برجسته‌ترین اقدامات حقوقی تأمین‌اجتماعی در دولت مردمی
اقدامات قانونی در راستای تحقق رد دیون دولت به سازمان تأمین‌اجتماعی، بازنگری، اصلاح و تنقیح قوانین و مقررات، تشکیل کمیته مشترک آسیب‌شناسی تأمین‌اجتماعی با دیوان عدالت اداری، حذف دعاوی دارای فراوانی و بسترسازی طرح پرونده‌های دعاوی ادعای اشتغال سوابق در شعب، بخشی از اقدامات حوزه معاونت حقوقی، مجلس و امور بین‌الملل سازمان تأمین‌اجتماعی در 2.5 سال اخیر را شامل می‌شوند.
این در حالی است که فعالیت‌های حوزه وظایف این بخش نظیر دفاع از دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری، تنظیم قراردادهای سازمانی و عملی شدن اجرائیات، دفاع از دعاوی مطروحه علیه تأمین‌اجتماعی در محاکم دادگستری، بررسی‌ها و پاسخ به استعلامات حقوقی از مراجع درون و برون‌سازمانی، بررسی پیش‌نویس بخشنامه‌‌‌های سازمانی و طرح‌ها و لوایح ارسالی از سوی دولت و مجلس نیز در حوزه حقوقی این سازمان در حال انجام است.
تنقیح، تلخیص و
روان‌سازی بخشنامهها
طرح تنقیح، تلخیص و روان‌سازی بخشنامه‌‌‌های تأمین‌اجتماعی با هدف جامعیت و یکپارچگی قوانین، رعایت اصل قانون‌مداری و انطباق بخشنامهها با قوانین موضوعه، رعایت اصل جامعیت و فراگیری از طریق مهار تورم بخشنامهها و دستورات اداری و شناسایی و حذف موارد هم‌پوشانی، متعارض و تکراری و رعایت اصل شفافیت، در سال 1400 در اولویت کاری این سازمان قرار گرفت. در این طرح تعداد ۲۰۰۰ بخشنامه با حضور صاحب‌نظران و ذی‌نفعان اعم از کارفرمایان و اتاق اصناف و در ۴۰ بخشنامه موردی جمع‌‌‌بندی شد.
همچنین جلوگیری از انباشت بخشنامهها و دستورالعمل‌های تکراری، مشابه و مغایر و اطلاع شرکای اجتماعی سازمان از حقوق و تکالیف خود و رضایت بیمهشدگان و کارفرمایان و حذف، اصلاح و جایگزینی مقرراتی که با اصلاح قوانین، منسوخ و ناکارا شده نیز از مزایای این طرح محسوب می‌شود. در اجرای این برنامه سازمان موفق به اخذ گواهینامه تأیید تجربه موفق از سوی ایسا طی رقابت با سازمان‌های عضو در منطقه آسیا و اقیانوسیه 2021 شد.
از جمله مهم‌ترین بخشنامه‌هایی که در سال قبل صادر شده می‌توان به موضوعات بیمه بیکاری، سوابق خدمت نظام وظیفه و حضور در جبهه، بیمه صاحبان حِرف و مشاغل آزاد، مستمری بازماندگان، ماده (۶۶) قانون تأمین‌اجتماعی، ماده (۹۰) قانون تأمین‌اجتماعی، هیأت‌های تشخیص مطالبات، ازکارافتادگی، مستمری بازنشستگی، شناسایی و رفع هم‌پوشانی بیمه‌ای، بیمه اختیاری، بیمه‌های توافقی و اجرائیات و ضوابط بیمه‌ای مقاطعه‌کاران اشاره کرد.
حذف دعاوی دارای فراوانی
اداره کل امور حقوقی و قوانین سازمان تأمین‌اجتماعی با بهره‌گیری از اطلاعات آماری سیستم جامع حقوقی، ضمن رصد میزان فراوانی هر دعوی و دعاوی جدید، موارد دارای بیشترین فراوانی با تکرار هرساله را شناسایی و مورد آسیب‌شناسی قرار می‌دهد. با تحقق این روند، علل این مهم در کارگروه‌های مشخص بررسی و راهکارهای لازم جهت کاهش و حذف آن‌ها اتخاذ می‌شود. در واقع حذف دعاوی دارای فراوانی بالا در حوزه تأمین‌اجتماعی به‌عنوان یکی از اولویت‌های حوزه حقوقی این سازمان در دوره جدید مدیریتی مطرح بوده است.
پیگیری وصول مطالبات از دولت
در مدت بیش از دو سال گذشته، حوزه حقوقی تأمین‌اجتماعی اقدامات مختلفی نظیر پیگیری جهت انعقاد سه قرارداد واگذاری سهام دولت در شرکت پالایشگاه نفت امام خمینی (ره) شازند، شرکت آلومینای ایران و شرکت صنعتی معدنی اپال پارسیان سنگان، جهت وصول مطالبات این سازمان از دولت انجام داده است.
مجموع اقدامات مربوط به وصول مطالبات، منجر به انعقاد سه قرارداد واگذاری سهام دولت در شرکت پالایشگاه نفت امام خمینی (ره) شازند به میزان حدود 25درصد سهام شرکت مذکور و به ارزش تقریبی 59 هزار میلیارد تومان، شرکت آلومینای ایران حدود 5/18درصد سهام به ارزش تقریبی 4650میلیارد تومان و شرکت صنعتی معدنی اپال پارسیان سنگان حدود 25/14درصد سهام به ارزش تقریبی 8550میلیارد تومان شد. در اجرای تکلیف سران قوا در تیرماه سال گذشته، موارد مذکور بابت تسویه تسهیلات اخذ شده از بانک رفاه کارگران، به بانک مذکور منتقل شد که بزرگ‌ترین تسویه تسهیلات تاریخ کشور بهشمار می‌آید.
علاوه بر آن، در اجرای بند «و» تبصره (5) قانون بودجه سال 1400 کل کشور مبلغ 5هزار میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی با سررسید سال 1403 بابت رد دین دولت به سازمان دریافت شد. همین‌طور در جزء «1» بند «ی» تبصره (2) ماده واحده قانون بودجه سال 1401 کل کشور، رد دین دولت به سازمان تأمین‌اجتماعی حدود 90هزار میلیارد تومان مقرر شد.
در مجموع در کمتر از دو سال گذشته ۱۸۰هزار میلیارد تومان تأدیه بدهی دولت به تأمین‌اجتماعی انجام گرفت.
پرونده‌های ادعای سوابق اشتغال
در سال جاری 53هزار و 418 پرونده ادعای اشتغال سوابق در شعب تأمین‌اجتماعی مطرح و از این تعداد 47هزار و 779 پرونده معادل 89درصد به تأیید رسید. 5639 پرونده نیز در نوبت ارائه مدارک و مستندات قرار دارند.
مراجعه بیمهشدگان به تأمین‌اجتماعی و ارائه درخواست مستقیم جهت بررسی سوابق ادعایی اشتغال و بیمه به‌عنوان یکی از اقدامات حقوقی تأمین‌اجتماعی، صرفه‌‌جویی در وقت و عدم صرف هزینه برای بیمهشدگان را به دنبال داشته است. علاوه بر این، افراد مذکور برای ثبت درخواست رسیدگی به ادعای اشتغال نیازی به مراجعه به شعب ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی ندارند. تأمین‌اجتماعی بر اساس اختیارات داده شده به موجب قانون و دادنامه‌های هیأت عمومی به درخواست بیمهشدگان مدعی ثبت سنوات اشتغال و بیمه رسیدگی می‌کند.
همچنین اقدامات سه‌گانه حوزه‌های تقنینی، نظارتی و دولت، پیشگیری از طرح موضوعات و دعاوی جدید در مراجع قضایی، تشکیل کمیته مشترک آسیب‌شناسی با دیوان عدالت اداری و بررسی پیش‌نویس بخشنامهها و دستورالعمل‌های اداری از نظر انطباق با قوانین و مقررات نیز در دوره 2.5ساله مدیریت جدید سازمان تأمین‌اجتماعی در حوزه حقوقی اجرایی شده است.
فعالیت‌های حوزه بین‌الملل
در حوزه فعالیت‌های حوزه بین‌الملل سازمان تأمین‌اجتماعی، اقداماتی انجام شده که شامل تصدی کرسی در هیأت‌رئیسه و کمیسیون‌های فنی اتحادیه بینالمللی تأمین‌اجتماعی (ایسا)، ملاقات و بازدید هیأت خارجی از سازمان و نشست‌های دوجانبه مقامات در حاشیه رویدادهای بینالمللی، ترجمه و پیاده‌سازی فیلم وبینارهای اتحادیه بینالمللی تأمین‌اجتماعی و ترجمه و پیاده‌سازی فیلم نشست حمایت اجتماعی یکصدونهمین کنفرانس بینالمللی کار می‌شود.
همین‌طور ترجمه پاسخ حمایت اجتماعی سایر کشورها و نهادهای بینالمللی به کووید ۱9، اصلاحات نظام بازنشستگی اروپای شرقی و منطقه آمریکای لاتین و انتشار در قالب نشریه تازه‌های تأمین‌اجتماعی، هم‌سنجی مواد قانون تأمین‌اجتماعی ایران با قوانین متناظر سایر کشورها، مشارکت در برگزاری دوره‌های آموزشی بینالمللی با مشارکت مرکز آموزش بینالمللی تورین ایتالیا، (ILO,ISSA)، برگزاری وبینارهای ایسا با همکاری معاونت منابع انسانی، بررسی تطبیقی خدمات تأمین‌اجتماعی ایران با استانداردهای بینالمللی و شرکت در برنامه رقابت تجربه موفق بین سازمان‌های عضو ایسا (دریافت تقدیرنامه و گواهی تجربه موفق) از اقدامات حوزه بین‌الملل تأمین‌اجتماعی در سال‌های اخیر بهشمار می‌روند.
تنقیح، تلخیص و
روان‌سازی بخشنامهها
طرح تنقیح، تلخیص و روان‌سازی بخشنامه‌‌‌های تأمین‌اجتماعی با هدف جامعیت و یکپارچگی قوانین، رعایت اصل قانون‌مداری و انطباق بخشنامهها با قوانین موضوعه، رعایت اصل جامعیت و فراگیری از طریق مهار تورم بخشنامهها و دستورات اداری و شناسایی و حذف موارد هم‌پوشانی، متعارض و تکراری و رعایت اصل شفافیت، در سال 1400 در اولویت کاری این سازمان قرار گرفت. در این طرح تعداد ۲۰۰۰ بخشنامه با حضور صاحب‌نظران و ذی‌نفعان اعم از کارفرمایان و اتاق اصناف و در ۴۰ بخشنامه موردی جمع‌‌‌بندی شد.
همچنین جلوگیری از انباشت بخشنامهها و دستورالعمل‌های تکراری، مشابه و مغایر و اطلاع شرکای اجتماعی سازمان از حقوق و تکالیف خود و رضایت بیمهشدگان و کارفرمایان و حذف، اصلاح و جایگزینی مقرراتی که با اصلاح قوانین، منسوخ و ناکارا شده نیز از مزایای این طرح محسوب می‌شود. در اجرای این برنامه سازمان موفق به اخذ گواهینامه تأیید تجربه موفق از سوی ایسا طی رقابت با سازمان‌های عضو در منطقه آسیا و اقیانوسیه 2021 شد.
از جمله مهم‌ترین بخشنامه‌هایی که در سال قبل صادر شده می‌توان به موضوعات بیمه بیکاری، سوابق خدمت نظام وظیفه و حضور در جبهه، بیمه صاحبان حِرف و مشاغل آزاد، مستمری بازماندگان، ماده (۶۶) قانون تأمین‌اجتماعی، ماده (۹۰) قانون تأمین‌اجتماعی، هیأت‌های تشخیص مطالبات، ازکارافتادگی، مستمری بازنشستگی، شناسایی و رفع هم‌پوشانی بیمه‌ای، بیمه اختیاری، بیمه‌های توافقی و اجرائیات و ضوابط بیمه‌ای مقاطعه‌کاران اشاره کرد.
حذف دعاوی دارای فراوانی
اداره کل امور حقوقی و قوانین سازمان تأمین‌اجتماعی با بهره‌گیری از اطلاعات آماری سیستم جامع حقوقی، ضمن رصد میزان فراوانی هر دعوی و دعاوی جدید، موارد دارای بیشترین فراوانی با تکرار هرساله را شناسایی و مورد آسیب‌شناسی قرار می‌دهد. با تحقق این روند، علل این مهم در کارگروه‌های مشخص بررسی و راهکارهای لازم جهت کاهش و حذف آن‌ها اتخاذ می‌شود. در واقع حذف دعاوی دارای فراوانی بالا در حوزه تأمین‌اجتماعی به‌عنوان یکی از اولویت‌های حوزه حقوقی این سازمان در دوره جدید مدیریتی مطرح بوده است.
پیگیری وصول مطالبات از دولت
در مدت بیش از دو سال گذشته، حوزه حقوقی تأمین‌اجتماعی اقدامات مختلفی نظیر پیگیری جهت انعقاد سه قرارداد واگذاری سهام دولت در شرکت پالایشگاه نفت امام خمینی (ره) شازند، شرکت آلومینای ایران و شرکت صنعتی معدنی اپال پارسیان سنگان، جهت وصول مطالبات این سازمان از دولت انجام داده است.
مجموع اقدامات مربوط به وصول مطالبات، منجر به انعقاد سه قرارداد واگذاری سهام دولت در شرکت پالایشگاه نفت امام خمینی (ره) شازند به میزان حدود 25درصد سهام شرکت مذکور و به ارزش تقریبی 59 هزار میلیارد تومان، شرکت آلومینای ایران حدود 5/18درصد سهام به ارزش تقریبی 4650میلیارد تومان و شرکت صنعتی معدنی اپال پارسیان سنگان حدود 25/14درصد سهام به ارزش تقریبی 8550میلیارد تومان شد. در اجرای تکلیف سران قوا در تیرماه سال گذشته، موارد مذکور بابت تسویه تسهیلات اخذ شده از بانک رفاه کارگران، به بانک مذکور منتقل شد که بزرگ‌ترین تسویه تسهیلات تاریخ کشور بهشمار می‌آید.
علاوه بر آن، در اجرای بند «و» تبصره (5) قانون بودجه سال 1400 کل کشور مبلغ 5هزار میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی با سررسید سال 1403 بابت رد دین دولت به سازمان دریافت شد. همین‌طور در جزء «1» بند «ی» تبصره (2) ماده واحده قانون بودجه سال 1401 کل کشور، رد دین دولت به سازمان تأمین‌اجتماعی حدود 90هزار میلیارد تومان مقرر شد.
در مجموع در کمتر از دو سال گذشته ۱۸۰هزار میلیارد تومان تأدیه بدهی دولت به تأمین‌اجتماعی انجام گرفت.
پرونده‌های ادعای سوابق اشتغال
در سال جاری 53هزار و 418 پرونده ادعای اشتغال سوابق در شعب تأمین‌اجتماعی مطرح و از این تعداد 47هزار و 779 پرونده معادل 89درصد به تأیید رسید. 5639 پرونده نیز در نوبت ارائه مدارک و مستندات قرار دارند.
مراجعه بیمهشدگان به تأمین‌اجتماعی و ارائه درخواست مستقیم جهت بررسی سوابق ادعایی اشتغال و بیمه به‌عنوان یکی از اقدامات حقوقی تأمین‌اجتماعی، صرفه‌‌جویی در وقت و عدم صرف هزینه برای بیمهشدگان را به دنبال داشته است. علاوه بر این، افراد مذکور برای ثبت درخواست رسیدگی به ادعای اشتغال نیازی به مراجعه به شعب ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی ندارند. تأمین‌اجتماعی بر اساس اختیارات داده شده به موجب قانون و دادنامه‌های هیأت عمومی به درخواست بیمهشدگان مدعی ثبت سنوات اشتغال و بیمه رسیدگی می‌کند.
همچنین اقدامات سه‌گانه حوزه‌های تقنینی، نظارتی و دولت، پیشگیری از طرح موضوعات و دعاوی جدید در مراجع قضایی، تشکیل کمیته مشترک آسیب‌شناسی با دیوان عدالت اداری و بررسی پیش‌نویس بخشنامهها و دستورالعمل‌های اداری از نظر انطباق با قوانین و مقررات نیز در دوره 2.5ساله مدیریت جدید سازمان تأمین‌اجتماعی در حوزه حقوقی اجرایی شده است.
فعالیت‌های حوزه بین‌الملل
در حوزه فعالیت‌های حوزه بین‌الملل سازمان تأمین‌اجتماعی، اقداماتی انجام شده که شامل تصدی کرسی در هیأت‌رئیسه و کمیسیون‌های فنی اتحادیه بینالمللی تأمین‌اجتماعی (ایسا)، ملاقات و بازدید هیأت خارجی از سازمان و نشست‌های دوجانبه مقامات در حاشیه رویدادهای بینالمللی، ترجمه و پیاده‌سازی فیلم وبینارهای اتحادیه بینالمللی تأمین‌اجتماعی و ترجمه و پیاده‌سازی فیلم نشست حمایت اجتماعی یکصدونهمین کنفرانس بینالمللی کار می‌شود.
همین‌طور ترجمه پاسخ حمایت اجتماعی سایر کشورها و نهادهای بینالمللی به کووید ۱9، اصلاحات نظام بازنشستگی اروپای شرقی و منطقه آمریکای لاتین و انتشار در قالب نشریه تازه‌های تأمین‌اجتماعی، هم‌سنجی مواد قانون تأمین‌اجتماعی ایران با قوانین متناظر سایر کشورها، مشارکت در برگزاری دوره‌های آموزشی بینالمللی با مشارکت مرکز آموزش بینالمللی تورین ایتالیا، (ILO,ISSA)، برگزاری وبینارهای ایسا با همکاری معاونت منابع انسانی، بررسی تطبیقی خدمات تأمین‌اجتماعی ایران با استانداردهای بینالمللی و شرکت در برنامه رقابت تجربه موفق بین سازمان‌های عضو ایسا (دریافت تقدیرنامه و گواهی تجربه موفق) از اقدامات حوزه بین‌الملل تأمین‌اجتماعی در سال‌های اخیر بهشمار می‌روند.