کریدور شمال- جنوب به عنوان یکی از مهمترین خطوط تجاری جهان راه‌اندازی شد
اتصال چين به روسيه با کمک کشتيرانی جمهوری اسلامی
بلوک‌های اقتصادی دنیا در حال تغییر است. روزی که بزرگترین پیمان تجاری جهان موسوم به «آرسپ» توسط 15 کشور جهان که چین و هند هم جزء آن بودند، به امضا رسید، همه کارشناسان از بلوک‌بندی‌های جدید در اقتصاد دنیا خبر دادند. چین و هند نزدیک به 37 درصد جمعیت دنیا را در اختیار دارند و از بازارهای بزرگ جهان به حساب می‌آیند. حالا با حمل یکسره تعدادی کانتینر بین بنادر روسیه و چین، توسط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، پروژه احیاء کریدور شمال- جنوب کلید خورده تا دو اقتصاد بزرگ هند و چین، به بازار نسبتا بزرگ (C IS) و کشور روسیه گره بخورند. آیا این کریدور می‌تواند بر روی مناسبات اقتصادی دنیا تأثیر بگذارد؟ به گفته عبدالرضا محبی معاون توسعه ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران کریدور شمال- جنوب یکی از مهمترین خطوط کشتیرانی دنیا تلقی می‌شود؛ زیرا با راه‌اندازی این خط، هزینه حمل کالا و زمان آن به نحو چشمگیری کاهش می‌یابد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود خزر در آینده نه‌چندان دور با ترافیک قابل توجهی برای حمل کالا مواجه شود. آن‌طور که معاون توسعه ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران می‌گوید «این مجموعه در حال تجهیز خطوط خزر و افزایش تعداد کانتینرهای مورد نیاز و نیز ایجاد خط رو- رو است تا به خواسته تجار ایرانی جهت حمل کامیون از طریق دریا جامه عمل پوشانده شود.»
لیلا مرگن روزنامه‌نگار
اخیراً فاز نخست احیای کریدور شمال- جنوب با اختصاص 300 دستگاه کانتینر از سوی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، آغاز گشته است؛ اقدامی که قرار است در آینده منافع اقتصادی زیادی برای ایران و کشورهای منطقه داشته باشد. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سوی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، قرار است به تدریج بر ظرفیت حمل یکسره در کریدور شمال - جنوب افزوده شود. کریدور شمال- جنوب، مسافت ۱۶ هزار کیلومتری حمل بار از طریق کانال سوئز را با یک مسیر ۷ هزار کیلومتری جایگزین کرده که در هزینه حمل بار و زمان رسیدن آن به بازارهای هدف تأثیر مستقیم دارد. در ارتباط با اهمیت این کریدور و اقدامات انجام شده در ایران با عبدالرضا محبی معاون توسعه ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران گفت‌وگو کردیم.
کریدور شمال جنوب چه مزیت‌هایی برای اقتصاد ایران ایجاد می‌کند؟
مستحضرید که کریدور شمال - جنوب به جهت کم کردن مسافت و زمان حمل کالا از مسیرهای شرق دور و هندوستان به اروپا به‌ویژه به اروپای شرقی می‌تواند تا 50 درصد در هزینه‌ها و 40 تا 50 درصد در زمان حمل بار، صرفه‌جویی ایجاد کند. مسیر کریدور از بنادر جنوبی ایران، خاک ایران، دریای خزر و جمهوری روسیه خواهد بود. این مسیر تقریباً مسافت قبلی را نصف می‌کند. به تبع کاهش زمان، هزینه‌ها را هم می‌تواند به نصف کاهش دهد. این پتانسیل در کشور ایران نهفته است. به همین دلیل ضروری است از این پتانسیل حداکثر بهره‌برداری صورت گیرد.
کشورهای (CIS) و چند کشور اطراف دریای خزر، اروپای شرقی و شمالی و افغانستان، حتی کشورهای اطراف ما به نوعی ذی‌نفع این کریدور هستند. این استعداد خدادادی مثل همه استعدادهای دیگر در کشور ما نهفته است. اما نیاز است ما زیرساخت‌های لازم را ایجاد تا از این ظرفیت استفاده کنیم. ظرفیت‌سازی‌ها قاعدتاً در ناوگان جنوبی و ناوگان شمالی و همین‌طور حمل‌و‌نقل ترکیبی که از داخل کشور رد می‌شود و شبکه‌های (agency) و نمایندگی‌ها خواهد بود. برای این ظرفیت‌سازی‌ها برنامه‌ریزی شده است. بخش زیادی از اقدامات این کریدور از چابهار و بندرعباس، حمل‌و‌نقل داخلی کشور، ناوگان اقیانوسی و ناوگان خزر به طور همزمان در حال پیشرفت و پیشرفت‌های خوبی نیز حاصل شده است. حمل یکسره از چین و روسیه با تعدادی کانتینر که در مسیر هستند، آغاز شده است. سعی می‌شود از این مسیر حداکثر بهره‌برداری صورت گیرد.
شما تاکنون چه اقداماتی در این زمینه انجام داده‌اید و در این کریدور چه نقشی دارید؟
ما هم در تجهیز ناوگان جنوبی و هم در تجهیز ناوگان شمالی، استقرار در بنادر چابهار و بنادر شمالی دریای خزر در روسیه فعال هستیم. تقویت شبکه ترانزیت بار در بنادر داخلی کشور با تأمین کانتینرهای مورد نیاز و نیز تقویت ناوگان شمالی با ثبت سفارش چهار فرورند شناور جدید به مجموعه‌های داخلی در دستور کار است. همین‌طور ثبت سفارش ساخت کانتینر در داخل کشور و تأمین کانتینر مورد نیاز کشور در شمال با انتقال کانتینر از جنوب به شمال ایران را آغاز کرده‌ایم و این اقدامات در حال پیشرفت است.
تجار همواره از نبود خط انتقال بار در دریای خزر و کریدور شمال گلایه‌مند بودند. آیا فعال شدن کریدور شمال- جنوب باعث خواهد شد دریای خزر بیش از گذشته در روند حمل‌و‌نقل مشارکت کند؟
پیش‌بینی ما از خزر این است که ترافیک بسیار سنگینی در آینده روی این دریا خواهیم داشت، زیرا حلقه اصلی اتصال این کریدور، دریای خزر است. تقویت ناوگان شمالی بخصوص در حوزه رو- رو و کانتینر، جزء خواسته‌هایی است که مطرح می‌شود. این مسیر مطمئن‌تر و ارزان‌تر خواهد بود. در حال حاضر ثبت سفارش برای کشتی‌های رو رو در داخل کشور نیز انجام شده است. ساخت این شناورها و طراحی آن شروع شده و طی یکی دو سال آینده به این مسیر خواهند پیوست و ظرفیت ما را افزایش خواهند داد.
پیش‌بینی می‌کنید از محل این ترافیک، چقدر درآمد برای کشور ایجاد شود؟
این موضوع بستگی به میزان ظرفیتی دارد که ما می‌توانیم بسازیم. در حال حاضر ظرفیت ناوگان ما در خزر حدود 95 هزار تن است. با آمدن چهار شناور جدید، حدود 15 تا 20 درصد به ظرفیت ناوگان‌مان در بخش عمومی و حدود 40 درصد به ظرفیت حمل کانتینری ناوگان افزوده می‌شود و همین‌طور به بخش رو -رو صد‌درصد افزوده خواهد شد؛ زیرا ما قبلاً بخش رو رو را نداشتیم.
فکر می‌کنید در چه مدت این خط به طور کامل فعال می‌شود و کشور از مزایای آن بهره‌مند خواهد شد؟
این خط هم‌اکنون فعال است.
چه زمانی به حداکثر ظرفیت می‌رسد؟
این موضوع بستگی به تقاضای کشور دارد. پیش‌بینی می‌شود شاید در آینده نه‌چندان دور، چند 100 هزار (TEU) کانیتنر از این مسیر رد شود. البته تحقق این هدف به علل و عوامل مختلفی بستگی دارد اما حمل یکسری محموله آغاز شده است. یک محموله هم‌اکنون از همین مسیر در حال انتقال است. فضاها و ظرفیت‌هایی که باید ایجاد می‌کردیم در حد میزان نیاز فعلی انجام دادیم. ایجاد ظرفیت در حوزه توسعه ناوگان، کمی طول خواهد کشید تا کشتی‌ها ساخته شده و به ظرفیت ما اضافه شود. در عین حال در تدارک خرید شناور در بازار هم هستیم. این مورد را هم پیگیری می‌کنیم که فکر می‌کنم به زودی محقق خواهدشد.
می‌توان گفت این خطی که راه‌اندازی شده از خطوط مهم تجاری دنیا به حساب آید؟
حتماً همین‌طور خواهد بود. هم به جهت استراتژیک، هم اقتصادی و هم صرفه‌جویی در زمان، کریدور شمال-جنوب یکی از پروژه‌های مهم دنیا خواهد بود.
کریدور شمال جنوب چه مزیت‌هایی برای اقتصاد ایران ایجاد می‌کند؟
مستحضرید که کریدور شمال - جنوب به جهت کم کردن مسافت و زمان حمل کالا از مسیرهای شرق دور و هندوستان به اروپا به‌ویژه به اروپای شرقی می‌تواند تا 50 درصد در هزینه‌ها و 40 تا 50 درصد در زمان حمل بار، صرفه‌جویی ایجاد کند. مسیر کریدور از بنادر جنوبی ایران، خاک ایران، دریای خزر و جمهوری روسیه خواهد بود. این مسیر تقریباً مسافت قبلی را نصف می‌کند. به تبع کاهش زمان، هزینه‌ها را هم می‌تواند به نصف کاهش دهد. این پتانسیل در کشور ایران نهفته است. به همین دلیل ضروری است از این پتانسیل حداکثر بهره‌برداری صورت گیرد.
کشورهای (CIS) و چند کشور اطراف دریای خزر، اروپای شرقی و شمالی و افغانستان، حتی کشورهای اطراف ما به نوعی ذی‌نفع این کریدور هستند. این استعداد خدادادی مثل همه استعدادهای دیگر در کشور ما نهفته است. اما نیاز است ما زیرساخت‌های لازم را ایجاد تا از این ظرفیت استفاده کنیم. ظرفیت‌سازی‌ها قاعدتاً در ناوگان جنوبی و ناوگان شمالی و همین‌طور حمل‌و‌نقل ترکیبی که از داخل کشور رد می‌شود و شبکه‌های (agency) و نمایندگی‌ها خواهد بود. برای این ظرفیت‌سازی‌ها برنامه‌ریزی شده است. بخش زیادی از اقدامات این کریدور از چابهار و بندرعباس، حمل‌و‌نقل داخلی کشور، ناوگان اقیانوسی و ناوگان خزر به طور همزمان در حال پیشرفت و پیشرفت‌های خوبی نیز حاصل شده است. حمل یکسره از چین و روسیه با تعدادی کانتینر که در مسیر هستند، آغاز شده است. سعی می‌شود از این مسیر حداکثر بهره‌برداری صورت گیرد.
شما تاکنون چه اقداماتی در این زمینه انجام داده‌اید و در این کریدور چه نقشی دارید؟
ما هم در تجهیز ناوگان جنوبی و هم در تجهیز ناوگان شمالی، استقرار در بنادر چابهار و بنادر شمالی دریای خزر در روسیه فعال هستیم. تقویت شبکه ترانزیت بار در بنادر داخلی کشور با تأمین کانتینرهای مورد نیاز و نیز تقویت ناوگان شمالی با ثبت سفارش چهار فرورند شناور جدید به مجموعه‌های داخلی در دستور کار است. همین‌طور ثبت سفارش ساخت کانتینر در داخل کشور و تأمین کانتینر مورد نیاز کشور در شمال با انتقال کانتینر از جنوب به شمال ایران را آغاز کرده‌ایم و این اقدامات در حال پیشرفت است.
تجار همواره از نبود خط انتقال بار در دریای خزر و کریدور شمال گلایه‌مند بودند. آیا فعال شدن کریدور شمال- جنوب باعث خواهد شد دریای خزر بیش از گذشته در روند حمل‌و‌نقل مشارکت کند؟
پیش‌بینی ما از خزر این است که ترافیک بسیار سنگینی در آینده روی این دریا خواهیم داشت، زیرا حلقه اصلی اتصال این کریدور، دریای خزر است. تقویت ناوگان شمالی بخصوص در حوزه رو- رو و کانتینر، جزء خواسته‌هایی است که مطرح می‌شود. این مسیر مطمئن‌تر و ارزان‌تر خواهد بود. در حال حاضر ثبت سفارش برای کشتی‌های رو رو در داخل کشور نیز انجام شده است. ساخت این شناورها و طراحی آن شروع شده و طی یکی دو سال آینده به این مسیر خواهند پیوست و ظرفیت ما را افزایش خواهند داد.
پیش‌بینی می‌کنید از محل این ترافیک، چقدر درآمد برای کشور ایجاد شود؟
این موضوع بستگی به میزان ظرفیتی دارد که ما می‌توانیم بسازیم. در حال حاضر ظرفیت ناوگان ما در خزر حدود 95 هزار تن است. با آمدن چهار شناور جدید، حدود 15 تا 20 درصد به ظرفیت ناوگان‌مان در بخش عمومی و حدود 40 درصد به ظرفیت حمل کانتینری ناوگان افزوده می‌شود و همین‌طور به بخش رو -رو صد‌درصد افزوده خواهد شد؛ زیرا ما قبلاً بخش رو رو را نداشتیم.
فکر می‌کنید در چه مدت این خط به طور کامل فعال می‌شود و کشور از مزایای آن بهره‌مند خواهد شد؟
این خط هم‌اکنون فعال است.
چه زمانی به حداکثر ظرفیت می‌رسد؟
این موضوع بستگی به تقاضای کشور دارد. پیش‌بینی می‌شود شاید در آینده نه‌چندان دور، چند 100 هزار (TEU) کانیتنر از این مسیر رد شود. البته تحقق این هدف به علل و عوامل مختلفی بستگی دارد اما حمل یکسری محموله آغاز شده است. یک محموله هم‌اکنون از همین مسیر در حال انتقال است. فضاها و ظرفیت‌هایی که باید ایجاد می‌کردیم در حد میزان نیاز فعلی انجام دادیم. ایجاد ظرفیت در حوزه توسعه ناوگان، کمی طول خواهد کشید تا کشتی‌ها ساخته شده و به ظرفیت ما اضافه شود. در عین حال در تدارک خرید شناور در بازار هم هستیم. این مورد را هم پیگیری می‌کنیم که فکر می‌کنم به زودی محقق خواهدشد.
می‌توان گفت این خطی که راه‌اندازی شده از خطوط مهم تجاری دنیا به حساب آید؟
حتماً همین‌طور خواهد بود. هم به جهت استراتژیک، هم اقتصادی و هم صرفه‌جویی در زمان، کریدور شمال-جنوب یکی از پروژه‌های مهم دنیا خواهد بود.