بررسی نام‌گذاری سال‌ها از سوی رهبر انقلاب
چرا شعار سال‌های اخیر اقتصادی بوده‌اند؟
نام‌گذاری سال‌ها از سوی مقام معظم رهبری بدل به سنتی شده که عمر آن به ربع قرن رسیده است. هرچند حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از سال 69 و هم‌زمان با نخستین نوروزی که رهبری انقلاب پس از امام‌خمینی(ره) را بر‌عهده داشتند، در یک سخنرانی نوروزی سیاست کلی و خط‌مشی سال جدید را تبیین کردند، اما از سال 78 این ریل‌گذاری خط‌و‌مشی جدی‌تری به خود گرفت تا هر سال یک نام داشته باشد.
مقام معظم رهبری نخستین‌بار در سال 1378، این سال را به نام امام‌خمینی(ره) نام‌گذاری کردند که دلیل این انتخاب نیز یکصدمین سالگرد تولد امام راحل بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی در این سال بود. پس از آن رهبر انقلاب سال 79 را به دلیل وجود دو عید مبارک غدیر در سال، به نام مبارک امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام مزین کردند. نام‌گذاری سال‌ها بر همین اساس تداوم یافت، تا اینکه پس از گذشت حدود یک دهه از این سنت که نام‌هایی نظیر «عزت و افتخار حسینی»، «خدمت‌گذاری»، «همبستگی ملی و مشارکت عمومی»، «پیامبر اعظم»، «اتحاد ملی، انسجام اسلامی» و «نوآوری و شکوفایی» بر روی سال‌های متمادی گذاشته شد، رویکرد رهبر انقلاب به سمت مسائل اقتصادی تغییر کرد.
نام‌گذاری اقتصادی
نگاه تیزبین رهبر انقلاب از اواخر دهه 80 بر مسائل کلان اقتصادی جامعه متمرکز شد تا معظم‌له از سال 88، آرام‌آرام رویکرد نام‌گذاری سال‌ها را به سمت موضوعات اقتصادی تغییر دهند. برهمین مبنا سال‌های 88 و 89 به ترتیب به نام‌های «حرکت مردم و مسئولان به سوی اصلاح الگوی مصرف» و «همت مضاعف و کار مضاعف» نام‌گذاری شدند. پس از آن نیز به همین منوال، از سال 90 تا 1402 به موضوعات اقتصادی تخصیص یافت تا هم مسئولان وقت بدانند که باید اولویت اول خود را بر اقتصاد و معیشت مردم متمرکز کنند و هم مردم بدانند که معیشت و زندگی آن‌ها برای حاکمیت و نظام اهمیت فراوانی دارد.
هرچند برحسب ظاهر نام‌گذاری سال‌ها از 88 رنگ و بوی اقتصادی به خود گرفت، اما مرور بیانات مقام معظم رهبری در همه این سال‌ها نشان می‌دهد حتی سال‌هایی را که ایشان به نام افراد و چهره‌های خاص نام‌گذاری کرده‌اند، بازهم بر موضوعات اقتصادی تأکید داشتند. مثلا در سال 1385 که به نام پیامبر اعظم (ص) نام‌گذاری شده بود، ایشان صریحا بر «برداشتن گام‌‌های بلند و خیزش در جهت ساختن جامعه و تمدن مورد نظر پیامبر (ص)» تأکید کردند. یا مثلا در سال 1379 که سال امیرالمؤمنین علیه‌السلام بود، اینچنین بر لزوم نزدیک شدن ملت و نظام جمهوری اسلامی به عدالت اجتماعی تأکید ویژه کردند: «واضح است که بحث عدالت اجتماعی فقط مرتبط به بحث‌‌های فرهنگی و سیاسی نیست و اتفاقا اقتصاد نقش پررنگ‌تری در عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت دارد.»
نگاه ویژه
باید بر این نکته تأکید داشت که در تمام این سال‌ها نگاه ویژه رهبری بر مسائل اقتصادی بوده است. نگاهی که بعضا از سوی برخی مسئولان وقت در طول سال‌ها مغفول مانده است. اگر خواسته معظم‌له در این سال‌ها محقق می‌شد یا تیم و بدنه دولت‌ها در همه این سال‌ها چشم به دهان رهبر انقلاب داشته و بر حل مشکلات عدیده اقتصادی مردم همت می‌گماردند، امروز شاهد این حجم از نابسامانی اقتصادی در حوزه‌های مختلف نبودیم.
نکته اساسی که برخی دولت‌ها در همه این سال‌ها از آن غفلت کردند، پرداختن به بازی‌ها و دعواهای سیاسی و بازماندن از حل مشکلات اقتصادی مردم بوده است. رفتاری که شاید خیلی به گرایش سیاسی دولت‌ها هم ارتباطی نداشته باشد و غالب دولت‌ها با هر گرایش سیاسی از این موضوع غافل شدند که نتیجه‌اش امروز دامنگیر بسیاری از مردم ایران شده است. براساس نظر کارشناسان اینکه رهبر انقلاب طی دو دهه اخیر بر موضوعات اقتصادی تأکید کرده‌اند و در تمامی این سال‌ها از عناوین اقتصادی برای نام‌گذاری سال‌ها استفاده نموده‌اند، دلیل بر اهمیت پایین مسائل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی از دیدگاه ایشان نیست؛ بلکه اهتمام ایشان به امور اقتصادی نشان از یک سطح از مواجهه تمدنی انقلاب اسلامی با تمدن غرب دارد، به شکلی که به نظر می‌رسد ایشان معتقدند پیروزی و قدرت یافتن در این عرصه به پیروزی نهایی کمک خواهد کرد.
مخاطب شعار سال
غلامعلی حدادعادل، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره نام‌گذاری‌های اقتصادی هدفمند از سوی مقام معظم رهبری می‌گوید: «چندین سال است که پیام نوروزی رهبر انقلاب متمرکز بر مسائل اقتصادی است و ایشان تلاش کردند علاوه بر تبیین فرصت‌ها و نقاط مثبت، به ضعف‌ها هم اشاره‌ای داشته باشند.»
او با اشاره به این مهم که «شعار سال یک شعار عمومی است» افزود: «مخاطب شعار سال، همه ملت ایران هستند؛ لذا هر کسی به فراخور حال خود باید ببیند وظیفه‌اش چیست. این شعار در واقع جهت مشترک همه فعالیت‌های ملت را در سال جدید مشخص می‌کند.»
حدادعادل ادامه داد: «رهبری توجه دارند که دشمنان انقلاب و استقلال ملت ایران، با تحریم و محاصره اقتصادی این ملت را نشانه گرفته‌اند و با فشار می‌خواهند آن‌ها را به زانو درآورند. البته الحمدلله این نیت و آرزوی دشمنان برآورده نشده و انشاءالله هیچ‌وقت محقق نخواهد شد. نظر مقام معظم رهبری این است که کشور باید در اقتصاد به درجه‌ای از قوت برسد که دشمن درک کند تحریم اقتصادی دیگر یک سلاح ازکارافتاده است و مادامی که آن‌ها حس کنند تحریم بر پیکر ملت ما اثر می‌کند آن را ادامه می‌دهند. بنابراین ما باید از طریق تکیه بر توان داخلی، دشمن را در استفاده از این سلاح ناامید کنیم.»
حدادعادل با اعتقاد به اینکه تمرکز بر تولید نخستین راه قوی شدن اقتصاد است، گفت: «تولید ابعاد مختلفی دارد؛ بخشی از آن بهره‌گیری از هوش و دانش نسل جوانی است که قوت و بزرگی خود را با شرکت‌های دانش‌بنیان، اختراعات و نوآوری‌ها نشان داده و این‌ها کاملا چشم‌انداز خوبی را برای آینده ایران ترسیم می‌کند.»
راهکاری برای آینده
اقتصاد ایران برخلاف آنچه در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر آن تأکید شده، در سال‌های گذشته با درون‌گرایی و برون‌زایی دست‌و‌پنجه نرم کرده است. درون‌گرا بودن یعنی صرف عمده تولیدات برای تأمین مصارف داخلی و برون‌زا بودن یعنی گرفتن بیشترین تأثیر از متغیرهای بیرونی. مؤلفه‌های متعددی در این زمینه اثرگذار بوده‌اند که بخشی از آن‌ها را می‌توان کم‌تحرکی در تجارت خارجی، ضعف دیپلماسی اقتصادی و نیز کمبود پیوندهای خارجی دانست. محدود بودن طرف‌های تجاری، غفلت از فرصت‌های منطقه‌ای و نیز بی‌توجهی به تجارت با کشورهایی که برطرف‌کننده نیازهای وارداتی ما هستند، ازجمله نمودهای این مسئله به‌شمار می‌رود. این‌ها در حالی است که در دنیا بازارهای بزرگی برای تولیدات داخلی کشور ما وجود دارد. همچنین با تقویت زیرساخت‌هایی نظیر زنجیره تولید بنگاه‌های کوچک و تکیه بر مزیت‌های بومی برای دانش‌بنیان کردن تولیدات، می‌توان زیرساخت مناسبی برای تقویت تجارت خارجی فراهم کرد.
پیام‌های اقتصادی نوروز
مقام معظم رهبری در طول دهه گذشته، بارها شعارهای اقتصادی را به‌عنوان شعار سال برگزیده‌اند که ابلاغ آن‌ها در پیام نوروزی معظم‌له مطرح شده است. در اینجا نگاهی خواهیم انداخت به خلاصه‌ای از پیام‌های رهبری در طول این سال‌ها به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ایشان به نشانی (khamenei.ir).
خلاصه پیام نوروزی 1388
سال حرکت مردم و مسئولان به سوی اصلاح الگوی مصرف
«...ما بایستی الگوی مصرف را اصلاح کنیم. ما بایستی به سمت اصلاح الگوی مصرف حرکت کنیم. مسئولان کشور در درجه اول - چه قوه مقننه، چه قوه مجریه، و چه سایر مسئولان کشور؛ قوه قضائیه و غیر آن‌ها - و اشخاص و شخصیت‌ها در رتبه‌های مختلف اجتماعی، و آحاد مردم ما از فقیر و غنی، بایستی به این اصل توجه کنند که باید الگوی مصرف را اصلاح کنند. اینجور مصرف کردن در همه زمینه‌ها - در امور ضروری زندگی، در زیادی‌های زندگی - مصرف کردن بی‌رویه و بدون منطق و بدون تدبیر عقلانی، به ضرر کشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. من از عموم مردم و به‌خصوص از مسئولان درخواست می‌کنم، خواهش می‌کنم که در این زمینه فعالیت خودشان را در این سال زیاد کنند، افزایش بدهند و برای اصلاح الگوی مصرف برنامه‌ریزی کنند. لذا من این سال را، سال «حرکت مردم و مسئولان به سوی اصلاح الگوی مصرف» می‌دانم...»
خلاصه پیام نوروزی 1390
سال جهاد اقتصادی
«...همین تحریم‌هایی که دشمنان ملت ایران زمینه‌سازی کردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال کردند، به قصد این بود که یک ضربه‌ای بر پیشرفت کشور ما وارد کنند و آن را از این حرکت شتابنده باز‌بدارند. البته خواسته آن‌ها برآورده نشد و نتوانستند از تحریم‌ها آن نتیجه‌ای را که انتظار داشتند، بگیرند و تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد، اما دنبال می‌کنند. لذا این سال جاری را که از این لحظه آغاز می‌شود، ما بایستی متوجه کنیم به اساسی‌ترین مسائل کشور، و محور همه این‌ها به نظر من مسائل اقتصادی است. لذا من این سال را «سال جهاد اقتصادی» نام‌گذاری می‌کنم و از مسئولان کشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخش‌های دیگری که مربوط به مسائل اقتصادی می‌شوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم که در عرصه اقتصادی با حرکت جهادگونه کار کنند، مجاهدت کنند...»
خلاصه پیام نوروزی 1391
سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی
«...اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق ببخشیم، مسئله تورم حل خواهد شد، مسئله اشتغال حل خواهد شد، اقتصاد داخلی به‌معنای حقیقی کلمه استحکام پیدا خواهد کرد. اینجاست که دشمن با مشاهده این وضعیت، مأیوس و ناامید خواهد شد. وقتی دشمن مأیوس شد تلاش دشمن، توطئه دشمن، کید دشمن هم تمام خواهد شد. بنابراین همه مسئولان کشور، همه دست‌اندرکاران عرصه اقتصادی و همه مردم عزیزمان را دعوت می‌کنم به این که امسال را سال رونق تولید داخلی قرار بدهند. بنابراین شعار امسال، «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» است...»
خلاصه پیام نوروزی 1393
سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی
«...در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر این حقیر مهم‌تر از همه است، دو مسئله است؛ یک مسئله همین مسئله اقتصاد و دیگری مسئله فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمینه توقعی که وجود دارد، تلاش مشترکی است میان مسئولان کشور و آحاد مردم. آنچه برای بنای زندگی و سازندگی آینده مورد انتظار است، بدون مشارکت مردم تحقق‌پذیر نیست. بنابراین علاوه بر مدیریتی که مسئولان باید انجام بدهند، حضور مردم در هر دو عرصه لازم و ضروری است؛ هم عرصه اقتصاد، هم عرصه فرهنگ... لذا به گمان من آنچه در این سال جدید پیش رو داریم، عبارت است از اقتصادی که به کمک مسئولان و مردم شکوفایی پیدا کند، و فرهنگی که با همت مسئولان و مردم بتواند سمت و سوی حرکت بزرگ کشور ما و ملت ما را معین کند. لذا من شعار امسال را و نام امسال را این قرار دادم: اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی...»
خلاصه پیام نوروزی 1395
سال اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل
«... برادران ما در دولت کارهای وسیعی کرده‌اند، منتها این کارها کارهای مقدماتی است؛ کارهایی است در زمینه بخشنامه‌ها و دستورها به دستگاه‌های مختلف؛ این‌ها کارهای مقدماتی است، اما آنچه که لازم است ادامه پیدا کند، عبارت است از اقدام کردن و عمل کردن و روی زمین، محصول کار را به مردم نشان دادن. این آن چیزی است که وظیفه ما است؛ که من انشاءالله در سخنرانی شرحش را به آحاد ملت عزیزمان عرض خواهم کرد. بنابراین آنچه که من به عنوان شعار امسال انتخاب می‌کنم، عبارت است از اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل...»
خلاصه پیام نوروزی 1396
سال اقتصاد مقاومتی؛ تولید - اشتغال
«...اقتصاد مقاومتی یک مجموعه است؛ این مجموعه اگر فقط در زیر نام اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار بگیرد، ممکن است چندان منشأ اثر نباشد؛ من علاج را در این می‌بینم که این مجموعه را به نقاط مهم تقسیم کنیم و برای هر نقطه کلیدی و مهمی یک فصلی از زمان را قرار بدهیم و از مسئولان و افراد شاخص و از آحاد مردم بخواهیم که همه همت خود را بر روی آن نقاط کلیدی متمرکز کنند. به نظر من علاج در این است که این نقطه کلیدی را امسال درست شناسایی کنیم. به اعتقاد من این نقطه کلیدی عبارت است از تولید، تولید داخلی و اشتغال و عمدتا اشتغال جوانان؛ این‌ها آن نقاط کلیدی اصلی است. اگر ما توانستیم روی این دو نقطه متمرکز بشویم و کارها را بر این اساس برنامه‌ریزی و دسته‌بندی بکنیم، تصور این است که کار به میزان زیادی جلو خواهد رفت و موفقیت‌های چشمگیر و محسوسی پیش خواهد آمد. لذا من شعار امسال را «اقتصاد مقاومتی: تولید ـ اشتغال» قرار می‌دهم؛ یعنی اقتصاد مقاومتی عنوان کلی است، بعد تولید و اشتغال...»
خلاصه پیام نوروزی 1397
سال حمایت از کالای ایرانی
«...درباره سال ۹۷ -سالی که از این لحظه آغاز می‌شود- آنچه مهم است، این است که همه باید سخت کار کنند. بنده در شعارهای سال‌ها معمولا مخاطب را مسئولان قرار می‌دادم؛ امسال مخاطب، همه آحاد ملت و ازجمله مسئولان خواهند بود. مقدمتا عرض کنم، مسئله اقتصاد و فرهنگ و مسائل گوناگون همه مطرح است، لکن مسئله اصلی ما امسال هم مسئله اقتصاد و معیشت مردمی است. همه باید تلاش کنند، همه باید کار کنند و محور هم عبارت است از تولید ملی... اگر تولید ملی شتاب بگیرد، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. من این را محور قرار دادم برای شعار امسال و شعار امسال «حمایت از کالای ایرانی» است...»
خلاصه پیام نوروزی 1398
سال رونق تولید
«...امسال مسئله «تولید» مطرح است. می‌خواهم مسئله تولید را به‌عنوان محور فعالیت قرار بدهم. مقصود خود از تولید را انشاءالله در سخنرانی روز اول سال توضیح خواهم داد که منظور از تولید چیست. تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم می‌تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می‌تواند استغنای کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین کند، هم می‌تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتی می‌تواند مشکل ارزش پول ملی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذا مسئله تولید به نظر من مسئله‌محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: «رونق تولید» باید همه تلاش کنند تولید در کشور رونق پیدا کند...»
خلاصه پیام نوروزی 1399
سال جهش تولید
«...امسال بنده عرض می‌کنم «جهش تولید»؛ امسال سال جهش تولید است. این شد شعار امسال؛ کسانی که دست‌اندرکار هستند جوری عمل کنند که تولید انشاءالله جهش پیدا کند و یک تغییر محسوسی در زندگی مردم انشاءالله به وجود بیاورد...»
خلاصه پیام نوروزی 1400
سال تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها
«... امسال -سال ۱۴۰۰- یک زمینه خوبی برای شکوفایی جهش تولید وجود دارد که از این بایستی حداکثر استفاده را کرد. باید این حرکت با جدیت دنبال بشود و به‌طور عمده حمایت‌های قانونی و دولتی و حکومتی از همه‌سو نسبت به جهش تولید انجام بگیرد. چه این دولت تا وقتی که بر سر کار است، چه دولت آینده از اول استقرار بایستی همت خودش را بر این قرار بدهد که موانع را برطرف کند و حمایت‌های لازم را انجام بدهد و انشاءالله جهش تولید به‌معنای واقعی کلمه در امسال انجام بگیرد. لذا من شعار امسال را اینجور تنظیم کردم: تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها...»
خلاصه پیام نوروزی 1401
سال تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین
«...امسال هم من تولید را می‌خواهم مطرح کنم. منتها یک لایه جدید، یک چهره جدید از تولید را می‌خواهم مطرح کنم و آن عبارت است از تولیدی که دارای دو خصوصیت باشد: یکی اینکه اشتغال‌آفرین باشد، یکی اینکه دانش‌بنیان باشد... بنابراین امسال ما شعارمان عبارت شد از این: تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین...»
خلاصه پیام نوروزی 1402
سال مهار تورم، رشد تولید
«... من با توجه به همه جهات، هم تورم، هم تولید داخلی، این چیزهایی که مهم است، تورم که مشکل اصلی است، تولید داخلی که حتما یکی از کلیدهای نجات کشور از مشکلات اقتصادی است، با توجه به این‌ها شعار سال را اینجور اعلام می‌کنم: «مهار تورم، رشد تولید»، این شعار سال است. یعنی باید همه همت مسئولان متوجه این دو موضوع باشد...»
نام‌گذاری اقتصادی
نگاه تیزبین رهبر انقلاب از اواخر دهه 80 بر مسائل کلان اقتصادی جامعه متمرکز شد تا معظم‌له از سال 88، آرام‌آرام رویکرد نام‌گذاری سال‌ها را به سمت موضوعات اقتصادی تغییر دهند. برهمین مبنا سال‌های 88 و 89 به ترتیب به نام‌های «حرکت مردم و مسئولان به سوی اصلاح الگوی مصرف» و «همت مضاعف و کار مضاعف» نام‌گذاری شدند. پس از آن نیز به همین منوال، از سال 90 تا 1402 به موضوعات اقتصادی تخصیص یافت تا هم مسئولان وقت بدانند که باید اولویت اول خود را بر اقتصاد و معیشت مردم متمرکز کنند و هم مردم بدانند که معیشت و زندگی آن‌ها برای حاکمیت و نظام اهمیت فراوانی دارد.
هرچند برحسب ظاهر نام‌گذاری سال‌ها از 88 رنگ و بوی اقتصادی به خود گرفت، اما مرور بیانات مقام معظم رهبری در همه این سال‌ها نشان می‌دهد حتی سال‌هایی را که ایشان به نام افراد و چهره‌های خاص نام‌گذاری کرده‌اند، بازهم بر موضوعات اقتصادی تأکید داشتند. مثلا در سال 1385 که به نام پیامبر اعظم (ص) نام‌گذاری شده بود، ایشان صریحا بر «برداشتن گام‌‌های بلند و خیزش در جهت ساختن جامعه و تمدن مورد نظر پیامبر (ص)» تأکید کردند. یا مثلا در سال 1379 که سال امیرالمؤمنین علیه‌السلام بود، اینچنین بر لزوم نزدیک شدن ملت و نظام جمهوری اسلامی به عدالت اجتماعی تأکید ویژه کردند: «واضح است که بحث عدالت اجتماعی فقط مرتبط به بحث‌‌های فرهنگی و سیاسی نیست و اتفاقا اقتصاد نقش پررنگ‌تری در عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت دارد.»
نگاه ویژه
باید بر این نکته تأکید داشت که در تمام این سال‌ها نگاه ویژه رهبری بر مسائل اقتصادی بوده است. نگاهی که بعضا از سوی برخی مسئولان وقت در طول سال‌ها مغفول مانده است. اگر خواسته معظم‌له در این سال‌ها محقق می‌شد یا تیم و بدنه دولت‌ها در همه این سال‌ها چشم به دهان رهبر انقلاب داشته و بر حل مشکلات عدیده اقتصادی مردم همت می‌گماردند، امروز شاهد این حجم از نابسامانی اقتصادی در حوزه‌های مختلف نبودیم.
نکته اساسی که برخی دولت‌ها در همه این سال‌ها از آن غفلت کردند، پرداختن به بازی‌ها و دعواهای سیاسی و بازماندن از حل مشکلات اقتصادی مردم بوده است. رفتاری که شاید خیلی به گرایش سیاسی دولت‌ها هم ارتباطی نداشته باشد و غالب دولت‌ها با هر گرایش سیاسی از این موضوع غافل شدند که نتیجه‌اش امروز دامنگیر بسیاری از مردم ایران شده است. براساس نظر کارشناسان اینکه رهبر انقلاب طی دو دهه اخیر بر موضوعات اقتصادی تأکید کرده‌اند و در تمامی این سال‌ها از عناوین اقتصادی برای نام‌گذاری سال‌ها استفاده نموده‌اند، دلیل بر اهمیت پایین مسائل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی از دیدگاه ایشان نیست؛ بلکه اهتمام ایشان به امور اقتصادی نشان از یک سطح از مواجهه تمدنی انقلاب اسلامی با تمدن غرب دارد، به شکلی که به نظر می‌رسد ایشان معتقدند پیروزی و قدرت یافتن در این عرصه به پیروزی نهایی کمک خواهد کرد.
مخاطب شعار سال
غلامعلی حدادعادل، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره نام‌گذاری‌های اقتصادی هدفمند از سوی مقام معظم رهبری می‌گوید: «چندین سال است که پیام نوروزی رهبر انقلاب متمرکز بر مسائل اقتصادی است و ایشان تلاش کردند علاوه بر تبیین فرصت‌ها و نقاط مثبت، به ضعف‌ها هم اشاره‌ای داشته باشند.»
او با اشاره به این مهم که «شعار سال یک شعار عمومی است» افزود: «مخاطب شعار سال، همه ملت ایران هستند؛ لذا هر کسی به فراخور حال خود باید ببیند وظیفه‌اش چیست. این شعار در واقع جهت مشترک همه فعالیت‌های ملت را در سال جدید مشخص می‌کند.»
حدادعادل ادامه داد: «رهبری توجه دارند که دشمنان انقلاب و استقلال ملت ایران، با تحریم و محاصره اقتصادی این ملت را نشانه گرفته‌اند و با فشار می‌خواهند آن‌ها را به زانو درآورند. البته الحمدلله این نیت و آرزوی دشمنان برآورده نشده و انشاءالله هیچ‌وقت محقق نخواهد شد. نظر مقام معظم رهبری این است که کشور باید در اقتصاد به درجه‌ای از قوت برسد که دشمن درک کند تحریم اقتصادی دیگر یک سلاح ازکارافتاده است و مادامی که آن‌ها حس کنند تحریم بر پیکر ملت ما اثر می‌کند آن را ادامه می‌دهند. بنابراین ما باید از طریق تکیه بر توان داخلی، دشمن را در استفاده از این سلاح ناامید کنیم.»
حدادعادل با اعتقاد به اینکه تمرکز بر تولید نخستین راه قوی شدن اقتصاد است، گفت: «تولید ابعاد مختلفی دارد؛ بخشی از آن بهره‌گیری از هوش و دانش نسل جوانی است که قوت و بزرگی خود را با شرکت‌های دانش‌بنیان، اختراعات و نوآوری‌ها نشان داده و این‌ها کاملا چشم‌انداز خوبی را برای آینده ایران ترسیم می‌کند.»
راهکاری برای آینده
اقتصاد ایران برخلاف آنچه در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر آن تأکید شده، در سال‌های گذشته با درون‌گرایی و برون‌زایی دست‌و‌پنجه نرم کرده است. درون‌گرا بودن یعنی صرف عمده تولیدات برای تأمین مصارف داخلی و برون‌زا بودن یعنی گرفتن بیشترین تأثیر از متغیرهای بیرونی. مؤلفه‌های متعددی در این زمینه اثرگذار بوده‌اند که بخشی از آن‌ها را می‌توان کم‌تحرکی در تجارت خارجی، ضعف دیپلماسی اقتصادی و نیز کمبود پیوندهای خارجی دانست. محدود بودن طرف‌های تجاری، غفلت از فرصت‌های منطقه‌ای و نیز بی‌توجهی به تجارت با کشورهایی که برطرف‌کننده نیازهای وارداتی ما هستند، ازجمله نمودهای این مسئله به‌شمار می‌رود. این‌ها در حالی است که در دنیا بازارهای بزرگی برای تولیدات داخلی کشور ما وجود دارد. همچنین با تقویت زیرساخت‌هایی نظیر زنجیره تولید بنگاه‌های کوچک و تکیه بر مزیت‌های بومی برای دانش‌بنیان کردن تولیدات، می‌توان زیرساخت مناسبی برای تقویت تجارت خارجی فراهم کرد.
پیام‌های اقتصادی نوروز
مقام معظم رهبری در طول دهه گذشته، بارها شعارهای اقتصادی را به‌عنوان شعار سال برگزیده‌اند که ابلاغ آن‌ها در پیام نوروزی معظم‌له مطرح شده است. در اینجا نگاهی خواهیم انداخت به خلاصه‌ای از پیام‌های رهبری در طول این سال‌ها به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی ایشان به نشانی (khamenei.ir).
خلاصه پیام نوروزی 1388
سال حرکت مردم و مسئولان به سوی اصلاح الگوی مصرف
«...ما بایستی الگوی مصرف را اصلاح کنیم. ما بایستی به سمت اصلاح الگوی مصرف حرکت کنیم. مسئولان کشور در درجه اول - چه قوه مقننه، چه قوه مجریه، و چه سایر مسئولان کشور؛ قوه قضائیه و غیر آن‌ها - و اشخاص و شخصیت‌ها در رتبه‌های مختلف اجتماعی، و آحاد مردم ما از فقیر و غنی، بایستی به این اصل توجه کنند که باید الگوی مصرف را اصلاح کنند. اینجور مصرف کردن در همه زمینه‌ها - در امور ضروری زندگی، در زیادی‌های زندگی - مصرف کردن بی‌رویه و بدون منطق و بدون تدبیر عقلانی، به ضرر کشور و به ضرر آحاد و اشخاص ماست. من از عموم مردم و به‌خصوص از مسئولان درخواست می‌کنم، خواهش می‌کنم که در این زمینه فعالیت خودشان را در این سال زیاد کنند، افزایش بدهند و برای اصلاح الگوی مصرف برنامه‌ریزی کنند. لذا من این سال را، سال «حرکت مردم و مسئولان به سوی اصلاح الگوی مصرف» می‌دانم...»
خلاصه پیام نوروزی 1390
سال جهاد اقتصادی
«...همین تحریم‌هایی که دشمنان ملت ایران زمینه‌سازی کردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال کردند، به قصد این بود که یک ضربه‌ای بر پیشرفت کشور ما وارد کنند و آن را از این حرکت شتابنده باز‌بدارند. البته خواسته آن‌ها برآورده نشد و نتوانستند از تحریم‌ها آن نتیجه‌ای را که انتظار داشتند، بگیرند و تدابیر مسئولان و همراهی ملت بر ترفند دشمنان فائق آمد، اما دنبال می‌کنند. لذا این سال جاری را که از این لحظه آغاز می‌شود، ما بایستی متوجه کنیم به اساسی‌ترین مسائل کشور، و محور همه این‌ها به نظر من مسائل اقتصادی است. لذا من این سال را «سال جهاد اقتصادی» نام‌گذاری می‌کنم و از مسئولان کشور، چه در دولت، چه در مجلس، چه در بخش‌های دیگری که مربوط به مسائل اقتصادی می‌شوند و همچنین از ملت عزیزمان انتظار دارم که در عرصه اقتصادی با حرکت جهادگونه کار کنند، مجاهدت کنند...»
خلاصه پیام نوروزی 1391
سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی
«...اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق ببخشیم، مسئله تورم حل خواهد شد، مسئله اشتغال حل خواهد شد، اقتصاد داخلی به‌معنای حقیقی کلمه استحکام پیدا خواهد کرد. اینجاست که دشمن با مشاهده این وضعیت، مأیوس و ناامید خواهد شد. وقتی دشمن مأیوس شد تلاش دشمن، توطئه دشمن، کید دشمن هم تمام خواهد شد. بنابراین همه مسئولان کشور، همه دست‌اندرکاران عرصه اقتصادی و همه مردم عزیزمان را دعوت می‌کنم به این که امسال را سال رونق تولید داخلی قرار بدهند. بنابراین شعار امسال، «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» است...»
خلاصه پیام نوروزی 1393
سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی
«...در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر این حقیر مهم‌تر از همه است، دو مسئله است؛ یک مسئله همین مسئله اقتصاد و دیگری مسئله فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمینه توقعی که وجود دارد، تلاش مشترکی است میان مسئولان کشور و آحاد مردم. آنچه برای بنای زندگی و سازندگی آینده مورد انتظار است، بدون مشارکت مردم تحقق‌پذیر نیست. بنابراین علاوه بر مدیریتی که مسئولان باید انجام بدهند، حضور مردم در هر دو عرصه لازم و ضروری است؛ هم عرصه اقتصاد، هم عرصه فرهنگ... لذا به گمان من آنچه در این سال جدید پیش رو داریم، عبارت است از اقتصادی که به کمک مسئولان و مردم شکوفایی پیدا کند، و فرهنگی که با همت مسئولان و مردم بتواند سمت و سوی حرکت بزرگ کشور ما و ملت ما را معین کند. لذا من شعار امسال را و نام امسال را این قرار دادم: اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی...»
خلاصه پیام نوروزی 1395
سال اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل
«... برادران ما در دولت کارهای وسیعی کرده‌اند، منتها این کارها کارهای مقدماتی است؛ کارهایی است در زمینه بخشنامه‌ها و دستورها به دستگاه‌های مختلف؛ این‌ها کارهای مقدماتی است، اما آنچه که لازم است ادامه پیدا کند، عبارت است از اقدام کردن و عمل کردن و روی زمین، محصول کار را به مردم نشان دادن. این آن چیزی است که وظیفه ما است؛ که من انشاءالله در سخنرانی شرحش را به آحاد ملت عزیزمان عرض خواهم کرد. بنابراین آنچه که من به عنوان شعار امسال انتخاب می‌کنم، عبارت است از اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل...»
خلاصه پیام نوروزی 1396
سال اقتصاد مقاومتی؛ تولید - اشتغال
«...اقتصاد مقاومتی یک مجموعه است؛ این مجموعه اگر فقط در زیر نام اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار بگیرد، ممکن است چندان منشأ اثر نباشد؛ من علاج را در این می‌بینم که این مجموعه را به نقاط مهم تقسیم کنیم و برای هر نقطه کلیدی و مهمی یک فصلی از زمان را قرار بدهیم و از مسئولان و افراد شاخص و از آحاد مردم بخواهیم که همه همت خود را بر روی آن نقاط کلیدی متمرکز کنند. به نظر من علاج در این است که این نقطه کلیدی را امسال درست شناسایی کنیم. به اعتقاد من این نقطه کلیدی عبارت است از تولید، تولید داخلی و اشتغال و عمدتا اشتغال جوانان؛ این‌ها آن نقاط کلیدی اصلی است. اگر ما توانستیم روی این دو نقطه متمرکز بشویم و کارها را بر این اساس برنامه‌ریزی و دسته‌بندی بکنیم، تصور این است که کار به میزان زیادی جلو خواهد رفت و موفقیت‌های چشمگیر و محسوسی پیش خواهد آمد. لذا من شعار امسال را «اقتصاد مقاومتی: تولید ـ اشتغال» قرار می‌دهم؛ یعنی اقتصاد مقاومتی عنوان کلی است، بعد تولید و اشتغال...»
خلاصه پیام نوروزی 1397
سال حمایت از کالای ایرانی
«...درباره سال ۹۷ -سالی که از این لحظه آغاز می‌شود- آنچه مهم است، این است که همه باید سخت کار کنند. بنده در شعارهای سال‌ها معمولا مخاطب را مسئولان قرار می‌دادم؛ امسال مخاطب، همه آحاد ملت و ازجمله مسئولان خواهند بود. مقدمتا عرض کنم، مسئله اقتصاد و فرهنگ و مسائل گوناگون همه مطرح است، لکن مسئله اصلی ما امسال هم مسئله اقتصاد و معیشت مردمی است. همه باید تلاش کنند، همه باید کار کنند و محور هم عبارت است از تولید ملی... اگر تولید ملی شتاب بگیرد، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. من این را محور قرار دادم برای شعار امسال و شعار امسال «حمایت از کالای ایرانی» است...»
خلاصه پیام نوروزی 1398
سال رونق تولید
«...امسال مسئله «تولید» مطرح است. می‌خواهم مسئله تولید را به‌عنوان محور فعالیت قرار بدهم. مقصود خود از تولید را انشاءالله در سخنرانی روز اول سال توضیح خواهم داد که منظور از تولید چیست. تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم می‌تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می‌تواند استغنای کشور از بیگانگان و دشمنان را تأمین کند، هم می‌تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتی می‌تواند مشکل ارزش پول ملی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذا مسئله تولید به نظر من مسئله‌محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: «رونق تولید» باید همه تلاش کنند تولید در کشور رونق پیدا کند...»
خلاصه پیام نوروزی 1399
سال جهش تولید
«...امسال بنده عرض می‌کنم «جهش تولید»؛ امسال سال جهش تولید است. این شد شعار امسال؛ کسانی که دست‌اندرکار هستند جوری عمل کنند که تولید انشاءالله جهش پیدا کند و یک تغییر محسوسی در زندگی مردم انشاءالله به وجود بیاورد...»
خلاصه پیام نوروزی 1400
سال تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها
«... امسال -سال ۱۴۰۰- یک زمینه خوبی برای شکوفایی جهش تولید وجود دارد که از این بایستی حداکثر استفاده را کرد. باید این حرکت با جدیت دنبال بشود و به‌طور عمده حمایت‌های قانونی و دولتی و حکومتی از همه‌سو نسبت به جهش تولید انجام بگیرد. چه این دولت تا وقتی که بر سر کار است، چه دولت آینده از اول استقرار بایستی همت خودش را بر این قرار بدهد که موانع را برطرف کند و حمایت‌های لازم را انجام بدهد و انشاءالله جهش تولید به‌معنای واقعی کلمه در امسال انجام بگیرد. لذا من شعار امسال را اینجور تنظیم کردم: تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها...»
خلاصه پیام نوروزی 1401
سال تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین
«...امسال هم من تولید را می‌خواهم مطرح کنم. منتها یک لایه جدید، یک چهره جدید از تولید را می‌خواهم مطرح کنم و آن عبارت است از تولیدی که دارای دو خصوصیت باشد: یکی اینکه اشتغال‌آفرین باشد، یکی اینکه دانش‌بنیان باشد... بنابراین امسال ما شعارمان عبارت شد از این: تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین...»
خلاصه پیام نوروزی 1402
سال مهار تورم، رشد تولید
«... من با توجه به همه جهات، هم تورم، هم تولید داخلی، این چیزهایی که مهم است، تورم که مشکل اصلی است، تولید داخلی که حتما یکی از کلیدهای نجات کشور از مشکلات اقتصادی است، با توجه به این‌ها شعار سال را اینجور اعلام می‌کنم: «مهار تورم، رشد تولید»، این شعار سال است. یعنی باید همه همت مسئولان متوجه این دو موضوع باشد...»