کارگران مهاجر در قطر با مشکل آب روبرو هستند
دیالیز، ارمغان کار در گرمای شدید
«سوجان ثامی» یک مرد نپالی سه بار در هفته و به مدت چهار ساعت، در یک بخش بیمارستانی به مجموعه‌ای از لوله‌ها متصل می‌شود تا خون او برای تمیز کردن از بدنش خارج شود. «ثامی» به بیماری مزمن کلیوی مبتلاست و اکنون درمان و این لوله‌ها تنها راه زنده ماندن اوست. زمانی که او تصمیم به کار در خارج از کشور گرفت، این چیزی نبود که تصور می‌کرد، سفری که او را ابتدا به مالزی و سپس به قطر برد. ثامی ۳۹ساله، می‌گوید: «من مجبور بودم برای امرارمعاش به خارج از کشور بروم، اما این به قیمت سلامتی من تمام شد.»
چهار سال پیش، «ثامی» زیر آفتاب سوزان در یک کارگاه ساختمانی در دوحه کار می‌کرد. پس از اتمام شیفت ۱۲ساعته کاری‌اش، لباس‌هایش کاملاً خیس عرق بود. او می‌گوید: «اگر لباس‌هایم را فشار می‌دادم، مثل شیر آب از آن‌ها عرق می‌آمد. کار کردن در آن گرمای شدید بسیار دشوار بود. در محل اقامت ما حداقل ۱۰۰ کارگر مجبور بودند از یک کولر آبی مشترک استفاده کنند.» در زمان ناهار، «ثامی» و همکارانش برای خنک شدن به دریا می‌رفتند. به گفته او با اینکه آب شور بود اما خنک بود و آن‌ها عادت داشتند آن را بنوشند، چون احساس شادابی می‌کردند.» 9 ماه پس از ورود «ثامی» به قطر، تاری دید چشمش شروع شد. ثامی می‌گوید: «صبح‌ها تهوع داشتم و نمی‌توانستم چیزی بخورم. تمام روز احساس ضعف می‌کردم.» تشخیص دکتر سریع بود. کلیه‌های «ثامی» در حال از کار افتادن بودند و او نیاز به دیالیز فوری داشت.»
سراب کار در خارج
در شرایطی مشابه با شرایط «ثامی» هر روز حدود 1500 جوان نپالی کشور را ترک می‌کنند تا در خارج از کشور کار کنند، مقصد کاری آن‌ها عمدتاً در خلیج فارس و مالزی قرار دارد. هنگامی که آن‌ها مالزی را ترک می‌کنند، به طور کلی سالم هستند، اما متخصصان پزشکی می‌گویند که تعداد فزاینده‌ای با بیماری مزمن کلیوی (CKD)، وضعیتی که هرگز قابل درمان نیست، به خانه برمی‌گردند. متخصصان پزشکی به احتمال تأثیرگذاری یک عامل کلیدی در ایجاد این بیماری اشاره می‌کنند. یکی از عواملی که بارها و بارها برجسته می‌شود گرماست. «ریشی کومار کافله»، مدیر مرکز ملی کلیه در مالزی می‌گوید: «قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض گرما و کم‌آبی مکرر می‌تواند علت اصلی چنین عارضه‌ای باشد». کافله افزود: «خوردن بیش از حد گوشت، ساعات کار طولانی، مصرف مقادیر زیادی مسکن و نوشیدن نوشابه به جای آب (که همگی از عادات رایج در بین کارگران مهاجر است) نیز می‌تواند از عوامل مؤثر ایجاد این بیماری باشند.»
یک مقاله آینده‌پژوهی که توسط محققان دانشگاه جان‌هاپکینز در ایالات متحده نوشته شده، نقل می‌کند که طبق آمار شبکه «لا ایسلا» (سازمان تحقیقاتی بهداشت حرفه‌ای و انجمن توسعه نپال) ۳۱ درصد از بیمارانی که در دو مرکز اصلی دیالیز کلیه در نپال تحت درمان قرار می‌گیرند، کارگران مهاجری هستند که اکثریت قریب به اتفاق از خلیج فارس، مالزی و هند بازگشته‌اند. برخلاف موارد معمول «بیماری مزمن کلیوی» که معمولاً افراد مسن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، نیمی از آن‌ها زیر ۴۰ سال سن داشتند.
بیش از یک‌سوم افراد بیمار می‌گویند بار کاری شدیدی را تجربه کرده‌اند و دو‌سوم آن‌ها از خستگی مفرط در حین کار رنج می‌برند. «جیسون گلاسر»، مدیر شبکه «لا ایسلا» در این‌باره می‌گوید: «وقتی چنین شیوع بالایی در کارگران جوان با ریسک بالای سلامتی را مشاهده می‌کنید که همگی در ارتباط با کار در خارج از کشور قرار دارند، قویاً می‌توان حدس زد که همان استرس و فشار گرمایی‌ای که بیماری مزمن کلیه در مکزیک و آمریکای مرکزی را ایجاد می‌کند، بر کارگران مهاجری که در خلیج فارس و جنوب شرق آسیا مشغول به کار هستند تأثیر می‌گذارد.»
افزایش جهانی گرما
بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های آبوهوایی جدیدی که این هفته توسط گروه حقوق بشر (FairSquare) منتشر شد، خطرات کار در خلیج فارس در حال افزایش است. این تجزیه و تحلیل نشان داد که اگر دمای جهانی ۱.۵درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن افزایش یابد، (سطح دمایی که پیش‌تر دانشمندان هشدار داده‌اند احتمالاً در پنج سال آینده به آن خواهیم رسید) اکثر مناطق خلیج فارس احتمالاً حدود ۱۶۰ روز در سال دمای روزانه‌ای بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد را تجربه کنند. اگر این میزان افزایش جهانی دما به سه درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن برسد، تعداد روزهای بالای ۴۰ درجه به ۱۸۰ روز افزایش می‌یابد.
«باراک آلاحمد»، محقق دانشکده بهداشت عمومی «هاروارد تی‌اچ‌چان»، که داده‌های آبوهوایی را تجزیه و تحلیل کرده است، می‌گوید از این یافته‌ها «عمیقاً نگران است». این امر به ناچار منجر به مرگ‌و‌میر بیش از حد خواهد شد. کسانی که در معرض گرمای شدید قرار دارند، مانند کارگران مهاجر که بیشتر در فضای باز فعالیت می‌کنند، بار بزرگ‌تری را متحمل خواهند شد.
راهبرد اصلی دولت‌های خلیج‌فارس برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض استرس گرمایی، ممنوعیت کار در فضای باز در گرم‌ترین بخش‌های روز در ماه‌های تابستان است. این ممنوعیت‌ها عملاً روز کاری را برای بسیاری از کارگران تمدید می‌کند که باید یک شیفت صبح را تکمیل کنند، در گرم‌ترین بخش روز به اردوگاه کار خود بازگردند و سپس در اواخر بعدازظهر برای یک شیفت دیگر به سر کار بازگردند. مقررات قطر به کارگران اجازه می‌دهد در صورتی که احساس استرس گرمایی داشته باشند، کار را متوقف کنند. با این حال، کارشناسان این سؤال را مطرح می‌کنند که «با توجه به روابط نابرابر قدرت بین کارمندان و کارفرمایان در قطر»، این موضوع تا چه حد در عمل محقق می‌شود. تجربه «سوجان ثامی» این را تأیید می‌کند: «ما ۱۵ دقیقه صبح و یک ساعت برای ناهار استراحت داشتیم و من هرگز وقفه‌ای جز این موارد را ندیدم چون سرپرستان اجازه نمی‌دادند.»
شبکه «لا ایسلا» تحقیقاتی با نمونه کارگران مزرعه در آمریکای مرکزی انجام داده که نشان می‌دهد خطرات کار در گرمای شدید را می‌توان با استراحت‌های منظم کوتاه و الزامی در سایه، پایین نگهداشتن دمای مرکزی بدن و دسترسی آسان به آب آشامیدنی به میزان قابل‌توجهی کاهش داد. به‌گفته محققان، اجرای دقیق این روال توسط مدیریت ضروری است. در جایی که این اقدامات در میان کارگران نیشکر در نیکاراگوئه اجرا شد، ۹۴ درصد از آسیب حاد کلیوی و بستری بیمارستانی موارد کاهش یافت. علاوه بر این، گلیزر می‌گوید: «به دلیل اینکه کارگران فرصت استراحت و شارژ مجدد را پیدا می‌کردند، بهره‌وری بسیار بالاتر رفت.» برای «راج کومار» مرد ۳۶ساله دیگری که دچار نارسایی حاد کلیوی است این یافته‌ها خیلی دیر به دست آمده است. او مانند بسیاری از افراد زمانی که در قطر، عربستان سعودی و دبی کار می‌کرد، هیچ ایده‌ای از خطرات (CKD) نداشت. متخصصان پزشکی در نپال می‌گویند که این عدم آگاهی باید برطرف شود. اگرچه دیالیز در نپال رایگان است، اما او باید حدود ۲۰ هزار روپیه در ماه (۱۲۰ پوند) برای پرداخت هزینه دارو پرداخت کند. پیوند کلیه فقط بین اعضای خانواده مجاز است، اما به لحاظ پزشکی هیچ‌کدام با «کومار» مطابقت ندارند. اکنون او که قادر به کار نیست، به کمک مالی برادرش متکی است که او هم در قطر کار می‌کند. «کومار» می‌گوید: «نگران هستم؛ بعضی وقت‌ها فکر می‌کنم اگر او مثل من شود چه اتفاقی می‌افتد.»
سراب کار در خارج
در شرایطی مشابه با شرایط «ثامی» هر روز حدود 1500 جوان نپالی کشور را ترک می‌کنند تا در خارج از کشور کار کنند، مقصد کاری آن‌ها عمدتاً در خلیج فارس و مالزی قرار دارد. هنگامی که آن‌ها مالزی را ترک می‌کنند، به طور کلی سالم هستند، اما متخصصان پزشکی می‌گویند که تعداد فزاینده‌ای با بیماری مزمن کلیوی (CKD)، وضعیتی که هرگز قابل درمان نیست، به خانه برمی‌گردند. متخصصان پزشکی به احتمال تأثیرگذاری یک عامل کلیدی در ایجاد این بیماری اشاره می‌کنند. یکی از عواملی که بارها و بارها برجسته می‌شود گرماست. «ریشی کومار کافله»، مدیر مرکز ملی کلیه در مالزی می‌گوید: «قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض گرما و کم‌آبی مکرر می‌تواند علت اصلی چنین عارضه‌ای باشد». کافله افزود: «خوردن بیش از حد گوشت، ساعات کار طولانی، مصرف مقادیر زیادی مسکن و نوشیدن نوشابه به جای آب (که همگی از عادات رایج در بین کارگران مهاجر است) نیز می‌تواند از عوامل مؤثر ایجاد این بیماری باشند.»
یک مقاله آینده‌پژوهی که توسط محققان دانشگاه جان‌هاپکینز در ایالات متحده نوشته شده، نقل می‌کند که طبق آمار شبکه «لا ایسلا» (سازمان تحقیقاتی بهداشت حرفه‌ای و انجمن توسعه نپال) ۳۱ درصد از بیمارانی که در دو مرکز اصلی دیالیز کلیه در نپال تحت درمان قرار می‌گیرند، کارگران مهاجری هستند که اکثریت قریب به اتفاق از خلیج فارس، مالزی و هند بازگشته‌اند. برخلاف موارد معمول «بیماری مزمن کلیوی» که معمولاً افراد مسن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، نیمی از آن‌ها زیر ۴۰ سال سن داشتند.
بیش از یک‌سوم افراد بیمار می‌گویند بار کاری شدیدی را تجربه کرده‌اند و دو‌سوم آن‌ها از خستگی مفرط در حین کار رنج می‌برند. «جیسون گلاسر»، مدیر شبکه «لا ایسلا» در این‌باره می‌گوید: «وقتی چنین شیوع بالایی در کارگران جوان با ریسک بالای سلامتی را مشاهده می‌کنید که همگی در ارتباط با کار در خارج از کشور قرار دارند، قویاً می‌توان حدس زد که همان استرس و فشار گرمایی‌ای که بیماری مزمن کلیه در مکزیک و آمریکای مرکزی را ایجاد می‌کند، بر کارگران مهاجری که در خلیج فارس و جنوب شرق آسیا مشغول به کار هستند تأثیر می‌گذارد.»
افزایش جهانی گرما
بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های آبوهوایی جدیدی که این هفته توسط گروه حقوق بشر (FairSquare) منتشر شد، خطرات کار در خلیج فارس در حال افزایش است. این تجزیه و تحلیل نشان داد که اگر دمای جهانی ۱.۵درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن افزایش یابد، (سطح دمایی که پیش‌تر دانشمندان هشدار داده‌اند احتمالاً در پنج سال آینده به آن خواهیم رسید) اکثر مناطق خلیج فارس احتمالاً حدود ۱۶۰ روز در سال دمای روزانه‌ای بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد را تجربه کنند. اگر این میزان افزایش جهانی دما به سه درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن برسد، تعداد روزهای بالای ۴۰ درجه به ۱۸۰ روز افزایش می‌یابد.
«باراک آلاحمد»، محقق دانشکده بهداشت عمومی «هاروارد تی‌اچ‌چان»، که داده‌های آبوهوایی را تجزیه و تحلیل کرده است، می‌گوید از این یافته‌ها «عمیقاً نگران است». این امر به ناچار منجر به مرگ‌و‌میر بیش از حد خواهد شد. کسانی که در معرض گرمای شدید قرار دارند، مانند کارگران مهاجر که بیشتر در فضای باز فعالیت می‌کنند، بار بزرگ‌تری را متحمل خواهند شد.
راهبرد اصلی دولت‌های خلیج‌فارس برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض استرس گرمایی، ممنوعیت کار در فضای باز در گرم‌ترین بخش‌های روز در ماه‌های تابستان است. این ممنوعیت‌ها عملاً روز کاری را برای بسیاری از کارگران تمدید می‌کند که باید یک شیفت صبح را تکمیل کنند، در گرم‌ترین بخش روز به اردوگاه کار خود بازگردند و سپس در اواخر بعدازظهر برای یک شیفت دیگر به سر کار بازگردند. مقررات قطر به کارگران اجازه می‌دهد در صورتی که احساس استرس گرمایی داشته باشند، کار را متوقف کنند. با این حال، کارشناسان این سؤال را مطرح می‌کنند که «با توجه به روابط نابرابر قدرت بین کارمندان و کارفرمایان در قطر»، این موضوع تا چه حد در عمل محقق می‌شود. تجربه «سوجان ثامی» این را تأیید می‌کند: «ما ۱۵ دقیقه صبح و یک ساعت برای ناهار استراحت داشتیم و من هرگز وقفه‌ای جز این موارد را ندیدم چون سرپرستان اجازه نمی‌دادند.»
شبکه «لا ایسلا» تحقیقاتی با نمونه کارگران مزرعه در آمریکای مرکزی انجام داده که نشان می‌دهد خطرات کار در گرمای شدید را می‌توان با استراحت‌های منظم کوتاه و الزامی در سایه، پایین نگهداشتن دمای مرکزی بدن و دسترسی آسان به آب آشامیدنی به میزان قابل‌توجهی کاهش داد. به‌گفته محققان، اجرای دقیق این روال توسط مدیریت ضروری است. در جایی که این اقدامات در میان کارگران نیشکر در نیکاراگوئه اجرا شد، ۹۴ درصد از آسیب حاد کلیوی و بستری بیمارستانی موارد کاهش یافت. علاوه بر این، گلیزر می‌گوید: «به دلیل اینکه کارگران فرصت استراحت و شارژ مجدد را پیدا می‌کردند، بهره‌وری بسیار بالاتر رفت.» برای «راج کومار» مرد ۳۶ساله دیگری که دچار نارسایی حاد کلیوی است این یافته‌ها خیلی دیر به دست آمده است. او مانند بسیاری از افراد زمانی که در قطر، عربستان سعودی و دبی کار می‌کرد، هیچ ایده‌ای از خطرات (CKD) نداشت. متخصصان پزشکی در نپال می‌گویند که این عدم آگاهی باید برطرف شود. اگرچه دیالیز در نپال رایگان است، اما او باید حدود ۲۰ هزار روپیه در ماه (۱۲۰ پوند) برای پرداخت هزینه دارو پرداخت کند. پیوند کلیه فقط بین اعضای خانواده مجاز است، اما به لحاظ پزشکی هیچ‌کدام با «کومار» مطابقت ندارند. اکنون او که قادر به کار نیست، به کمک مالی برادرش متکی است که او هم در قطر کار می‌کند. «کومار» می‌گوید: «نگران هستم؛ بعضی وقت‌ها فکر می‌کنم اگر او مثل من شود چه اتفاقی می‌افتد.»