چه راهکارهایی برای حفظ سلامت روان در محیط کار وجود دارد؟
قدم به قدم تا آرامش
پرتو جغتایی روزنامه نگار
از آنجایی که در دنیای امروزی بیشتر ما به فکر کسب درآمد هستیم و بخش زیادی از ساعات زندگیمان را در محل کار به سر میبریم، موضوع سلامت روان شغلی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. غرق کار شدن ممکن است منجر به فرسودگی شغلی شود که در واقع این فرسودگی ناشی از استرس محل کار است که با موفقیت مدیریت نشده و با خستگی، بدبینی به شغل و کاهش کارایی حرفهای خود را نشان میدهد. در مقابل اگر سلامت روان داشته باشیم، هدف و انرژی لازم برای انجام کارها را داریم و مقابله با چالشها هم آنقدر برایمان دشوار نیست.
حمایت از سلامت روان در محیط کار دیگر یک امر خوب نیست، بلکه یک ضرورت است. بر کسی پوشیده نیست که عوامل خطر مرتبط با کار میتوانند بر سلامت روان تأثیر منفی بگذارند. سلامت روانی کارمندان باعث کارآمدی بیشتر و پیشرفت شغلی آنها نیز میشود. ایجاد راهحلهای سلامتی برای کمک به پیشرفت کارکنان اولین قدم در هر شرکتی است. بهطور مشابه، کارمندان نیز میتوانند کارفرمایان خود را تشویق کنند تا برنامههای بهداشت روانی را در محل کار
ارائه دهند.
حفظ سلامت روان در محل کار به کارفرمایان، کارکنان و خود شغل نیز بستگی دارد و اگر شرایط روانی مناسب برای همه فراهم باشد، بر اساس آمار کارشناسان، میزان بهرهوری تا ۱۲ درصد افزایش مییابد.
حالا باید ببینیم چگونه در محل کار میتوانیم از سلامت روان خود محافظت کنیم. سازمانها باید به سلامت روانی همه اعضای خود در سطوح مختلف توجه داشته باشند، برای آن برنامهریزی کنند و بودجه اختصاص دهند. شرکتهای بسیاری فقط بهخاطر اهمیت ندادن به سلامت روان کارمندانشان با مشکلات جدی مواجه شدهاند. ارتقای سلامت روان در محیط کار به تعامل کارمندان با مدیران نیاز دارد. مدیران باید نیازهای کارمندان و عوامل سلامت روان آنها را بررسی کنند و کارمندان هم باید پیشنهادهایی برای ارتقای سلامت روان ارائه دهند.
معنای سلامت روان در محیط کار
وقتی فردی بیماری روانی ندارد، لزوماً به این معنا نیست که از نظر روانی سالم است. ممکن است فردی بیماری روانی نداشته باشد، اما سلامت روان او ضعیف باشد. همچنین ممکن است فردی بهرغم بیماری روانی، سلامت روان خوبی داشته باشد. کارشناسان میگویند سلامت روان و عملکرد انسان دو مفهوم مرتبط با یکدیگر هستند و در کنار هم میتوانند انسانها را به رشد و شکوفایی برسانند. سلامت روان در محیط کار یعنی پیشگیری از پیدایش مشکلات روانی در کارکنان و سالمسازی فضای روانی کار، به نحوی که هیچیک از کارکنان به دلیل عوامل موجود در محل کار گرفتار آسیب روانی نشوند، هر یک از کارکنان از فعالیتها و محل کار خود احساس رضایت کنند و علاقهمند به آن محل باشند، همه کارکنان قادر به ایجاد روابط مطلوب با محیط کار و عوامل موجود در آن باشند و هر یک نسبت به خود، رؤسا، همکاران و بهطورکلی نسبت به محیط کار خود و خصوصاً نسبت به جایگاه خود در آن اداره یا سازمان احساس مثبتی داشته باشند. سلامت روان بخشی از زندگی سالم است. انسانهایی که سلامت روان دارند در محیط کار میتوانند نگرانیهایشان را مهار کنند، عملکردی بهینه داشته باشند، به پتانسیلهای واقعیشان دست پیدا کنند و برای جامعه مفید باشند. محل کار میتواند مکانی کلیدی برای فعالیتهایی باشد که به منظور بهبود رفاه در میان بزرگسالان طراحی شدهاند. برنامههای سلامتی در محل کار میتواند افراد در معرض خطر را شناسایی کند و آنها را به درمان متصل کند و برای کمک به افراد در کاهش و مدیریت استرس، حمایتهایی را ایجاد کند. با پرداختن به مسائل مربوط به سلامت روان در محیط کار، کارفرمایان میتوانند هزینههای مراقبتهای بهداشتی را برای مشاغل و کارکنان خود
کاهش دهند.
فراهم کردن شرایط آرامش
وقتی از نظر روحی و روانی احساس خوبی داشته باشید، با سلامت روانی خوبی به شغل خود نزدیک میشوید. شما سازگار و انعطافپذیر هستید، قادر به مدیریت چالشها هستید، کمکهای شما به تیمتان معنادار است و در زندگی شخصی و حرفهای خود پیشرفت میکنید. اما وقتی با سلامت روانی ضعیف در محل کار دستوپنجه نرم میکنید، حتی اگر شدید نباشد از بسیاری جهات بر شغل شما تأثیر منفی میگذارد. کارفرمایان میتوانند آگاهی در مورد اهمیت سلامت روان و مدیریت استرس را ارتقا دهند. برنامههای ارتقای سلامت در محل کار موفق بودهاند، بهویژه زمانی که مداخلات سلامت روانی و جسمی را ترکیب کنند. حیاتیترین اقدامی که یک کارفرما میتواند انجام دهد این است که هم برای سلامت روانی گستردهتر و هم برای کسانی که به خدمات بالینی نیاز دارند، منابع ارائه دهد. در دسترس قرار دادن خدمات بالینی برای کارکنانی که بیماری روانی را تجربه میکنند بسیار مهم است. با این حال، اکثر کارگران به مراقبت بالینی نیاز ندارند، آنها به حمایت از سلامت روان نیاز دارند. اغلب در زمانهای سخت کارکنان برای مهارتهای مقابله و کنترل استرس و ایجاد انعطافپذیری به کمک نیاز دارند. برنامه کمک به کارکنان یک برنامه مبتنی بر کار است که بهطور سنتی به کارکنان با مشکلات شخصی یا مرتبط با کاری کمک میکند که ممکن است به عملکرد شغلی یا رفاه آنها آسیب برساند. یک «برنامه کمک به کارکنان» بدون هیچ هزینهای برای کارمندان ارائه میشود و میتواند به مسائلی مانند رفتار صحیح در محیط کار، چالشهای روابط، رویدادهای آسیبزا مانند خشونت در محل کار، مشکلات قانونی، مسائل سلامتی و طیف گستردهای از مسائل
کمک کند.
نیاز به همکاری و تعامل
سلامت روان در محیط کار یعنی کارمندان استانداردهای رفاه اجتماعی را داشته باشند. اطمینان از امنیت شغلی، توانایی حل مسائل مالی و فشار کاری مناسب برای افراد جزو عوامل سلامت روان هستند. بخشی از تأمین سلامت روان به کارفرمایان و امکانات و منابعی برمیگردد که در اختیار کارمندان قرار میدهند و بخشی از آن به خود کامندان بستگی دارد. برخی افراد حتی موقع کار کردن در بهترین محیطهای کاری هم خود را با استرسهای بیهوده درگیر میکنند و به سلامت روانشان آسیب میرسانند. تأمین بهداشت روانی در محیط کار فرایندی دوطرفه است و به همکاری و تعامل کارمند و کارفرما گره خورده است.