معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تأمین‌اجتماعی اعلام کرد
نظام جامع منابع انسانی، گامی اساسی در راستای نیل به اهداف تأمین‌اجتماعی و افزایش رضایتمندی کارکنان
سید مرتضی حسینی، معاون توسعه و منابع انسانی سازمان تأمین‌اجتماعی در گفت وگو با «آتیه نو» از پایان تدوین نظام جامع منابع انسانی این سازمان در ماه‌های آینده خبر داد. حسینی، این نظام جامع را نظامی یکپارچه و جامع برای جذب و مراقبت از نیروی انسانی برشمرد که قرار است طیف گسترده‌ای از امور مربوط به منابع انسانی را ساماندهی کند؛ از جبران خدمات، مدیریت عملکرد و برنامه‌ریزی منابع انسانی تا مواردی مانند تحلیل شغل، تعامل کارکنان و جانشین‌پروری. در ادامه متن کامل این مصاحبه را از نظر می‌گذرانید.
جناب آقای دکتر حسینی، صحبت از منابع انسانی را در روز ملی آن، با تجربه‌ای که از کار در سازمان داشته‌اید شروع کنیم.
در ابتدای سخن از زحمات تمامی همکاران خوب‌مان در خانواده بزرگ تأمین‌اجتماعی تشکر و قدردانی دارم و از اینکه به‌عنوان عضو کوچکی از این سازمان پیشرو در خدمت همه عزیزان و بیمه‌شدگان هستم، بسیار خوشحالم. بی‌تردید، سال 1403 برای ما در حوزه منابع انسانی سالی پرکار و تحولی خواهد بود و امیدوارم بتوانیم در کنار یکدیگر وظایفی را که برعهده داریم به‌خوبی به سرانجام و نتیجه مطلوب برسانیم.
امروز 25 فروردین‌ماه روز ملی منابع انسانی است. نامگذاری یک روز به نام منابع انسانی به‌منظور بزرگداشت منابع انسانی کشور، نشانگر اهمیت و جایگاه منابع انسانی در اداره و مدیریت جامعه است. منابع انسانی که از آن با عباراتی همچون سرمایه انسانی و نیروی انسانی نیز یاد می‌شود، بزرگ‌ترین دارایی و سرمایه یک سیستم اداری و در نگاهی کلان‌تر مهم‌ترین سرمایه مملکت است. اگر در یک سیستم بودجه و امکانات مالی، امکانات فیزیکی و زیرساختی به بهترین شکل وجود داشته باشد، اما منابع انسانی کارا و بهره‌ور نباشد، قطعاً خروجی سیستم رضایت‌بخش و وافی به مقصود نخواهد بود و اهداف و آرمان‌های سیستم ابتر باقی می‌ماند. برعکس، اگر با کمبود امکانات و منابع مالی مواجه باشیم، منابع انسانی زبده و کارا می‌تواند کشتی سیستم را به سرمنزل مقصود برساند.
این روزها در سازمان صحبت از تدوین نظام جامع منابع انسانی است. این نظام چیست؟ قرار است برای سازمان چه کاری بکند؟
معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تأمین‌اجتماعی در سال گذشته اقدامات مؤثر و خوبی انجام داده که از شاخص‌ترین کارهای در حال انجام این معاونت، می‌توان به تدوین اولیه نظام جامع منابع انسانی اشاره کرد. در حقیقت، آسیب‌ها و معضلات این حوزه، مدت‌هاست که به چشم می‌آید، اما رفع آن مستلزم شکل‌گیری رویکردی جامع و یکپارچه است که از ارکان سازمان تا سطح معاونت و پایین‌تر براساس آن رویکرد تصمیم بگیرند و اقدام کنند. در سال گذشته، ضرورت این امر از سوی هیأت محترم امنا و هیأت محترم مدیره به رسمیت شناخته و در قالب یک تکلیف در تبصره (51) برنامه و بودجه سازمان ابلاغ شد. وقتی میگوییم یک نظام جامع است یعنی همه فرایندهای آن با یکدیگر در ارتباط هستند. نظام جامع منابع انسانی یعنی نظامی جامع و یکپارچه برای جذب و مراقبت از نیروی انسانی در جهت توانمند شدن و بالندگی در راستای تحقق اهداف سازمان. در واقع این نظام یک سیستم یکپارچه است که فرایندهای جزیره‌ای را به منظومه‌ای تبدیل می‌کند. به بیان دیگر همه این عناصر تحت یک نظم واحد و در راستای تحقق اهداف سازمان، کار میکنند. همانند نخ تسبیحی که قرار است تمامی این اجزا را از لحاظ رویکردی به هم وصل کند. جز این، نظام فوق قرار است طیف گسترده‌ای از امور مربوط به منابع انسانی را ساماندهی کند؛ از جبران خدمات، مدیریت عملکرد و برنامه‌ریزی منابع انسانی تا مواردی همچون تحلیل شغل، تعامل کارکنان و جانشین‌پروری. افزون بر این نظام جامع رویکردی نوین است و کاستی‌های رویکردهای سنتی سابق را پوشش می‌دهد. هدف ما به این معطوف می‌شود که در حوزه منابع انسانی قاعده را جایگزین سلیقه کنیم. تمام سعی ما این است که با اقدامات مؤثر در افزایش کرامت کارکنان، در عمل به آنان نشان دهیم که برای ما سرمایه‌ای گرانقدر و ارزشمند هستند. ما می‌دانیم که خدمت‌رسانی رضایت‌بخش به بیمه‌شدگان را تنها کارکنانی می‌توانند انجام دهند که خودشان از کارشان احساس رضایت داشته باشند.
در این پروژه تحولی، باور داشتیم که با تداوم شیوه‌های سنتی مدیریت منابع انسانی نمی‌شود تحول‌آفرینی کرد. بنابراین هدف را بر این گذاشتیم که زیرساخت و شالوده نظام جامع منابع انسانی روی واقعیت‌های جاری کف سازمان بنا شود و سازه و ساختارش مطابق با الگوهای مطلوب علمی باشد که در جهان پذیرفته شده و آزمون خود را پس داده‌اند. این کار با مشارکت کارشناسان ستادی و استانی انجام می‌شود و تجربه مفید همکاران در استان‌ها می‌تواند در آسیب‌شناسی وضعیت و یافتن راهکار مناسب، راهگشا باشد.
نظام جامع منابع انسانی چه زمانی تدوین خواهد شد؟
درخصوص زمان تدوین این نظام برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تا اوایل تابستان مرحله تدوین نظام جامع را به پایان برسانیم. تاکنون گزارش فاز اول برای به تصویر کشیدن کلیات وضعیت جاری منابع انسانی به هیأت محترم مدیره تقدیم شده است. پروژه تحولی نظام جامع منابع انسانی، یک فرصت ویژه و مغتنم است که شاید اگر از دست برود، به‌سادگی قابل تکرار نباشد. از این‌رو، بایسته است که وقت و توان کافی صرف کنیم و بکوشیم سیستمی را طراحی و پیاده کنیم که عاری از خلل‌ها و نقصان‌های رایج باشد. این امر ممکن نخواهد شد مگر با دغدغه‌مندی و باور به اینکه می‌خواهیم در کنار همدیگر تغییری ایجاد کنیم. همچنین شورای تدوین پذیرای نظرات و پیشنهادات سایر کارکنان است. من هم به‌عنوان معاون منابع انسانی سازمان همچون گذشته خودم را به تحقق اهداف سازمان متعهد می‌دانم و در راستای سیاست‌های مد نظر مدیرعامل محترم برای ایجاد محیط اداری مبتنی بر کرامت انسانی، گسترش نظام آموزش و یادگیری و توانمندسازی و ایجاد نظام عادلانه پرداخت حرکت می‌کنیم.
چند روز دیگر آزمون استخدامی سازمان در پیش است، دیدگاه شما در ارتباط با فرایند جذب و استخدام چیست؟ آیا درباره آن هم تحولی در راه است؟
یکی دیگر از مهم‌ترین اهداف ما در سال 1403 در این معاونت برگزاری آزمون استخدامی براساس اصل توازن‌بخشی خواهد بود که سرعت بهینه اجرای آن و فرایند به‌کارگیری نیروها با توزیع مناسب و کیفیت بالا، برای‌مان دارای اهمیت بسیار است. مرحله کتبی آزمون استخدامی سراسری در تاریخ 31/01/ 1403 ان‌شاءالله با هماهنگی جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود. همان‌طور که اطلاع دارید در سال‌های اخیر با مصاحبه‌های تخصصی که مبتنی بر مدل شایستگی‌محور طراحی شده، کوشش شده تا حداکثر تناسب شغل و شاغل در ردیف‌های شغلی سازمان و رعایت عدالت استخدامی برقرار شود.
در نتیجه با جذب متناسب نیروی انسانی، بهره‌وری و کارایی نظام اداری ارتقا می‌یابد که این امر تکلیف قانونی ما هم هست. این تکلیف به موجب سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی که در تاریخ 21 فروردین‌ماه سال 1401 از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد بر دوش ما گذاشته شده است. البته در بلندمدت، جذب و استخدام نیرو در سازمان در قالب نظام جامع تحولات دیگری خواهد یافت.
قاعدتاً در نظام جامع تحول‌آفرینی که می‌فرمایید، آموزش سازمان نیز باید تغییراتی بکند، نه؟
بله، یکی دیگر از برنامه‌های تحولی ما در سال جاری توانمندسازی کارکنان از طریق آموزش‌های اثربخش است. آموزش و بهسازی منابع انسانی سبب می‌شود افراد بتوانند متناسب با تغییرات سازمانی و محیط به‌طور مؤثر فعالیت‌شان را ادامه دهند و بر کارایی خود بیفزایند. لذا بالندگی و تعالی انسان باید در رأس اهداف و برنامه‌های هر سازمانی قرار گیرد. این امر زمینه توسعه نیروی انسانی در جهت استفاده از توانایی‌هایش را فراهم می‌کند.
درخصوص امور رفاهی چطور؟
درباره مسائل رفاهی باید عرض کنم که یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های ایجاد رضایتمندی در کارکنان، رعایت کرامت انسانی در سازمان است. شاخصه رعایت و حفظ کرامت انسانی در ادبیات دینی ما هم ریشه‌های پررنگی دارد. شاید مهم‌ترین مستند دینی ما آیه 70 سوره «اسرا» است که خداوند در این آیه می‌فرماید: «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَني آدَمَ» یعنی «همانا ما به انسان کرامت بخشیدیم.» هرگاه در یک اجتماع، کرامت انسانی رعایت شود روابط صحیح انسانی شکل می‌گیرد، لذا با توجه به اهمیت موضوع بررسی و تدوین راهکارهای مهم در این زمینه در نظام جامع منابع انسانی قرار گرفته و پروژه‌های مهمی در این حوزه تدوین شده است. ضمناً اقداماتی همچون انجام گام‌های اولیه تأسیس تعاونی مسکن کارکنان سازمان، عقد تفاهم‌نامه با پلتفرم‌های مجازی خرید اقساطی، خرید خدمات مراکز اقامتی جهت استفاده همکاران شاغل و بازنشسته، عقد تفاهم‌نامه با مراکز رفاهی و تفریحی با تخفیفات عمده جهت بهره‌مندی همکاران، تحصیل 1200 فقره تسهیلات بانکی از بانک‌های عامل و تخصیص عادلانه موارد یادشده و... به انجام رسیده و پروژه‌های مهم دیگری نیز در دست برنامه‌ریزی و اقدام است.
و سخن پایانی‌تان برای کارکنان سازمان؟
در پایان مجدداً عرض میکنم برای اینکه بتوانیم سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی را محقق کنیم نیاز به نظام اداری کارآمد داریم. ایجاد این نظام کارآمد هم جز از طریق بهره‌وری و توسعه منابع انسانی سازمان میسر نمی‌شود. اصلاً با اشراف به همین اهمیت و ضرورت سعی کردیم ضمن تعریف یک نظام جامع به تمامی موضوعات مرتبط ازجمله افزایش رضایتمندی کارکنان که یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های اینجانب در سال 1403 است، دست پیدا کنیم.
امیدوارم تمامی همکاران من در سراسر کشور همانند گذشته ابتدا با دعای خیر و پس از آن با ارائه پیشنهادات مفید به ما در تحقق اهداف سازمان یاری رسانند.
در ابتدای سخن از زحمات تمامی همکاران خوب‌مان در خانواده بزرگ تأمین‌اجتماعی تشکر و قدردانی دارم و از اینکه به‌عنوان عضو کوچکی از این سازمان پیشرو در خدمت همه عزیزان و بیمه‌شدگان هستم، بسیار خوشحالم. بی‌تردید، سال 1403 برای ما در حوزه منابع انسانی سالی پرکار و تحولی خواهد بود و امیدوارم بتوانیم در کنار یکدیگر وظایفی را که برعهده داریم به‌خوبی به سرانجام و نتیجه مطلوب برسانیم.
امروز 25 فروردین‌ماه روز ملی منابع انسانی است. نامگذاری یک روز به نام منابع انسانی به‌منظور بزرگداشت منابع انسانی کشور، نشانگر اهمیت و جایگاه منابع انسانی در اداره و مدیریت جامعه است. منابع انسانی که از آن با عباراتی همچون سرمایه انسانی و نیروی انسانی نیز یاد می‌شود، بزرگ‌ترین دارایی و سرمایه یک سیستم اداری و در نگاهی کلان‌تر مهم‌ترین سرمایه مملکت است. اگر در یک سیستم بودجه و امکانات مالی، امکانات فیزیکی و زیرساختی به بهترین شکل وجود داشته باشد، اما منابع انسانی کارا و بهره‌ور نباشد، قطعاً خروجی سیستم رضایت‌بخش و وافی به مقصود نخواهد بود و اهداف و آرمان‌های سیستم ابتر باقی می‌ماند. برعکس، اگر با کمبود امکانات و منابع مالی مواجه باشیم، منابع انسانی زبده و کارا می‌تواند کشتی سیستم را به سرمنزل مقصود برساند.
این روزها در سازمان صحبت از تدوین نظام جامع منابع انسانی است. این نظام چیست؟ قرار است برای سازمان چه کاری بکند؟
معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تأمین‌اجتماعی در سال گذشته اقدامات مؤثر و خوبی انجام داده که از شاخص‌ترین کارهای در حال انجام این معاونت، می‌توان به تدوین اولیه نظام جامع منابع انسانی اشاره کرد. در حقیقت، آسیب‌ها و معضلات این حوزه، مدت‌هاست که به چشم می‌آید، اما رفع آن مستلزم شکل‌گیری رویکردی جامع و یکپارچه است که از ارکان سازمان تا سطح معاونت و پایین‌تر براساس آن رویکرد تصمیم بگیرند و اقدام کنند. در سال گذشته، ضرورت این امر از سوی هیأت محترم امنا و هیأت محترم مدیره به رسمیت شناخته و در قالب یک تکلیف در تبصره (51) برنامه و بودجه سازمان ابلاغ شد. وقتی میگوییم یک نظام جامع است یعنی همه فرایندهای آن با یکدیگر در ارتباط هستند. نظام جامع منابع انسانی یعنی نظامی جامع و یکپارچه برای جذب و مراقبت از نیروی انسانی در جهت توانمند شدن و بالندگی در راستای تحقق اهداف سازمان. در واقع این نظام یک سیستم یکپارچه است که فرایندهای جزیره‌ای را به منظومه‌ای تبدیل می‌کند. به بیان دیگر همه این عناصر تحت یک نظم واحد و در راستای تحقق اهداف سازمان، کار میکنند. همانند نخ تسبیحی که قرار است تمامی این اجزا را از لحاظ رویکردی به هم وصل کند. جز این، نظام فوق قرار است طیف گسترده‌ای از امور مربوط به منابع انسانی را ساماندهی کند؛ از جبران خدمات، مدیریت عملکرد و برنامه‌ریزی منابع انسانی تا مواردی همچون تحلیل شغل، تعامل کارکنان و جانشین‌پروری. افزون بر این نظام جامع رویکردی نوین است و کاستی‌های رویکردهای سنتی سابق را پوشش می‌دهد. هدف ما به این معطوف می‌شود که در حوزه منابع انسانی قاعده را جایگزین سلیقه کنیم. تمام سعی ما این است که با اقدامات مؤثر در افزایش کرامت کارکنان، در عمل به آنان نشان دهیم که برای ما سرمایه‌ای گرانقدر و ارزشمند هستند. ما می‌دانیم که خدمت‌رسانی رضایت‌بخش به بیمه‌شدگان را تنها کارکنانی می‌توانند انجام دهند که خودشان از کارشان احساس رضایت داشته باشند.
در این پروژه تحولی، باور داشتیم که با تداوم شیوه‌های سنتی مدیریت منابع انسانی نمی‌شود تحول‌آفرینی کرد. بنابراین هدف را بر این گذاشتیم که زیرساخت و شالوده نظام جامع منابع انسانی روی واقعیت‌های جاری کف سازمان بنا شود و سازه و ساختارش مطابق با الگوهای مطلوب علمی باشد که در جهان پذیرفته شده و آزمون خود را پس داده‌اند. این کار با مشارکت کارشناسان ستادی و استانی انجام می‌شود و تجربه مفید همکاران در استان‌ها می‌تواند در آسیب‌شناسی وضعیت و یافتن راهکار مناسب، راهگشا باشد.
نظام جامع منابع انسانی چه زمانی تدوین خواهد شد؟
درخصوص زمان تدوین این نظام برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تا اوایل تابستان مرحله تدوین نظام جامع را به پایان برسانیم. تاکنون گزارش فاز اول برای به تصویر کشیدن کلیات وضعیت جاری منابع انسانی به هیأت محترم مدیره تقدیم شده است. پروژه تحولی نظام جامع منابع انسانی، یک فرصت ویژه و مغتنم است که شاید اگر از دست برود، به‌سادگی قابل تکرار نباشد. از این‌رو، بایسته است که وقت و توان کافی صرف کنیم و بکوشیم سیستمی را طراحی و پیاده کنیم که عاری از خلل‌ها و نقصان‌های رایج باشد. این امر ممکن نخواهد شد مگر با دغدغه‌مندی و باور به اینکه می‌خواهیم در کنار همدیگر تغییری ایجاد کنیم. همچنین شورای تدوین پذیرای نظرات و پیشنهادات سایر کارکنان است. من هم به‌عنوان معاون منابع انسانی سازمان همچون گذشته خودم را به تحقق اهداف سازمان متعهد می‌دانم و در راستای سیاست‌های مد نظر مدیرعامل محترم برای ایجاد محیط اداری مبتنی بر کرامت انسانی، گسترش نظام آموزش و یادگیری و توانمندسازی و ایجاد نظام عادلانه پرداخت حرکت می‌کنیم.
چند روز دیگر آزمون استخدامی سازمان در پیش است، دیدگاه شما در ارتباط با فرایند جذب و استخدام چیست؟ آیا درباره آن هم تحولی در راه است؟
یکی دیگر از مهم‌ترین اهداف ما در سال 1403 در این معاونت برگزاری آزمون استخدامی براساس اصل توازن‌بخشی خواهد بود که سرعت بهینه اجرای آن و فرایند به‌کارگیری نیروها با توزیع مناسب و کیفیت بالا، برای‌مان دارای اهمیت بسیار است. مرحله کتبی آزمون استخدامی سراسری در تاریخ 31/01/ 1403 ان‌شاءالله با هماهنگی جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود. همان‌طور که اطلاع دارید در سال‌های اخیر با مصاحبه‌های تخصصی که مبتنی بر مدل شایستگی‌محور طراحی شده، کوشش شده تا حداکثر تناسب شغل و شاغل در ردیف‌های شغلی سازمان و رعایت عدالت استخدامی برقرار شود.
در نتیجه با جذب متناسب نیروی انسانی، بهره‌وری و کارایی نظام اداری ارتقا می‌یابد که این امر تکلیف قانونی ما هم هست. این تکلیف به موجب سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی که در تاریخ 21 فروردین‌ماه سال 1401 از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد بر دوش ما گذاشته شده است. البته در بلندمدت، جذب و استخدام نیرو در سازمان در قالب نظام جامع تحولات دیگری خواهد یافت.
قاعدتاً در نظام جامع تحول‌آفرینی که می‌فرمایید، آموزش سازمان نیز باید تغییراتی بکند، نه؟
بله، یکی دیگر از برنامه‌های تحولی ما در سال جاری توانمندسازی کارکنان از طریق آموزش‌های اثربخش است. آموزش و بهسازی منابع انسانی سبب می‌شود افراد بتوانند متناسب با تغییرات سازمانی و محیط به‌طور مؤثر فعالیت‌شان را ادامه دهند و بر کارایی خود بیفزایند. لذا بالندگی و تعالی انسان باید در رأس اهداف و برنامه‌های هر سازمانی قرار گیرد. این امر زمینه توسعه نیروی انسانی در جهت استفاده از توانایی‌هایش را فراهم می‌کند.
درخصوص امور رفاهی چطور؟
درباره مسائل رفاهی باید عرض کنم که یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های ایجاد رضایتمندی در کارکنان، رعایت کرامت انسانی در سازمان است. شاخصه رعایت و حفظ کرامت انسانی در ادبیات دینی ما هم ریشه‌های پررنگی دارد. شاید مهم‌ترین مستند دینی ما آیه 70 سوره «اسرا» است که خداوند در این آیه می‌فرماید: «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَني آدَمَ» یعنی «همانا ما به انسان کرامت بخشیدیم.» هرگاه در یک اجتماع، کرامت انسانی رعایت شود روابط صحیح انسانی شکل می‌گیرد، لذا با توجه به اهمیت موضوع بررسی و تدوین راهکارهای مهم در این زمینه در نظام جامع منابع انسانی قرار گرفته و پروژه‌های مهمی در این حوزه تدوین شده است. ضمناً اقداماتی همچون انجام گام‌های اولیه تأسیس تعاونی مسکن کارکنان سازمان، عقد تفاهم‌نامه با پلتفرم‌های مجازی خرید اقساطی، خرید خدمات مراکز اقامتی جهت استفاده همکاران شاغل و بازنشسته، عقد تفاهم‌نامه با مراکز رفاهی و تفریحی با تخفیفات عمده جهت بهره‌مندی همکاران، تحصیل 1200 فقره تسهیلات بانکی از بانک‌های عامل و تخصیص عادلانه موارد یادشده و... به انجام رسیده و پروژه‌های مهم دیگری نیز در دست برنامه‌ریزی و اقدام است.
و سخن پایانی‌تان برای کارکنان سازمان؟
در پایان مجدداً عرض میکنم برای اینکه بتوانیم سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی را محقق کنیم نیاز به نظام اداری کارآمد داریم. ایجاد این نظام کارآمد هم جز از طریق بهره‌وری و توسعه منابع انسانی سازمان میسر نمی‌شود. اصلاً با اشراف به همین اهمیت و ضرورت سعی کردیم ضمن تعریف یک نظام جامع به تمامی موضوعات مرتبط ازجمله افزایش رضایتمندی کارکنان که یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های اینجانب در سال 1403 است، دست پیدا کنیم.
امیدوارم تمامی همکاران من در سراسر کشور همانند گذشته ابتدا با دعای خیر و پس از آن با ارائه پیشنهادات مفید به ما در تحقق اهداف سازمان یاری رسانند.