سالمندی جمعیت در جهان
امروزه بسته شدن پنجره جمعیتی در جهان به موضوعی مهم و مورد بحث تبدیل شده که نگرانی‌های زیادی در رابطه با آن وجود دارد. بسته شدن پنجره جمعیتی به وضعیتی اشاره دارد که تعداد نسل جوان یک کشور کمتر از نسل قدیمی و بالغ آن است. با توجه به کاهش نرخ تولید جمعیت، نسبت تعداد سالمندان به جمعیت کل کشور در حال افزایش است.
در حال حاضر نیز کشورهای زیادی در جهان با این مسئله به صورت جدی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. ژاپن اولین کشوری است که کاهش جمعیت در آن بسیار جدی است، به طوری که تقریباً از هر پنج زوج در این کشور فقط یک زوج، آن هم یک فرزند دارند که این مسئله باعث کاهش جمعیت و پیر شدن کشور ژاپن شده است. در ایتالیا نیز نرخ باروری بسیار پایین و تعداد جمعیت در حال کاهش است. این موضوع باعث کاهش تعداد جوانان و نیروی کار جوان در این کشور شده است. اسپانیا نیز در معرض بسته شدن پنجره جمعیتی است. نرخ باروری در این کشور بسیار پایین است. این مسئله باعث کم شدن و سالمندی تدریجی جمعیت این کشور شده است.
همچنین در دو کشور کره‌جنوبی و آلمان نیز نرخ زاد‌و‌ولد به طور قابل توجهی با افت روبه‌رو شده که این موضوع نگرانی سیاستمداران این کشورها را برانگیخته است. این در حالی است که کاهش نرخ تولید، کاهش نیروی کار جوان، افزایش هزینه‌های سلامتی و سیستم‌های حمایتی برای سالمندان، کاهش درآمد ملی و افزایش بدهی عمومی و بالا رفتن نرخ بیکاری از جمله تبعات بسته شدن پنجره جمعیتی در کشورهای مختلف ارزیابی می‌شود.
در چنین شرایطی، بسیاری از کشورها در حال تلاش برای ایجاد تغییرات اساسی در سیاست‌های جمعیتی، بهبود شرایط کاری و افزایش جمعیت هستند. در این زمینه سیاست‌های تشویقی تولد فرزند از جمله مواردی است که کشورهای مختلفی از جمه ایتالیا آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند تا از شیب پیری جمعیتی خود بکاهند. کشورهای دیگر نیز هر یک به نوبه خود چنین اقداماتی را اجرایی کرده‌اند. برخی از کشورها نیز برای جبران این موضوع جذب مهاجر و نیروی کار متخصص و جوان را به مرحله اجرا در‌آورده‌اند تا از این طریق بر جمعیت خود بیفزایند. هر‌چند این موضوع تبعات متعددی را می‌تواند برای میزبان به دنبال داشته باشد؛ دلیلی که سبب می‌شود تا کشورهای کمتری سراغ این راهکار بروند.
سیاست‌های مبتنی بر جلوگیری از بسته‌شدن پنجره جمعیتی در کشورهای مختلف هزینه‌های سرسام‌آوری را در پی دارد که در این زمینه کشورهایی که از لحاظ مالی در مضیقه قرار دارند، برای تأمین بودجه این طرح‌ها با مشکلات فراوانی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. از طرفی اثرگذاری برخی از طرح‌هایی که در کشورهای مختلف نیز به مرحله اجرا درآمده محل سؤال است؛ زیرا آن نتایجی را که باید به دنبال داشته باشد را نتوانسته محقق سازد، بنابراین سیاست‌گذاری درست در این زمینه نیز خود از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در حال حاضر نیز کشورهای زیادی در جهان با این مسئله به صورت جدی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. ژاپن اولین کشوری است که کاهش جمعیت در آن بسیار جدی است، به طوری که تقریباً از هر پنج زوج در این کشور فقط یک زوج، آن هم یک فرزند دارند که این مسئله باعث کاهش جمعیت و پیر شدن کشور ژاپن شده است. در ایتالیا نیز نرخ باروری بسیار پایین و تعداد جمعیت در حال کاهش است. این موضوع باعث کاهش تعداد جوانان و نیروی کار جوان در این کشور شده است. اسپانیا نیز در معرض بسته شدن پنجره جمعیتی است. نرخ باروری در این کشور بسیار پایین است. این مسئله باعث کم شدن و سالمندی تدریجی جمعیت این کشور شده است.
همچنین در دو کشور کره‌جنوبی و آلمان نیز نرخ زاد‌و‌ولد به طور قابل توجهی با افت روبه‌رو شده که این موضوع نگرانی سیاستمداران این کشورها را برانگیخته است. این در حالی است که کاهش نرخ تولید، کاهش نیروی کار جوان، افزایش هزینه‌های سلامتی و سیستم‌های حمایتی برای سالمندان، کاهش درآمد ملی و افزایش بدهی عمومی و بالا رفتن نرخ بیکاری از جمله تبعات بسته شدن پنجره جمعیتی در کشورهای مختلف ارزیابی می‌شود.
در چنین شرایطی، بسیاری از کشورها در حال تلاش برای ایجاد تغییرات اساسی در سیاست‌های جمعیتی، بهبود شرایط کاری و افزایش جمعیت هستند. در این زمینه سیاست‌های تشویقی تولد فرزند از جمله مواردی است که کشورهای مختلفی از جمه ایتالیا آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند تا از شیب پیری جمعیتی خود بکاهند. کشورهای دیگر نیز هر یک به نوبه خود چنین اقداماتی را اجرایی کرده‌اند. برخی از کشورها نیز برای جبران این موضوع جذب مهاجر و نیروی کار متخصص و جوان را به مرحله اجرا در‌آورده‌اند تا از این طریق بر جمعیت خود بیفزایند. هر‌چند این موضوع تبعات متعددی را می‌تواند برای میزبان به دنبال داشته باشد؛ دلیلی که سبب می‌شود تا کشورهای کمتری سراغ این راهکار بروند.
سیاست‌های مبتنی بر جلوگیری از بسته‌شدن پنجره جمعیتی در کشورهای مختلف هزینه‌های سرسام‌آوری را در پی دارد که در این زمینه کشورهایی که از لحاظ مالی در مضیقه قرار دارند، برای تأمین بودجه این طرح‌ها با مشکلات فراوانی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. از طرفی اثرگذاری برخی از طرح‌هایی که در کشورهای مختلف نیز به مرحله اجرا درآمده محل سؤال است؛ زیرا آن نتایجی را که باید به دنبال داشته باشد را نتوانسته محقق سازد، بنابراین سیاست‌گذاری درست در این زمینه نیز خود از اهمیت بسزایی برخوردار است.