خدمت جدید به مخاطبان اضافه کرده که از مهمترین آنها میتوان به پرداخت حقبیمه کارگران ساختمانی (تعداد درخواست)، مشاهده تأییدیههای دریافتی از مراجع پزشکی، درخواست غیرحضوری حوادث ناشی از کار، ایجاد امکان تکمیل اطلاعات کارفرمایی اشخاص حقوقی، برقراری مستمری ازکارافتادگی، ارتقا و بهبود برقراری غیرحضوری مستمری بازنشستگی، ارسال نامه ترک کار و ثبت درخواست تسهیلات به مستمریبگیران اشاره کرد. در حوزه تعهدات کوتاهمدت نیز سه سامانه مهم ذیل راهاندازی شده است؛ پرداخت کمکهزینه ازدواج که باتوجه به فراهم شدن زمینه اخذ اطلاعات مربوط به ازدواج بیمهشدگان از سازمان ثبت احوال کشور، فرایند شناسایی و پرداخت کمک ازدواج به واجدین شرایط بهصورت کاملا غیرحضوری انجام میشود. لازم به ذکر است در 11 ماه سال 1402 قریب به 6,475 میلیارد ریال بابت کمکهزینه ازدواج به 92,290 نفر مشمولان دریافت کمک مذکور، پرداخت شده است، غیرحضوری کردن فرایند پرداخت تعهدات کوتاهمدت به این ترتیب که جهت توسعه خدمات غیرحضوری، تسهیل در ارائه خدمات به مشمولان و افزایش رضایتمندی آنان، امکان ارئه درخواست استفاده از تعهدات کوتاهمدت در سامانه خدمات غیرحضوری سازمان (es.tamin.ir) برای مخاطبان محترم فراهم شده است، همچنین هوشمندسازی سیستم جامع کمیسیونهای پزشکی و سامانه درخواست غیرحضوری علاوه بر حذف ترددهای غیرضرور بیمهشدگان بیمار و یا افراد تبعی آنها که متقاضی معرفی به کمیسیونهای پزشکی هستند، با کاهش اشتباه و خطای انسانی در فرایند انجام کار و در راستای مدیریت منابع و مصارف سازمان از برقراری تعهدات من غیرحق جلوگیری کرده است.
در کنار اقدامات فوق در حوزه بهبود فضای کسبوکار اقداماتی بهمنظور رفاه حال کارفرمایان اتخاذ شده که اهم محورهای آن شامل این موارد است؛ فراهم کردن امکانات برخط یعنی فراهم آوردن امکانات برخط برای کارفرمایان (سامانه الکترونیکی غیرحضوری کارفرمایان) تا سهولت بیشتر نسبت به ارسال لیست و پرداخت حقبیمه با استفاده از امکانات لیست هوشمند اقدام کنند. ازجمله این امکانات پلتفرمهای الکترونیکی، سیستمهای پرداخت آنلاین و پایگاه دادههای کارفرمایان است که به آنها امکان مدیریت و پیگیری فعالیتهایشان را نیز میدهد، تسهیل در فرایند پرداخت حقبیمه که سازمان تأمیناجتماعی فرایند پرداخت حقبیمه را ساده و قابل فهم کرده و با ارائه راهنماها و مستندات واضح در مورد نحوه محاسبه و پرداخت حقبیمه، استفاده از فرمهای ساده و ارائه خدمات مشاوره و پشتیبانی آنلاین (سامانه 1420 بهصورت حضوری و غیرحضوری) در اختیار کارفرمایان است، مورد دیگر یعنی تسهیل دریافت حقبیمه که سازمان تأمیناجتماعی راهکارهایی را برای تسهیل دریافت حقبیمه توسط کارفرمایان ارائه میدهد مانند بخشودگی و معافیت بخش قابلتوجهی از حقبیمه سهم کارفرمایان همچون پرداخت حقبیمه بهصورت اقساط و امکاناتی ازجمله اینکه به کارفرمایان اجازه میدهد تا به راحتی و به سرعت مبلغ حقبیمه را بدون سقف از طریق سیستمهای خودکار و با استفاده از روشهای الکترونیکی مانند انتقال بانکی و پرداخت آنلاین، پرداخت کنند. همچنین درخصوص نحوه تأثیر بر میزان رضایتمندی ذینفعان و بهبود منابع و مصارف سازمان نیز با ارتقای ارتباط با مخاطبان، سازمان تأمیناجتماعی روابط خود با کارفرمایان را تقویت کرده و همکاری فعال را ترویج داده است که شامل برگزاری نشستها و کارگاههای مشترک، ایجاد فرصتهای مشارکت کارفرمایان در فرایندهای تصمیمگیری مربوط به حقبیمه و ایجاد کانالهای ارتباطی مستقیم از طریق سامانههای یاد شده با کارفرمایان برای پاسخگویی به سؤالات و رفع ابهامات آنها است که با اتخاذ این سیاستگذاریها، سازمان تأمیناجتماعی تعامل مؤثرتری را با کارفرمایان برقرار کرده و برای پرداخت و دریافت حقبیمه تسهیلات و راهکارهایی را که عنوان شد ارائه داده و بهبود تأثیرات آن در آینده از منظر افزایش و بهبود منابع و تأمین و کنترل صحیح مصارف ملموستر خواهد بود.
چه اقداماتی برای ایجاد منابع پایدار درآمدی و مدیریت هزینهها در این مدت در حوزه بیمهای سازمان انجام شده و در حال پیگیری است؟
با تغییر ساختار کلان سازمان و واحدها و تغییر رویکرد سیاستها و خطمشیها در دولت جدید، مساعی اقدامات بر ترغیب و بهکارگیری همکاران واحدهای اجرایی جهت اموری نظیر همزمانی اخذ لیستهای ماهانه کارفرمایان مقارن با وصول حقبیمه متعلقه موضوع بند (1) ماده (28) قانون تأمیناجتماعی، پیگیری و تسریع در بهروزرسانی مطالبات برآوردی سازمان و تعیین تکلیف پروندههای مطروحه در هیأتهای تشخیص مطالبات، تلاش در راستای انجام بازرسی دفاتر قانونی کارگاههای با تعداد بیمهشدگان بالا با رعایت مهلت زمانی تعیین شده، پیگیری تبصره الحاقی ماده (38) قانون در راستای وصول مطالبات سازمان از محل پنجدرصد کل کارکرد و آخرین قسط نگهداری شده نزد واگذارندگان کارشناسایی و پیگیری وصول حقبیمه متعلقه به عوارض ساختمانی از محل 20درصد سهم کارفرمایان کارگران ساختمانی قرار گرفته است. در سایر حوزههای تخصصی این معاونت نیز تمهیداتی مورد اتخاذ واقع شده به این شرح؛ جلوگیری از تحمیل خسارت و زیان ناشی از درخواستهای اصلاح عناوین شغلی (کاهش مصارف) یعنی بررسی حدود 13هزار فقره اصلاح عناوین شغلی و عدم تأیید حدود 5هزار فقره درخواست که در مجموع منجر به جلوگیری از بازنشستگی پیشازموعد منغیرحق و پرهیز از تحمیل حدود 12 هزار میلیارد تومان خسارت و زیان به منابع سازمان شده، جلوگیری از برقراری تعهدات بلندمدت منغیرحق از طریق بررسی صحت سوابق (کاهش مصارف) به این ترتیب که بررسی صحت سوابق بیمهشدگان که در این خصوص، بهواسطه عدم تأیید صحت سوابق 109 پرونده، بیش از 91 میلیارد ریال صرفهجویی در مصارف حاصل شده، پالایش و شناسایی کارگران ساختمانی غیرواقعی که میزان تأثیر در کاهش کسری حقبیمه حدود 34هزار نفر کارگر ساختمانی مختومه شده در سال 1402 مبلغ 700 میلیارد ریال است، صرفهجویی در مصارف صندوق بیمه بیکاری که در اجرای مقررات جاری و با راهکارهای اتخاذ شده برای پایش و بررسی اشتغال پنهان مقرریبگیران بیمه بیکاری، طی 11ماهه ابتدای سال جاری از پرداخت بالغ بر 45,266 میلیارد ریال مقرری بیمه بیکاری منغیرحق جلوگیری و در مصارف صندوق بیمه بیکاری صرفهجویی شده است.
یکی از مسائل عمدهای که سازمان تأمیناجتماعی با آن مواجه است، فرار بیمهای و دستمزدهای غیرواقعی است. در این خصوص چه تدابیری برای مواجهه با این مسائل اندیشیده شده است؟
در راستای تحقق اهداف دولت الکترونیک و هوشمندسازی فرایند ارسال لیست، این سازمان نسبت به طراحی و ساخت سامانه متمرکز لیست هوشمند که لازم و ملزوم سامانه متمرکز لیست مشترک بیمه و مالیات بوده اقدام کرده است. این کار تاکنون در 18 استان به انضمام برخی از شعب اداراتکل شرق و غرب تهران بزرگ عملیاتی شد که در صورت نهایی شدن، با توجه به کنترل هوشمند لیست ارائه شده کارفرما از طریق راستیآزمایی آن با لیست مالیات بر درآمد و مالیات تکلیفی متعلقه به فعالیتهای اقتصادی کارفرما، صحت صورت مزد و حقوق ارائه شده به سازمان افزایش خواهد یافت. اقدام بعدی سازمان برای پیشگیری از فرار بیمهای و ارائه دستمزد واقعی به منظور احقاق حقوق بیمهشدگان درخصوص نحوه محاسبه و تعلق ضرایب قراردادهای مقاطعهکاری است که در گام اول گزارش شناخت نحوه اقدام در خصوص چگونگی اجرای مواد (47) و (41) قانون تهیه و نهایی شده است، فلوچارت (درخت تصمیم) هوشمند و یکسانسازی ضریب پیمان مربوط به پیش از انعقاد پیمان تهیه و جهت اقدامات آتی به مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات ارسال و در دست تکمیل است که در چند فاز و حداکثر لغایت پایان اردیبهشتماه سال 1403 به مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات ارسال خواهد شد.
سایر اقدامات صورت پدیرفته در این حوزه این موارد را در بر میگیرد؛ صدور شیوهنامه مشترک سازمان تأمیناجتماعی و وزارت تعاون، کارو رفاه اجتماعی به این صورت که شیوهنامه مشترک بین سازمان تأمیناجتماعی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در 29 ماده جهت اجرای صحیح و دقیق آراء ماده (148) قانون کار تنظیم و ابلاغ شده است. برگزاری جلسات کمیتههای احتساب سابقه با رسیدگی به درخواستهای ذینفعان مبنی بر ادعای اشتغال، اصلاح عناوین شغلی، بررسی صحت سوابق و همچنین اجرا آرای صادره از سوی مراجع حل اختلاف کار (در مجموع بیش از 12هزار جلسه در سطح کشور برگزار شده است)، میزان حقبیمه ناشی از بررسی و تأیید ادعای اشتغال بیمهشدگان که از مجموع 110هزار فقره درخواست احتساب سابقه، تعداد 95هزار فقره (بیش از 15 میلیون روز سابقه) تأیید شده و در حدود 2.4 هزار میلیارد تومان مبلغ حقبیمه متناظر با سوابق تأیید شده (بهطور برآوردی)، از این طریق قابل وصول است، ارسال پیامک ماهانه حاوی اطلاعات کارکرد،دستمزد و شغل به بیمهشدگان که جهت جلوگیری از فرار بیمهای کارفرمایان همه ماهه به محض وصول لیستهای پرداخت حقبیمه پیامکی حاوی اطلاعات کارکرد، دستمزد و شغل جهت تمامی بیمهشدگان ارسال میشود.
چه اقداماتی در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در حوزه بیمهای سازمان تأمیناجتماعی انجام شد؟
در اجرای بند «الف» ماده (17) قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مدت مرخصی زایمان از 6 ماه به 9 ماه افزایش یافته است. افزایش مذکور درمورد بیمهشدگان زنی که براساس قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست کودک زیر سه سال را به فرزندخواندگی قبول میکنند یا از طریق اجاره رحم زن دیگری صاحب فرزند میشوند؛ اعمال شده است. مدت مرخصی زایمان برای مادرانی که زایمان آنان سه قلو 3 و بیشتر باشد یک سال است. بیمهشده زن میتواند درصورت درخواست و براساس گواهی پزشک معالج، حداکثر به میزان دو ماه از مدت مرخصی زایمان را مشروط بر آنکه متصل به تاریخ زایمان باشد، قبل از زایمان استفاده کند. از سال 1400 زمینه ارائه درخواست مرخصی زایمان بهصورت غیرحضوری توسط بیمهشدگان فراهم شده است. ضمنا مبلغ غرامت دستمزد ایام بارداری به بیمهشدگان واجد شرایط بهصورت ماهیانه پرداخت میشود. همچنین از سال 1400 لغایت بهمنماه سال 1402به تعداد 148,601 نفر از بانوان مشمول، بالغ بر 43,906 میلیارد ریال بابت مرخصی زایمان پرداخت شده است.
برای سال آینده چه برنامههای تحولی در بخش بیمهای سازمان تأمیناجتماعی دنبال خواهد شد؟
دریافت لیست کارگاههای مشمول قانون تأمیناجتماعی با امکان اعمال محاسبات هوشمند بیمهای، طراحی و پیادهسازی «طرح پرونده الکترونیک واحد وصول حقبیمه، استقرار درگاه مشترک فرایند اخذ مالیات و حقبیمه، تدوین پیشنویس لوایح ذیل سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری و پیشنویس سند برنامه هفتم توسعه در موضوعات فرمول مستمری، سن و سابقه، تعدیل معافیت بیمهای، نحوه محاسبه مستمری و... و انعکاس به مبادی ذیمدخل، انجام بازرسی هوشمند کارگران ساختمانی با برقراری تعامل مکانیزه با پایگاههای مرجع اطلاعاتی ذیربط از جمله سازمان شهرداریها و دهیارهای کشور، وزارت راه و شهرسازی، اقتصاد و دارایی و... ، امکان اعلام نشانی محل اشتغال کارگران ساختمانی از طریق سامانه غیرحضوری و بدون نیاز به مراجعه به شعب، توسعه خدمات غیرحضوری در زمینه امور نامنویسی از جمله اعلام تغییرات هویتی توسط بیمهشده، گسترش پوشش بیمهای در قالب ادامه بیمه فراگیر خانواده ایرانی از برنامههای تحولی، طراحی سیستم و غیرحضوری کردن اعمال ضوابط اجرائی ماده (90) قانون تأمیناجتماعی، به منظور ارتقای سطح اطلاعات و دانش تخصصی نمایندگان و کارشناسان امور بیمهای کمیسیونهای پزشکی و ایجاد وحدت رویه و درک مشترک ضوابط فنی مربوطه، مقرر است دورههای آموزشی اعم از استانی و منطقهای توسط ادارهکل امور بیمهشدگان با هماهنگی اداراتکل مربوطه طراحی و اجرا شود، با توجه به تصویب قانون نقلوانتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی بین صندوقهای بازنشستگی و تجمیع سوابق بیمهای اشخاص در تاریخ 11/2/1402 توسط مجلس محترم شورای اسلامی و آییننامه اجرائی قانون مذکور مصوب 27/10/1402 هیأت محترم وزیران، گزارش شناخت سیستم متمرکز انتقال کسور بازنشستگی از سایر صندوقها به سازمان با رویکرد افزایش ضریب امنیت کار، سهولت در ارائه خدمت و همچنین کاهش مراجعه حضوری بیمهشدگان در دستور کار قرار گرفته است، اخذ درخواست تا صدور حکم بهصورت غیرحضوری در خصوص برقراری مستمری بازنشستگی مشمولان بخشنامه 65 مستمریها (قانون تعیین تکلیف...) در سامانه خدمات غیرحضوری، اجرای فرایند مربوط به محاسبات و وصول مطالبات ماده (66) قانون تأمیناجتماعی، راهاندازی سامانه جامع مشاغل سخت و زیانآور، ثبتنام و انصراف بیمه تکمیلی درمان و عمر مستمریبگیران بهصورت غیرحضوری، ارائه خدمت به فرزندان ذکور مستمریبگیران بهواسطه اخذ گواهی اشتغال به تحصیل بهصورت غیرحضوری همه و همه از برنامههایی است که در سال آینده با جدیت پیگیری خواهد شد.