printlogo


پاسخ کارشناس «آتیه‌نو» به پرسش‌های شرکای اجتماعی
نرخ حق‌بیمه اختیاری در سال 1402 چقدر است؟
سازمان تأمین‌اجتماعی به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان بیمه‌گر کشور با جامعه عظیمی ‌‌از مخاطبان در ارتباط است که غالباً با قواعد و قوانین این سازمان بزرگ آشنایی کافی ندارند. «آتیه‌نو» تلاش دارد با بهره‌گیری از تجربیات کارشناسان، شرکای اجتماعی را با ظرایف قانونی این حوزه آشنا کند. موضوعاتی که در این شماره به بررسی آن‌ها می‌پردازیم عبارت‌اند از: - بیمه‌شدن اجباری کارگران آزمایشی - برقراری بیمه قالیبافی برای افراد بالاتر از 50 سال - تعطیلی کارگاه و زایل‌شدن توالی پرداخت حق‌بیمه - میزان تخفیف حق‌بیمه در قرارداد پورسانتاژ
احمد فاضلی - کارشناس سازمان تأمین‌اجتماعی

یکی از کارگران کارگاه به‌علت حادثه ناشی از کار، ازکارافتاده شده و بازرس اداره کار، من را که کارفرمای کارگاه هستم مقصر حادثه تشخیص داده است. جواز کسب کارگاه به نام من است‌، اما طبق سند مالکیت موجود، شریک دیگری نیز در کارگاه دارم. آیا باید طبق ماده (66) قانون تأمین‌اجتماعی و تبصره «یک» آن‌، تمام خسارت وارده به سازمان تأمین‌اجتماعی در رابطه با هزینه‌های انجام‌شده برای بیمه‌شده حادثه‌دیده توسط تأمین‌اجتماعی را من پرداخت کنم‌؟
در صورت تعدد کارفرما (شرکا) سازمان تأمین‌اجتماعی با توجه به میزان مسئولیت هر یک از شرکا‌، اجرای ماده (66) قانون تأمین‌اجتماعی و تبصره «یک»، آن را از هر یک از شرکا مطالبه می‌کند.
 
در اثر حادثه ناشی از کار‌، یکی از کارگران کارگاه من فوت کرده است‌. بازرس اداره کار، کارفرما را به‌علت عدم‌رعایت مقررات حفاظت فنی مقصر حادثه شناخته است‌، اما پس از شکایت بازماندگان به مرجع قضایی‌، شاکی در دادگاه رضایت داده و از شکایت خود منصرف شده است. با وجود گذشت شاکی‌، چرا سازمان تأمین‌اجتماعی طبق ماده (66) قانون خسارت وارده را از منِ کارفرما مطالبه می‌کند‌؟
اگر مرجع قضایی به‌علت گذشت شاکی حادثه‌دیده‌، مبادرت به صدور قرار موقوفی تعقیب کند، در این حالت سازمان تأمین‌اجتماعی مجاز است طبق نظریه کارشناس رسمی ‌دادگستری برای پیگیری ماده (66) قانون و تبصره «یک» آن به کارفرمای مقصر حادثه مراجعه کند.
وکیل یکی از ایرانیان خارج از کشور هستم. طبق وکالت‌نامه تنظیمی‌، کلیه مراحل مربوط به درخواست و انعقاد قرارداد بیمه ایرانیان خارج از کشور او را انجام داده و حق‌بیمه ماهانه را پرداخت می‌کنم. با توجه به اینکه نرخ حق‌بیمه او 14 درصد و دستمزد مبنای کسر حق‌بیمه چهار برابر حداقل دستمزد است - و حق‌بیمه پرداختی اسفند‌ماه سال قبل حدود 23 میلیون ریال بوده است- نظر به افزایش دستمزد‌ها در سال 1402‌، میزان حق‌بیمه فروردین‌ماه سال جاری او چقدر است‌؟
با توجه به اینکه طبق مصوبه شورای‌عالی کار‌، حداقل دستمزد از یک‌میلیون و 393‌هزار و 250ریال سال قبل به مبلغ یک‌میلیون و 769هزار و 428ریال در سال جاری افزایش یافته است، لذا میزان حق‌بیمه ماهانه مربوط به نیمه اول سال 1402 بیمه ایرانیان خارج از کشور که با نرخ 14درصد و دستمزد چهار برابر حداقل دستمزد‌، بیمه ‌شده‌اند‌، مبلغ 30میلیون و 717هزار و 270ریال است و نیمه دوم سال بر اساس 30روز و 29روز محاسبه می‌شود.
 
 
در یکی از شماره‌های سال 1401 نشریه اعلام شده‌ بود که بر اساس بخشنامه صادره توسط سازمان تأمین‌اجتماعی‌، اگر اشتغال بیمه‌شده در یک کارگاه به‌صورت پاره‌وقت باشد و حق‌بیمه ماهانه آن 15روزه پرداخت شود‌، بیمه‌شده در صورت تمایل می‌تواند با عقد قرارداد بیمه اختیاری‌، سابقه کسری از ماه را تا یک‌ماه کامل تکمیل کند. من روزانه به‌جای یک کارگاه‌، در دو کارگاه و در دو شیفت مختلف کار می‌کنم؛ حق‌بیمه کارگاه اولی 15روزه و کارگاه دومی ‌10روزه پرداخت می‌شود (که جمعاً 25 روز و کمتر از یک‌ماه کامل است). آیا بیمه‌شدگانی مانند من می‌توانند جهت تکمیل سوابق ماهانه خود از این بخشنامه استفاده کنند‌؟
بله، اگر مجموع سابقه بیمه‌شده‌ای که در دو نوبت و در دو کارگاه اشتغال به کار دارد و طبق ماده (34) قانون تأمین‌اجتماعی‌،کارفرمای هر کارگاه به نسبت مزد یا حقوقی که پرداخت می‌کند به همان نسبت حق‌بیمه مربوطه را پرداخت ‌کند، بلامانع است. حال چنانچه مجموع سابقه بیمه‌شده در هر دو کارگاه کسری از ماه باشد‌، بیمه‌شده می‌تواند کسری سابقه پرداخت هر ماه را حسب مورد تا 31 روز و 30 روز و 29 روز طبق شرایط و ضوابط مربوطه با پرداخت بیمه اختیاری تکمیل کند. لازم به توضیح است همان‌طور که در پاسخ سؤال شماره قبلی نشریه توضیح داده شد، پرداخت حق‌بیمه کسری از ماه صرفاً از تاریخ درخواست بیمه‌شده به بعد میسر است و تکمیل سوابق گذشته بیمه‌شده مربوط به قبل از تاریخ درخواست امکان‌پذیر نیست. البته لازم به توضیح است که این کسری از ماه باید حداقل یک روز باشد و برای ماه‌هایی که پرداخت حق‌بیمه صفر است درخواست کسری از ماه موضوعیت نخواهد داشت.
 
یک هفته است در یکی از مناطق تهران کارگاه کلیشه‌سازی و لیتوگرافی راه‌اندازی کرده‌ام و کارگاه توسط خودم و سه نفر کارگر کلیشه‌ساز و طراح و پادو شروع به کار کرده است. دستمزد و نرخ حق‌بیمه کارگران این کارگاه در سال 1402 به چه میزان است‌؟
بالغ بر300 مورد از صنوف کشور برای پرداخت حق‌بیمه تأمین‌اجتماعی‌، دارای دستمزد مقطوع هستند که کلیشه‌سازی و لیتوگرافی یکی از این صنوف است‌. در سال 1402 در شهرهای بیش از 500 هزار نفر جمعیت - مانند تهران- دستمزد روزانه کلیشه‌ساز 2میلیون و 330هزار ریال و دستمزد روزانه طراح‌، 2میلیون و 477هزار و 200ریال و دستمزد کارگر ساده و پادو‌، یک‌میلیون و 946هزار و 370ریال است. کارگاه‌های کلیشه‌سازی و لیتوگرافی جزو کارگاه‌هایی هستند که تا پنج نفر کارگر از 20درصد سهم کارفرما معاف هستند و نرخ حق‌بیمه آن‌ها 10درصد است (هفت درصد سهم بیمه‌شده و سه درصد بیمه بیکاری). ضمناً غیر از دستمزد روزانه باید طبق مصوبه شورای‌عالی کار مبلغ 11میلیون ریال بابت کمک‌هزینه اقلام مصرفی به‌عنوان مزایای رفاهی و انگیزه‌ای و بر اساس مصوبه اخیر هیأت‌دولت مبلغ 9میلیون و 500هزار ریال بابت حق‌مسکن در صورت مزد ارسالی بیمه‌شدگان منظور شود.
 
از اسفند‌ماه سال قبل به‌علت تعدیل نیرو از شرکت اخراج شده و در اداره کار جهت دریافت مقرری بیمه بیکاری دادخواست تنظیم کرده‌ام‌. با توجه به اینکه شوهرم فوت کرده و چند سال است حضانت فرزند ده‌ساله‌ام به من واگذار شده و تحت‌تکفل من قراردارد‌، چون او نیاز به خدمات درمانی دارد - و ممکن است روند برقراری بیمه بیکاری طولانی و زمان‌بر باشد- برای بهره‌مندی مجدد و موقت از خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی برای فرزندم چه کاری می‌توانم انجام دهم‌؟
در صورت طولانی‌شدن فرایند پرداخت مقرری بیمه بیکاری‌، بیمه‌شده می‌تواند به‌منظور بهره‌مندی از خدمات درمان سازمان تأمین‌اجتماعی برای خود و افراد تحت‌تکفل‌، به‌طور موقت طبق ضوابط مربوطه اقدام به قرارداد بیمه اختیاری و یا بیمه زنان خانه‌دار کند که در این صورت بعد از برقراری مقرری بیمه بیکاری‌، حق‌بیمه‌های دریافتی بیمه اختیاری و یا بیمه زنان خانه‌دار از تاریخ برقراری مقرری بیمه بیکاری به بعد‌، عیناً به بیمه‌شده مسترد می‌شود.
 
سال قبل با انتخاب مبنای دستمزد کسر حق‌بیمه به میزان سه برابر حداقل دستمزد‌، بیمه مشاغل آزاد شده‌ام. با توجه به اینکه بر اساس افزایش دستمزد‌ها در سال جاری میزان حق‌بیمه پرداختی نیز افزایش می‌یابد، آیا می‌توانم نسبت به تغییر دستمزد و کاهش پرداخت حق‌بیمه اقدام کنم‌؟
بله، طبق دستورالعمل مربوطه‌، بیمه‌شده مشاغل آزاد در حین بیمه‌پردازی می‌تواند نسبت به کاهش و یا افزایش دستمزد مبنای پرداخت حق‌بیمه‌، با رعایت سایر شرایط و ضوابط مربوط به سن و سابقه اقدام کند.
 
از چهارسال قبل با عقد قرارداد‌، حق‌بیمه اختیاری پرداخت می‌کنم؛ اما به‌علت مشکل مالی، حق‌بیمه آذر‌ماه سال قبل را تاکنون پرداخت نکرده‌ام. آیا قرارداد من باطل شده است؟ و آیا بخاطر افزایش سن و عدم‌احراز شرایط سن و سابقه‌، نمی‌توانم مجدداً قرارداد بیمه اختیاری منعقد کنم‌؟
طبق بخشنامه صادره توسط سازمان تأمین‌اجتماعی‌، اگر بیمه‌شده اختیاری و یا مشاغل آزاد که حداقل یک‌بار قرارداد تنظیم و چندمدت از حق‌بیمه‌های مربوطه را پرداخت کرده باشد‌، در صورت ابطال قرارداد‌، تا سه‌مرتبه مجاز است بدون درنظرگرفتن شرایط سن و سابقه و با رعایت سایر ضوابط‌، نسبت به انعقاد قرارداد جدید اقدام کند. البته همان‌طور که در یکی از شماره‌های قبلی نشریه اعلام شده، بر اساس دستورالعمل جدید سازمان تأمین‌اجتماعی‌، به بیمه‌شده اختیاری و مشاغل آزاد بر اساس هر قرارداد صرفاً یک‌بار اجازه داده شده است که اگر حق‌بیمه متعلقه را تا پایان ماه چهارم نیز پرداخت کند‌، تداوم بیمه‌پردازی او امکان‌پذیر خواهد بود. لذا چنانچه شما حق‌بیمه آذر‌ماه سال قبل را به‌جای مهلت قانونی سه ماهه (لغایت بهمن‌ماه) در مهلت چهارماهه یعنی تا پایان اسفندماه سال قبل پرداخت می‌کردید قرارداد بیمه اختیاری شما باطل نمی‌شد.
دو سال است بیمه کارفرمایی شده‌ام و اخیراً ازدواج کرده‌ام‌؛ آیا می‌توانم از کمک‌هزینه ازدواج بلاعوض سازمان تأمین‌اجتماعی استفاده کنم‌؟
خیر، کارفرمای صنفی (شخص حقیقی) و اشخاص حقوقی غیردولتی که خود را بیمه کارفرمایی می‌کنند غیر از بهره‌مندی از درمان و تعهدات بلندمدت سازمان تأمین‌اجتماعی‌، در رابطه با تعهدات کوتاه‌مدت نیز صرفاً مشمول دریافت هزینه پروتز و اروتز و در صورت فوت‌، دریافت هزینه کفن‌و‌دفن توسط بازماندگان هستند و مشمول دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری و همچنین کمک‌هزینه ازدواج (مثل شما) نیستند.
 
با توجه به اینکه در محل کارم با مواد رادیواکتیو ارتباط دارم آیا مشاغل مرتبط با مواد رادیواکتیو جزو مشاغل سخت ‌و زیان‌آور هستند‌؟
خیر، مشاغلی که در معرض پرتو‌های یون‌ساز و مواد رادیواکتیو قراردارند جزو مشاغل سخت و زیان‌آور نیستند و این‌گونه مشاغل مربوط به قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 20/1/1368 مجلس شورای اسلامی ‌هستند.
 
شش ماه قبل به‌علت حادثه ناشی از کار یکی از کارگران، اداره کار شرکت را مقصر حادثه تشخیص داده و متعاقباً سازمان تأمین‌اجتماعی خسارت وارده در ارتباط با هزینه‌های انجام‌شده برای بیمه‌شده را (موضوع تبصره (66) قانون تأمین‌اجتماعی و تبصره یک آن) به شرکت اعلام بدهی کرده است. با توجه به اینکه شرکت اخیراً منحل شده‌، در رابطه با درخواست مفاصاحساب از تأمین‌اجتماعی به‌رغم پرداخت کلیه حق‌بیمه‌های معوقه شرکت‌، چرا سازمان تأمین‌اجتماعی به‌علت بدهی موضوع ماده (66) از صدور مفاصاحساب خودداری می‌کند‌؟
اقدام شعبه مربوطه تأمین‌اجتماعی طبق مقررات است و در صورت انحلال شرکت دارای شخصیت حقوقی صدور هرگونه گواهی مبنی بر تسویه بدهی با تأمین‌اجتماعی منوط به پرداخت کلیه مطالبات تأمین‌اجتماعی از جمله مطالبات ناشی از اجرای ماده (66) قانون تأمین‌اجتماعی است.
 
سه‌ دانگ از ملک کارگاه ریخته‌گری به نام من و سه دانگ دیگر مربوط به شریکم است‌. به‌علت بدهی کلان اجرایی، ملک کارگاه توسط اجراییات تأمین‌اجتماعی از طریق اداره ثبت اسناد و املاک بازداشت شده است. آیا می‌توانم با پرداخت بدهیِ سهم خودم از ملک بازداشت شده، درخواست رفع‌ توقیف کنم؟
خیر، اگر مال بازداشتی‌، محل کارگاه باشد که چند نفر شریک مشاعی آن هستند‌، هر یک از شرکا نمی‌توانند با پرداخت معادل سهم خود تقاضای رفع توقیف از ملک را کنند و در هر حال رفع بازداشت از مال غیر‌منقول منوط به پرداخت کل بدهی اجرایی است.