دولتمردان چینی خواستار 3 فرزند در هر خانواده هستند
مجریان سیاست تکفرزندی چین در حال تلاش برای تشویق مردم به آوردن سه فرزند هستند. این در حالی است که در پی تلاشهای سالیان گذشته این کشور به تکفرزندی، اکنون اشتیاق مردم به فرزندآوری بسیار کاهش یافته است. چین با استفاده از اجبار و جریمه در جلوگیری از بچهدارشدن زوجها در طول دههها، در سیاست تکفرزندی بسیار موفق بوده، اما در چند سال گذشته سیاست این کشور در فرزندآوری تغییر کرده و در تلاش است تا زوجهای جوان را به فرزندآوری بیشتر ترغیب کند. با وجود تلاشهای دولت برای کنار گذاشتن محدودیتهای تولد و تشویق همه زوجها به داشتن سه فرزند، میزان تولد همچنان پایین است و سرانجام هم این کشور مجبور شده عنوان قدیمی خود را بهعنوان پرجمعیتترین کشور جهان به
هند واگذار کند.
الهام اظهری روزنامه نگار
تولدهای چینی از سال 2016 نزدیک به 46 درصد کاهش داشته و به عددی نزدیک به 10میلیوننفر در سال تقلیل یافته است. حتی در سالهای گرسنگی در اوایل دهه 1960، زمانی که جمعیت چین کمتر از نصف جمعیت فعلی بود، تولدها هرگز به زیر 10میلیوننفر نرسید. ایالات متحده نیز در سالهای اخیر با کاهش زادوولد مواجه بوده است، البته نه به اندازه چین. دادههای فدرال آمریکا نشان میدهد که حدود 3.7 میلیون نوزاد در سال 2022 در ایالات متحده به دنیا آمدند که نسبت به سال 2021 تقریباً بدون تغییر بوده ولی 15 درصد نسبت به اوج در سال 2017 کاهش
داشته است.
کمپین جدید جمعیتی در چین
انجمن برنامهریزی خانواده ابتدا با حمایت دولت چین در سال 1980 بهعنوان شبکهای از مجریان سیاست تکفرزندی تأسیس شد و بهتازگی در حال برنامهریزی درخصوص سیاست افزایش زادوولد است.
«وانگ پیان»، رئیس حزب کمونیست در انجمن که سالها مدافع سرسخت محدودیتهای تولد در چین بوده است، اکنون کمپین فرزندان بیشتر را رهبری میکند. او در یک همایش جمعیتی در اوایل سال جاری، تعداد کم تولد در چین را به تغییر ارزشهای خانواده نسبت داد. او معتقد است بدون پرورش ایدههای ازدواج و فرزندآوری، بهبود سطح باروری بسیار دشوار خواهد بود. علاوه بر این، دولت چین مجموعه اقداماتی را درخصوص افزایش جمعیت آغاز کرده است. بهطور مثال در پارکی در شهر میون (واقع در حومه پکن) دولت محلی مجسمههایی از دو والد در حال بازی با سه کودک نصب کرده، انجمن تنظیم خانواده شعبه میون، گروهی متشکل از 500 نفر را برای «ترویج فرهنگ ازدواج و تولد به سبک جدید» تشکیل داده و یا مقامات دولتی برای تشویق زنان به شرکت در همایشهای فرزندآوری هدایایی اهدا کردهاند.
انجمن تنظیم خانواده محلی در بیانیهای اعلام کرده که مانند آنچه در گذشته اتفاق میافتاد و مقامات محلی در مورد نحوه اجرای سیاست تکفرزندی ارزیابی میشدند، مقامات در شهر میون براساس اینکه آیا میتوانند روند ازدواج و تولد را تغییر دهند مورد قضاوت قرار میگیرند. شهر میون بهعنوان یکی از محلهای پایلوت برای تشویق فرهنگ جدید فرزندآوری در نظر گرفته شده و در این شهر ماهانه مراسمهای مختلفی برای تشویق زوجها برگزار میشود. همچنین در شهر نینگبو، مقامات برای تشویق مردان به ایفای نقشهای جدیتر در تربیت فرزندان، ایده «پدرهای پنگوئنی» را مطرح کردند که اشارهای به اینکه والدین پنگوئن چگونه بهنوبت تخمها را گرم نگه میدارند و از جوجهها مراقبت میکنند دارد.
افزایش جمعیت، یک نبرد دشوار
دولت چین در پیشبرد سیاست افزایش جمعیت با مشکلات زیادی روبهرو است. هزینههای فرزندآوری برای خانوادهها بسیار زیاد و معمولاً از پس هزینههای فرزند دوم و سوم برنمیآیند. علاوه بر مشکلات اقتصادی، از آنجایی که در خانوادههای چینی، زن و مرد بهطور همزمان کار میکنند، خانوادهها مشکل نگهداری از کودکان را هم دارند. آنها برای مراقبت از کودکان مجبورند شغل خود را رها کنند که این برایشان منطقی نیست. همچنین بسیاری از جوانان چینی برای ازدواج و تشکیل خانواده دچار مشکل هستند. نرخ ثبت ازدواج سالها در چین پایین بوده و قرنطینههای مربوط به کرونا در کاهش بیشتر آن نقش داشته است. وزارت امور مدنی که معمولاً مجموعهای از دادههای مربوط به ازدواج، طلاق و مرگ را منتشر میکند، از سهماهه سوم سال گذشته هیچ گزارشی منتشر نکرده است. برخی جامعهشناسان و جمعیتشناسان معتقدند که پس از اینکه پکن بهطور ناگهانی تقریباً تمام محدودیتهای مربوط به همهگیری را در اواخر سال گذشته کنار گذاشت، دولت تمایلی به انتشار دادههای مربوط به مردهسوزی که ممکن است به افزایش مرگومیر بیش از حد اشاره کند، نداشته است. بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده توسط این وزارتخانه، ثبتنام ازدواج در سه فصل اول سال گذشته 7.5 درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته است. علاوه بر این، تلاشهایی برای کاهش هزینههای تربیت کودک انجام شده، اما هیچگونه مشوق مالی در سراسر کشور برای والدین در نظر نگرفتهاند. ارائه پاداشهای پولی و کمکهای مربوط به مراقبت از کودکان که به گفته جمعیتشناسان میتواند به تغییر ذهنیت جوانان کمک کند، به دولتهای محلی واگذار شده است.
محققان چینی معتقدند که بدون مشوقهای نقدی، این کشور نمیتواند نرخ باروری خود را افزایش دهد، زیرا نرخ بیکاری بالا در سرزمین اژدها باعث میشود جوانان از ازدواج و فرزندآوری منصرف شوند. نرخ بیکاری چینیها در گروه سنی 16 تا 24 سال در سال 2023 به رکورد 20 درصد رسیده است؛ مشکلی که بسیاری از اقتصاددانان آن را ناشی از عدم تطابق شغلی میدانند و میتواند برای سالها راهحلهای دولت را به چالش بکشد. «جیمز لیانگ»، تاجر معروف و استاد محقق اقتصاد در دانشگاه پکن، تخمین زده که برای افزایش نرخ باروری به سطح جایگزینی 2.1، دولت باید بهطور متوسط یکمیلیون یوان (حدود 140هزار دلار) به خانوادهها یارانه بدهد. این کمکها میبایست بهصورت نقدی، تخفیف مالیاتی و یارانه مسکن و مهدکودک در اختیار خانوادهها قرار گیرد.
اوایل سال جاری، شهر شنژن اعلام کرد که به ساکنان محلی حدود 1420 دلار بهعنوان پاداش تولد یکجا و تا حدود 426 دلار در سال برای هزینههای تربیت کودک تا 3سالگی، اعطا میکند. نتایج یک تحقیق نشان میدهد که در سایر کشورهایی که یارانههای قابلتوجهی برای تولد و فرزندپروری در نظر گرفته شده، موفقیت محدود بوده است. مثلاً سنگاپور در سالهای اخیر سعی کرده کمکهای نقدی برای والدین جدید، مسکن عمومی برای زوجهای جوان، یارانههای پیشدبستانی و درمانهای کمکباروری و باروری ارائه دهد. با این حال، نرخ باروری در سنگاپور همچنان پایین است. «جان کاسترلین»، جمعیتشناس در دانشگاه ایالتی اوهایو، میگوید: «تأثیر همه این سیاستها واقعاً ناچیز است. باید یک تغییر فرهنگی ایجاد شود، بهطوری که بچهدارشدن در اولویت بالاتری نسبت به چیزهای دیگر قرار گیرد.»
این جمعیتشناس معتقد است که اگر هنجار در چین این باشد که والدین حداکثر سرمایهگذاری را روی فرزندان خود انجام دهند، والدین از داشتن یک فرزند حمایت خواهند کرد. اما در عین حال سیاستها و برنامههای دولتی میتوانند سیگنالهایی را برای تحمیل ارزشهای فرهنگی در جهت داشتن فرزندان بیشتر ارسال کنند.