گفت‌وگوی آتیه‌نو با سید علی جمالیان
بیمارستان شهید لواسانی تکیه‌گاه بیماران حاد قلبی
بیمارستان فوق‌تخصصی تأمین‌اجتماعی شهید دکتر لواسانی با برخورداری از پزشکان متخصص و فوق‌تخصص و تجهیزات پیشرفته به عنوان قطب درمان بیماری‌های قلبی عروقی شناخته می‌شود. برخورداری از بخش بستری اعصاب و روان به عنوان تنها مرکز ارائه‌دهنده این خدمات، مزیت دیگری است که استقبال از خدمات این بیمارستان را فزونی داده است. فضای جنگل‌گون و مشجر بیمارستان بیش از 150 سال قبل شکارگاه ناصر‌الدین شاه بود و قصر یاقوت نیز در دل آن جای داشت. در سال ۱۳۳۶ با تصویب مجلس شورای ملی باغ این قصر و تأسیسات آن به سازمان بیمه‌های اجتماعی واگذار و به بیمارستان ریوی تبدیل شد. در دهه بعد نیز بخش‌های روانی و جراحی نیز به آن افزوده شد که در سال ۱۳۵۵ با تصویب مجلس، تبدیل به یک بیمارستان عمومی شد و اکنون بیمارستان فوق‌تخصصی قلب دکتر لواسانی نام دارد. خدمات بیمارستان و امکانات و تجهیزات این مرکز موضوع گفت‌وگویی است که با دکتر سیدعلی جمالیان، رییس بیمارستان شهید دکتر لواسانی انجام داده‌ایم. او فوق‌تخصص قلب و عروق و فلوشیپ کاردیولوژی است و جایگاه این بیمارستان را به واسطه پوشش خدمات درمانی مردم منطقه شرق تهران، شهرهای اطراف و محل ارجاع بیماران قلبی از سراسر کشور بسیار برجسته توصیف می‌کند.
زهرا توسلی روزنامه نگار
امکانات و خدمات تخصصی بخش قلب شامل چه مواردی است و کیفیت ارائه این خدمات چگونه است؟
برای پاسخ به این سؤال باید بگویم خدمات قلب بیمارستان، نه‌تنها پا‌به‌پای مراکز جراحی قلب کشور بلکه مراکز جراحی دنیا پیش می‌رود؛ به نحوی که اعمال جراحی قلب پیشرفته به طور متداول ارائه می‌شود و جراحی‌های گرفتگی عروق، جراحی قلب، تعویض دریچه قلب و سایر جراحی‌های عمومی از سوی همکاران پزشک در حال انجام است. از طرفی، خدمات بخش‌های آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی نیز قابل توجه است و به طور میانگین سالانه حدود 8 هزار اعمال مذکور به‌رایگان برای بیمه‌شدگان انجام می‌شود.
خدمات پاراکلینیک بیمارستان شامل چه مواردی است و آمار ارائه این خدمات چگونه است؟
این مرکز درمانی نیز به‌طور معمول از تجهیزات و امکانات تشخیصی مناسبی مانند رادیولوژی، سونوگرافی، آندوسکوپی و خدمات بالینی اکوکاردیوگرافی، تست ورزش، هولتر و غیره برخوردار است؛ اما با توجه به تخصصی بودن خدمات این مرکز در حوزه قلب و عروق، سال گذشته موفق به راه‌اندازی بخش سی‌تی آنژیوگرافی شدیم. دستگاهی که در این بخش تعبیه شده، تقریباً می‌توان گفت آخرین نسخه‌ای است که تاکنون در دنیا ساخته شده است. دقت بالای دستگاه در تشخیص وضعیت قلب و رگ‌های خونی، بیماران را بی‌نیاز از انجام آنژیوگرافی و عمل‌های تهاجمی کرده و بدون پذیرش ریسک اقدامات تشخیصی برای بیمار انجام می‌شود. آمار ارائه خدمات پاراکلینیک نیز قابل توجه است. سالانه به طور میانگین 50 تا 60 هزار وروردی به داروخانه و حدود 40 تا 50 هزار ورودی به آزمایشگاه انجام می‌شود.
بیمارستان علاوه بر ارائه خدمات تخصصی قلب‌وعروق در زمینه خدمات روانپزشکی نیز فعالیت دارد. این بخش از چه امکاناتی تشکیل شده است؟
همان‌طور که اشاره کردید به جز خدمات تخصصی قلب‌وعروق، بیمارستان نقطه انحصاری ارائه خدمات روانپزشکی نیز محسوب می‌شود و تنها مرکز ملکی سازمان به‌شمار می‌رود که دارای بخش بستری روانپزشکی و بیماری‌های اعصاب و روان است. این بخش با دارا بودن 93 تخت بستری، در سه طبقه فعالیت می‌کند که دو بخش آن با حدود 60 تخت متعلق به مردان و باقی مربوط به زنان است. در این بخش بیماران بستری از خدمات روان‌درمانی، روانکاوی، بازتوانی و شوک‌درمانی بهره‌مند می‌شوند. این خدمات بر اساس همکاری بیمارستان با دانشگاه آزاد اسلامی با حضور اساتید و دانشجویان که طرح‌های پزشکی خود را در این بیمارستان سپری می‌کنند، انجام می‌شود.
تعداد نیروی انسانی شاغل در بیمارستان و کادر درمان چقدر است و در این حوزه با چه کمبودهایی مواجه هستید؟
باید بگویم حدود هزار و 100 نیروی انسانی در بیمارستان مشغول به فعالیتند که 900 نفر استخدام رسمی و باقی به صورت قراردادی و شرکتی همکاری دارند. 70 درصد نیروها را کادر درمان و 30 درصد را پشتیبانی تشکیل می‌دهد. با توجه به قدمت سازمان تأمین‌اجتماعی در سال‌های اخیر با پدیده بازنشستگی نیروهای استخدامی در این بیمارستان مواجه شده‌ایم؛ اما جایگزین کردن برخی نیروهای تخصصی یک معضل کشوری به شمار می‌رود که مراکز درمانی دولتی نیز با آن مواجه هستند و علت آن نیز به اختلاف درآمدهای بخش‌های خصوصی و دولتی بازمی‌گردد. با تدابیری که سازمان برای عبور از این موانع اندیشیده، امید است هرچه سریع‌تر امکان جذب افراد فراهم شود. اما جا دارد در این زمینه به نکته مهمی اشاره کنم. حدود 80 تا 90 درصد پزشکان این مرکز از سال‌های گذشته با بیمارستان همکاری داشته و اکنون سال‌های رو به بازنشستگی را سپری می‌کنند؛ اما بسیاری از این افراد با احساس تعلق و عرقی که به سازمان دارند، کمتر به فکر رفتن از بیمارستان هستند. تبحر آن‌ها در حیطه شغلی به عنوان متخصص و فوق‌تخصص از یک‌سو و از سوی دیگر برخورداری از روحیه نوعدوستی و انساندوستی پزشکان و کادر درمان در فضای تأمین‌اجتماعی، شرایطی را فراهم کرده تا ما کمتر با چالش کمبود پزشک
مواجه شویم.
بیمارستان 247 ...؟
ببینید بیمارستان 247 به این معناست که در 24 ساعت شبانه‌روز و در هفت روز هفته بیماران دچار سکته قلبی می‌توانند به آن مرکز مراجعه کنند. این بیماران برای درمان و پیشگیری از عوارض سکته فوراً به بخش آنژیوگرافی و «کت‌لب» (بخش مجهز به دستگاه‌های عمل قلب) منتقل می‌شوند. در سال 1394 که اجرای پایلوت طرح آغاز شد، بیمارستان تأمین‌اجتماعی شهید لواسانی تنها مرکز غیر‌دانشگاهی بود که در کنار مراکز متعلق به وزارت بهداشت برای این اقدام انتخاب شد. می‌توان گفت در شرق تهران حتی بیمارستان‌های بزرگ با وجود برخورداری از کادر درمان استاژر، انترن، رزیدنت و فلوشیپ نتوانستند بار این طرح را تحمل کنند، اما با توجه به ظرفیت مناسب بیمارستان شهید لواسانی این مرکز برای اجرای طرح برگزیده شد و نه‌تنها بیماران منطقه بلکه بسیاری از ساکنان شهرهای پردیس، بومهن و رودهن از طریق اورژانس 115 به این بیمارستان منتقل می‌شوند. برای مشارکت تأمین‌اجتماعی در این پویش انسان‌دوستانه، ما لوح‌های تقدیر از وزارت بهداشت دریافت کرده‌ایم.
با توجه به حیاتی بودن داروهای قلب، وضعیت دسترسی بیماران به داروهای مورد نیاز خود در این مرکز چگونه است؛ به ویژه اینکه در یکی دو سال اخیر با کمبود دارو در کشور مواجه بودیم؟
کمبود دارو از جمله مسائلی بود که بیماران درگیر آن بودند؛ اما با توجه به تخصصی بودن داروهای قلب، در این مرکز، ما کمتر با کمبود اقلام دارویی مواجه هستیم. از طرفی با برقراری تعامل مناسب با شرکت‌های دارویی و وقوف آن‌ها از اهمیت جایگاه بیمارستان؛ به ویژه به عنوان مجری طرح 247 داروهای مورد نیاز فراهم می‌شود. لازم به یادآوری است در دوره کرونا نیز وزارت بهداشت، بیمارستان را تنها نگذاشت و حمایت‌های لازم را برای تهیه دارو و اقلام بهداشتی به عمل آورد. ما از دیرباز مورد حمایت هیأت امنای ارزی این وزارتخانه بودیم و برای واردات تجهیزات و دستگاه‌های پزشکی از همکاری لازم
بهره‌مندیم.
کمی از آمار ارائه خدمات بگویید و اینکه میزان مراجعه به این مرکز چقدر است؟
تقریباً می‌توان گفت به طور روزانه بیش از 100 مراجعه قلبی به بخش اورژانس صورت می‌گیرد که ممکن است حدود 20 تا 25 بیمار نیازمند بستری شوند. تعدادی از این بیماران در قالب طرح 247 قرار دارند که بلافاصله به اتاق عمل منتقل می‌شوند و باقی در بخش‌های ویژه تحت درمان قرار می‌گیرند. بد نیست اشاره کنم که بیمارستان دارای دو بخش ویژه (CCU1) و (CCU2) است که «در سی‌سی‌یو1» بیماران حاد اورژانسی 247 پذیرش می‌شوند و این بخش دارای 13 تخت بستری است. «سی‌سی‌یو 2» نیز از دو بخش مجزای (CCU2) و (CCU3) با یک راهروی متصل به هم تشکیل شده که این بخشها نیز 22 تخت بستری دارند و بیماران در وضعیت رو به بحرانی که دچار سکته حاد قلبی نشده‌اند، در این بخشها تحت درمان قرار می‌گیرند. لازم است توضیح دهم بیماران اورژانس ابتدا در واحد تریاژ پذیرش شده و براساس میزان وخامت حال به بخش‌های ویژه منتقل می‌شوند. به این ترتیب که بیماران در شرایط کمتر حاد به بخش‌های پست سی‌سی‌یو، بیماران بحرانی به بخش‌های سی‌سی‌یو و برخی به بخش‌های بستری ارجاع داده می‌شوند. روزانه حدود 30 بیمار نیز به بخشها آنژیوگرافی منتقل می‌شوند. در این بخش بسیاری از بیماران پس از آنژیوگرافی مرخص شده و تعدادی نیز پس از یک روز بیمارستان را ترک می‌کنند. برخی نیز به بخش «پست‌کت» برای ایجاد شرایط پایدار ارسال می‌شوند. امکانات بخش »پست‌کت» در حد یک بخش سی‌سی‌یو است و همه تخت‌ها مجهز به مانیتورینگ است. معمولاً بیماران پس از عمل‌های آنژیوگرافی یا آنژیوپلاستی که استنت‌گذاری رگ‌ها انجام می‌شود، در این بخش تحت مراقبت ویژه قرار می‌گیرند.
با توجه به استقبال بیمه‌شدگان از خدمات بیمارستان، مدت انتظار بیماران برای دریافت نوبت چقدر است؟
برای پاسخ بهتر به این سؤال باید اشاره کنم من در سال 88 نیز مسئولیت بیمارستان را برعهده داشتم. در آن زمان مدت انتظار جراحی‌های قلب حدود سه تا چهار سال به طول می‌انجامید و بیماران برای دریافت نوبت جراحی‌های آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی تا همین اواخر یعنی تا سال 93 حدود پنج تا شش ماه منتظر می‌ماندند. اما اکنون به جرأت می‌توانم بگویم بسیاری از جراحی‌ها به روز یا هفته انجام می‌شود و تنها برخی از اعمال نیازمند تجهیزات پزشکی مانند پیس‌میکر (باتری قلب) با تأخیر مواجه است؛ زیرا بیش از 80 درصد تولید این اقلام در انحصار آمریکا قرار دارد که به دلیل تحریم‌های اقتصادی واردات آن به سختی میسر است.
همان‌طور که می‌دانید جراحی‌های قلب و عروق در بخش‌های خصوصی بسیار گران است؛ در حالی که این خدمات در تأمین‌اجتماعی به‌رایگان ارائه می‌شود. ارزش و اهمیت این خدمت‌رسانی را چگونه ارزیابی می‌‌کنید؟
به نظرم پاسخ این سؤال را باید از زبان بیمه‌شدگان شنید. سال گذشته براساس ارزیابی نامحسوس مرکز ارتباطات مردمی سازمان تأمین‌اجتماعی (CRM) از میزان رضایتمندی بیمارستان‌ها، این مرکز توانست رتبه بالای 90 درصد را کسب کند. بر این اساس می‌توان مدعی شد که ما جزو بیمارستان‌های برتر از نظر رضایتمندی هستیم. از طرفی، میزان استقبال از خدمات این مرکز نیز مؤید این رضایتمندی است و حدود 80 تا 90 درصد بیماران از دورترین نقاط کشور به این مرکز مراجعه می‌کنند.
با توجه به پیش‌بینی افزایش مراجعه به بیمارستان، طرح‌های توسعه این مرکز شامل چه برنامه‌هایی است؟
باید بگویم کلنگ احداث بیمارستان 500 تختخوابی بیمارستان شهید لواسانی در دوره‌های مدیریت پیشین سازمان به زمین زده شد و نقشه‌های آن نیز آماده است. اکنون نیز پرونده این بیمارستان روی میز اعضای هیأت‌مدیره سازمان قرار دارد تا بیمارستانی جدید و در حد میلاد در شرق تهران داشته باشیم. اما در حال حاضر تکمیل ساخت بیمارستان شهید فیاض‌بخش در اولویت برنامه‌های سازمان قرار دارد و امید است پس از تکمیل آن مرکز، عملیات ساخت بیمارستان جدید شهید لواسانی آغاز شود؛ به ویژه اینکه در منطقه شرق تهران، شهرهای زیادی مانند پردیس و بومهن قرار دارد که ساکنان این نواحی نیز خدمات خود را از این بیمارستان دریافت می‌کنند.