پاسخ کارشناس «آتیه‌نو» به پرسش‌های شرکای اجتماعی
بررسی شیوه‌های اعتراض به نحوه بازرسی کارگاه
سازمان تأمین‌اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه‌گر کشور با جامعه عظیمی از مخاطبان در ارتباط است که غالباً با قواعد و قوانین این سازمان بزرگ آشنایی کافی ندارند. آتیه‌نو تلاش دارد با بهره‌گیری از تجربیات کارشناسان، شرکای اجتماعی را با ظرایف قانونی این حوزه آشنا سازد. موضوعاتی که در این شماره به بررسی آنها خواهیم پرداخت عبارتند از:
تکفل والدین با بیمه اختیاری
خودداری پیمانکار از بیمه کردن کارگر
نحوه اعتراض به بازرسی کارگاهی
درخواست غیر‌حضوری برقراری کفالت
تکفل فرزند دانشجو در زمان مرخصی تحصیلی
معاینات پزشکی برای بیمه شده جدید
احمد فاضلی کارشناس سازمان تأمین‌اجتماعی
پدرم با ده سال سابقه پرداخت حق بیمه بازنشست شده است و 61 سال سن دارد . چون به علت کسری سابقه پرداخت حق بیمه ، مستمری دریافتی او ناچیز وکمتر از حداقل دستمزد است . آیا من که بیمه‌شده اختیاری تأمین‌اجتماعی هستم می‌توانم پدرم را تحت تکفل خودم قراردهم ؟
-غیر از سایر شرایط از جمله شرط سنی ، اگر والدین بیمه‌شده اصلی در زمان حیات فرزند خود ، تقاضای تحت تکفل از طرف فرزند بیمه‌شده خود را داشته باشند ، باید مستمری‌بگیر سازمان تأمین‌اجتماعی نباشند ( مثل پدر شما ) ، اما اخیرا سازمان تأمین‌اجتماعی طی بخشنامه ای اعلام کرده است چنانچه والدین متقاضی کفالت فرزند خود ، مستمری‌بگیر باشند ، اگر با بررسی‌های صورت گرفته توسط شعبه تأمین‌اجتماعی از نظر تأمین معیشت شرایط کفالت را احراز کنند ، درصورتی می‌توانند تحت تکفل فرزند خود قرارگیرند،که مستمری دریافتی والدین کمتر از حداقل دستمزد موضوع ماده ( 111) قانون تأمین‌اجتماعی است ، و در صورت ارائه درخواست انصراف از دریافت مستمری و ثبت آن در دفترخانه اسناد رسمی، مادامی‌که مستمری متقاضی کفالت مورد مطالبه مجدد قرارنگیرد می‌تواند با رعایت سایر شرایط تحت تکفل فرزند خود قرارگیرد
نگهبان کارگاه پیمانکاری (که ساخت یک ساختمان اداری را بر عهده دارد) هستم . پیمانکار نسبت به ارسال لیست کارگران شاغل در کارگاه و پرداخت حق بیمه آنها اقدام می‌کند، اما علیرغم دریافت دستمزد ، از بیمه کردن من خودداری می‌کند؛ دراین خصوص چه کاری می‌توانم انجام دهم ؟
-اصولا سازمان تأمین‌اجتماعی از پیمانکاری‌ها بازرسی کارگاهی انجام نمیدهد ، مگر در موارد خاص؛ از جمله چنانچه کارگری مثل شما اعلام کندکه پیمانکار از بیمه کردن او خودداری می‌کند ، در این خصوص می‌تواند با مراجعه به واحد بازرسی شعبه تأمین‌اجتماعی که در محدوده اجرای پروژه پیمانکار قراردارد ، کتبا اعتراض کرده تا بتواند بعد از انجام بازرسی از خدمات سازمان تأمین‌اجتماعی بهره مند شود
60 سال سن دارم و از صندوق بیمه اجتماعی روستائیان و کشاورزان و عشایر ، مستمری بازنشستگی دریافت می‌کنم. آیا می‌توانم تحت تکفل فرزندم که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است قرارگیرم ؟
-خیر اگر متقاضی کفالت بیمه تأمین‌اجتماعی ، مشمول صندوق بیمه اجتماعی روستائیان وکشاورزان وعشایر و یا سایر صندوق‌های بیمه و بازنشستگی از نظر پرداخت حق بیمه و یا کسور بازنشستگی و دریافت مستمری باشد ، نمی‌تواند تحت تکفل فرزند خود که بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی است قرارگیرد .
اخیرا از مغازه فروش پوشاک من از طرف سازمان تأمین‌اجتماعی بازرسی بعمل امده است؛ آیا برای اعتراض به گزارش بازرسی لازم است حتما به شعبه تأمین‌اجتماعی مراجعه کنم ؟
- برای اعتراض به گزارش بازرسی کارگاهی ، علاوه بر مراجعه حضوری به شعبه تأمین‌اجتماعی مربوطه می‌توانید بصورت غیر حضوری نیز از طریق سامانه خدمات غیر حضوری سازمان تأمین‌اجتماعی به نشانی es.tamin.ir اقدام کنید
در یک شرکت تولیدی کار می‌کنم و بیمه‌شده تأمین‌اجتماعی هستم . شوهرم نزدیک به 60 سال سن دارد و فاقد شغل و بیمه است؛ چون به دلیل مشغله کاری امکان مراجعه به سازمان تأمین‌اجتماعی جهت تحت تکفل قراردادن شوهرم را ندارم ، آیا سازمان تأمین‌اجتماعی در این ارتباط سازکاری را برای اقدامات غیر حضوری در نظر گرفته است ؟
- بله ، یکی از خدمات غیر حضوری ، انجام خدمت کفالت شوهر بیمه‌شده زن است . اخیرا سازمان تأمین‌اجتماعی اعلام کرده است که در خواست برقرای کفالت از سوی بیمه‌شده اصلی و یا مستمری‌بگیر برای والدین خود و یا شوهر بیمه‌شده زن و فرزند ذکور کارافتاده ، صرفا از طریق سامانه خدمات غیر حضوری سازمان تأمین‌اجتماعی صورت می‌گیرد و شعب تأمین‌اجتماعی مجاز به پذیرش حضوری از متقاضیان کفالت نیستند. البته چون یکی از شرایط کفالت شوهر بیمه‌شده زن ، این است که سن شوهر از 60 سال تجاوز کرده باشد ، لذا هر زمانی که شوهر شما به سن مجاز برسد ، می‌توانید در سامانه خدمات غیر حضوری تأمین‌اجتماعی به نشانی es.tamin.ir درخواست کفالت خود را ثبت کنید تا بعدا اقدامات دیگر با در نظر گرفتن سایر شرایط توسط سازمان تأمین‌اجتماعی صورت گیرد
دو ماه است فروشگاه کتاب راه‌اندازی کرده ام و دو نفر فروشنده دارم . آیا برای بیمه کردن آنها ابتدا باید درخواست بازرسی کارگاهی از مغازه را داشته باشم و بعد از انجام بازرسی نسبت به اخذ کد کارگاهی و ارسال لیست و پرداخت حق بیمه فروشنده‌ها اقدام کنم ؟
- خیر کارگاه‌های جدید التأسیس شخص حقیقی ( مثل مغازه شما ) براساس بخشنامه شناخت کارفرما ، ابتدا بعد از ارائه مدارک ( مالکیت یا قرارداد اجاره و یا سند انتفال رسمی‌سرقفلی و جوازکسب ویا تاییدیه اتحادیه مربوطه در خصوص بهره بردر بودن متقاضی در کارگاه ) ، به شعبه تامین اجتماعی واقع در حوزه عملکرد کارگاه مورد نظر و اخذ کدکارگاهی ، بدوا ضرورتی برای انجام بازرسی از محل کارگاه نیست؛ اما بعد از تخصیص کد کارگاهی و دریافت اولین لیست از کارفرما ، متعاقبا در خصوص فعالیت عملی کارگاه و تعداد پرسنل و صحت و سقم لیست ارسالی بازرسی شده و مراتب در اولین گزارش بازرسی قید می‌شود.
بازنشسته تأمین‌اجتماعی هستم . پسرم قبلا دانشجو بود و تحت تکفل من قرار داشت اما مدتی است به علت بیماری و ایجاد وقفه تحصیلی ، موفق به اخذ گواهی اشتغال به تحصیل نشده و از کفالت من خارج شده است؛ آیا درترک تحصیل موقت دانشجو ، فرزند از کفالت پدر خارج می‌شود ؟
- اگر ترک نحصیل موقت دانشجو مربوط به فرزند ذکور بیمه‌شده اصلی باشد ، استفاده از مزایای قانون تأمین‌اجتماعی متوقف شده و با اشتغال مجدد به تحصیل برخورداری از مزایای مذکور صرفا در مدت اشتغال به تحصیل یلامانع است ، اما چنانچه پسر دانشجوی مستمری‌بگیر موقتا ترک تحصیل کند ( مثل فرزند شما ) ، اگر وقفه تحصیلی طبق مقررات آموزشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری و دانشگاه محل تحصیل از قبیل ( بیماری ، تغییر رشته تحصیلی ، مرخصی تحصیلی یا موارد خارج از اختیار دانشجو در دوره‌های متعارف ) موجه تشخیص داده شود و موضوع با ارائه مدارک و مستندات مربوطه در کمیته بررسی کفالت سازمان تأمین‌اجتماعی مورد تایید قرارگیرد ، برقراری کفالت فرزند ذکور مستمری‌بگیر بازنشسته یا کارافتاده کلی بلامانع است
در تاریخ 15/8/1401 از کارگاه اخراج شده ام و باید حداکثر تا 30 روز ( 15/9/1401 ) مراتب را برای برقراری بیمه بیکاری به اداره کار اعلام می‌کردم، اما به علت فوت پدرم موفق به این کار نشده ام. آیا می‌توانم مجددا جهت برقراری بیمه بیکاری موضوع را به اداره کار منعکس کنم ؟
- طبق مقررات اگر بیمه‌شده نتواند ظرف 30 روز بیکاری خود را به اداره کار اعلام کند ، با داشتن عذر موجه و طبق ماده 306 قانون آئین دادرسی مدنی از قبیل فوت یکی از والدین یا همسر و فرزندان ویا توقیف و زندانی و حوادث قهریه طبیعی ویا بیماری بیمه‌شده که مانع حرکت او شود ، اعلام وقوع بیکاری تا سه ماه نیز بلامانع است
از شاغلین کسب و کار در فضای مجازی هستم و 48 سال سن دارم ؛ قبلا نیز 5 سال بیمه مشاغل آزاد بودم. آیا با توجه به شغلی که دارم می‌توانم خودرا بیمه تأمین‌اجتماعی کنم ؟
- بله ، یکی از بیمه‌های توافقی سازمان تأمین‌اجتماعی ، بیمه شاغلین در کسب وکار فضای مجازی است ، در این ارتباط اگر متقاضی ، دارای مجوز فعالیت از اتحادیه کشوری صنف کسب وکار فضای مجازی است و فاقد رابطه مزد بگیری بوده و تحت حمایت بیمه ای دیگری نیست با معرفی اتحادیه مذکور و با داشتن حداکثر 50 سال سن ( درصورت داشتن سن بیشتر از 50 سال باید معادل سن اضافی ، سابقه قبلی پرداخت حق بیمه داشته باشند ) می‌تواند خود را بیمه تأمین‌اجتماعی کنند. ضمنا چون اتحادیه کشوری صنف کسب وکار فضای مجازی درمراکز استان‌ها نمایندگی ندارد لذا تایید عضویت متقاضی در اتحادیه و صدور معرفی نامه برای او از طریق سامانه ثبت در خواست و صدور معرفی نامه به صورت متمرکز غیر حضوری از سوی اتحادیه کشوری انجام می‌گیرد و نرخ حق بیمه مانند سایر بیمه‌های توافقی 27 درصد است و بیمه‌شده مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری نیست. افرادی که مثل شما از 48 الی 49 سال سن دارند و بین 5 تا 10 سال سابقه قبلی بیمه تأمین‌اجتماعی دارند ، دستمزد مبنای کسر حق بیمه آنها به انتخاب متقاضی بین 2/1 برابر حداقل دستمزد تا حداکثر 4 برابر حداقل دستمزد مصوب شورایعالی کار در سال مربوطه است و تعهدات سازمان تأمین‌اجتماعی در قبال کلیه بیمه‌شدگان توافقی عبارت است از تعهدات بلند مدت بازنشستگی ، ازکارافتادگی کلی ، بازماندگان و تعهدات کوتاه مدت ، کمک هزینه ازدواج بلاعوض ، کمک هزینه وسایل کمک پزشکی پروتز و اروتز ، کمک هزینه کفن و دفن ، کمک هزینه سفر بیمه‌شده بیمار و همراه او ، همچنین انجام خدمات درمانی که این خدمات در مراکز درمانی ملکی و استیجاری سازمان تأمین‌اجتماعی بدون اخذ فرانشیز و بصورت رایگان انجام می‌گیرد . البته بقیه کارکنان شاغل در شرکت‌های کسب وکار فضای مجازی (استارتاپ‌ها) که رابطه مزد بگیری با کارفرما ( شرکت ) دارند مشمول قانون کار و تأمین‌اجتماعی هستند و لازم است کارفرما نسبت به ارسال لیست ماهیانه و پرداخت حق بیمه آنها اقدام کند
شرکت تولیدی ما (با شخصیت حقوقی) دو ماه است به محل دیگری منتقل شده است؛ آیا برای ارسال لیست و پرداخت حق بیمه ماه‌های آتی ، باید کد کارگاهی جدید از تأمین‌اجتماعی دریافت کنیم ؟
- اگر کارگاه دارای شخصیت حقیقی به محل جدید نقل مکان پیداکند، لازم است برای محل جدید کد جدید اختصاص داده شود؛ اما کارگاه‌ها و شرکت‌های دارای شخصیت حقوقی که در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی به ثبت می‌رسند ، چون کارگاه‌های با شخصیت حقوقی از محل تابعیت نمی‌کنند ، درصورت انتقال به محل جدید کد قبلی کارگاه آنها کماکان به قوت خود باقی است وکارفرما باید در محل جدید نیز با کد قدیم نسبت به ارسال لیست و پرداخت حق بیمه اقدام کند
بعد از انجام حسابرسی از دفاتر قانونی شرکت ما ، سازمان تأمین‌اجتماعی بر اساس گزارش بازرسی انجام شده ، شرکت را بالغ بر پانصد میلون ریال بدهکار کرده است . شعبه تأمین‌اجتماعی مربوطه نیز اعلام می‌کند که بدهی برآوردی به صورت الکترونیکی به شرکت ابلاغ شده است . در حال حاضر نیز بعد از صدور اخطاریه ، بدهی در مرحله اجرائی است؛ اما به علت مشکلات بوجود آمده ، شرکت از ابلاغ صورت حساب بدهی برآوری بی اطلاع بوده و در مهلت قانونی مورد اعتراض قرارنگرفته است. آیا امکان طرح موضوع در دیوان عدالت اداری وجود دارد ؟
- نیازی به طرح شکوائیه در دیوان عدالت اداری نیست ، با توجه باینکه هدف از ابلاغ ، اطلاع مخاطب از مفاد اوراق ابلاغی است ، در این راستا سازمان تأمین‌اجتماعی در دستورالعمل نحوه ابلاغ احکام مطالباتی به صورت الکترونیکی اعلام کرده است که اگر مخاطب اعلام بدهی ثابت کند به لحاظ عدم دسترسی ( قوه قاهره ) یا نقص در سامانه خدمات غیر حضوری تأمین‌اجتماعی ، از مفاد احکام مطالباتی مطلع نشده است ، کارفرما می‌تواند در خواست خود را کتبا و با ذکر دلیل به شعبه مربوطه ارائه کند و شعبه تأمین‌اجتماعی بعد از رسیدگی‌های لازم دلایل قبول یا رد اعتراض کارفرما را همراه بامستندات مربوطه جهت طرح و تصمیم مقتضی به اداره کل استان مربوطه ارجاع میدهد ، چنانچه میزان بدهی کمتر از ده میلیارد باشد و اعتراض کارفرما در کمیته استان مورد قبول واقع شده ویا رد شود ، حسب مورد موضوع جهت ابلاغ مجدد و یا درصورت رد اعتراض کارفرما ، جهت وصول بدهی به شعبه مربوطه اعلام می‌شود ، اما چنانچه میزان بدهی بیش از ده میلیارد بوده و اعتراض کارفرما نیز مورد تایید اداره کل استان قرارگیرد دراین حالت پرونده جهت تصمیم گیری نهائی در خصوص تایید یا عدم تایید اعتراض کارفرما به کمیته رسیدگی به شکایات ابلاغ ستاد مرکزی سازمان تأمین‌اجتماعی ارسال می‌شود
یکی از بیمه‌شدگان جدیدالاستخدام کارگاه من بعد از 11 ماه اشتغال در کارگاه به علت بیماری در بیمارستان بستری شده است ، نظر باینکه طبق مقررات باید بیمه‌شدگان جدید کارگاه ، حداکثر تا یکسال نسبت به انجام معاینات موضوع ماده ( 90 ) قانون تأمین‌اجتماعی اقدام کنند، اما او تاکنون معاینات را انجام نداده است. آیا بعد از ترخیص از بیمارستان می‌تواند نسبت به انجام معاینات اقدام کند ؟
- طبق دستورالعمل مربوط به ماده ( 90 ) قانون تأمین‌اجتماعی ، کارفرما موظف است قبل از به کارگیری کارگر جدید و یا حداکثر ظرف یک سال اول اشتغال او درکارگاه ، نسبت به انجام معاینات بیمه‌شده اقدام کرده ونتیجه معاینات را جهت ضبط در پرونده بیمه‌شده تحویل شعبه مربوطه دهد ، اما اگر بیمه‌شده به علت بیماری در بیمارستان بستری باشد انجام معاینات بعد از ترخیص از بیمارستان و تحویل آن به شعبه بلامانع است