ترشحات اضافی بینی به شکل آبریزش بینی بیرون می‌آید. وقتی ترشحات و خلط بینی از پشت آن به گلو می‌ریزد، خلط پشت بینی یا خلط گلو نامیده می‌شود. غدد موجود در دیواره داخلی بینی، گلو، راه‌های تنفسی، معده و روده روزانه حدود یک تا دو لیتر خلط یا موکوس تولید می‌کنند. موکوس ماده غلیظ و مرطوبی است که این قسمت‌های بدن را مرطوب نگه می‌دارد و مهاجم‌های خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها را گیر می‌اندازد و از بین می‌برد، قبل از اینکه این عوامل میکروبی بتوانند وارد بدن شوند و باعث بیماری شوند. در حالت عادی شما متوجه این ترشحات بینی نمی‌شوید، زیرا با بزاق دهان مخلوط می‌شود و بدون اینکه شما را اذیت کند، به ته گلو می‌ریزد و به‌تدریج و پی‌درپی طی روز بلعیده می‌شود. فقط وقتی بدن شما بیش از حد معمول خلط تولید می‌کند و یا خلط گلو غلیظ‌تر از حالت عادی است، متوجه آن می‌شوید. برای اینکه بدانید با خلط گلو و مشکلات آن چه باید کرد لازم است بدانید خلط گلو نشانه چیست و علل آن کدام است، علائم آن چیست و چه نوع درمانی برای آن مناسب است.

علل ایجاد خلط گلو

سرماخوردگی، آنفلوانزا، سینوزیت، آلرژی، بارداری و برخی داروها مانند قرص‌های ضدبارداری علل اصلی ایجاد خلط گلو هستند. انحراف تیغه وسط بینی یا هر مشکل ساختاری که روی سینوس‌ها تاثیر می‌گذارد، تغییر آب‌وهوا (هوای سرد یا خشکی بیش‌ازحد هوا) هم باعث ایجاد خلط گلو می‌شود. بعضی غذاها مثلا غذاهای پرادویه همچنین گازها و بوی ناشی از مواد شیمیایی، عطرها، مواد شوینده، سیگار و سایر مواد محرک هم می‌تواند تولید خلط را بیشتر کند. گاهی اوقات هم مشکل، تولید زیاد خلط نیست، بلکه خلط به مقدار کافی از پشت بینی و گلو دفع نمی‌شود و مشکلات قورت دادن و بلعیدن باعث تجمع ترشحات و خلط در گلو می‌شود. این مشکلات در اثر افزایش سن، انسداد گلو و بیماری‌هایی مانند رفلکس معده به مری ایجاد می‌شوند.

علائم و نشانه‌ها

این علائم نشان‌دهنده این است که دچار خلط گلو شده‌اید.

*جمع شدن خلط در گلو شما را اذیت می‌کند و باید به‌طور مداوم گلویتان را تمیز کنید.

*شدیدا به‌خصوص شب‌ها سرفه می‌کنید. وجود خلط باعث تحریک گلو می‌شود و چون حاوی مواد التهابی است، باعث سرفه می‌شود که شب‌ها شدیدتر می‌شود. درحقیقت خلط پشت بینی شایع‌ترین علت سرفه طولانی‌مدت است. همچنین ریختن خلط پشت بینی به گلو باعث خشن شدن صدا و درد گلو می‌شود. اگر این خلط و ترشحات، «شیپور استاش» را ببندد (لوله‌ای که گلو را به گوش میانی وصل می‌کند)، باعث عفونت دردناک گوش می‌شود. اگر موکوس و خلط، مجرای سینوس را ببندد، باعث عفونت سینوس‌ها می‌شود (سینوزیت).

راهکارهای درمانی

درمان خلط پشت بینی بستگی به علت آن دارد و براساس آن باید درمان شود.

*عفونت‌های باکتریایی با مصرف آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابند، اما خلط سبز یا زرد لزوما نشانه عفونت باکتریایی نیست. سرماخوردگی هم می‌تواند باعث سبز یا زرد شدن خلط شود، بنابراین اگر خلط ایجادشده در اثر یک بیماری ویروسی باشد نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست.

*مصرف داروهای آنتی‌هیستامین و دکونژستان (ضداحتقان‌ها) برای بهبود خلط پشت بینی ناشی از سینوزیت و عفونت ویروسی مفید است. مصرف این داروها به همراه داروهای کورتونی و اسپری‌های بینی به درمان خلط گلوی ناشی از آلرژی کمک می‌کند. توصیه می‌شود حتما قبل از مصرف هر نوع دارو با پزشک مشورت کنید، زیرا این داروها دارای اثرات جانبی هستند.

راهکارهای مفید رقیق کردن خلط گلو

رقیق کردن خلط گلو از بسته شدن مجرای گوش و سینوس‌ها توسط آن و درنتیجه عفونت گوش و سینوزیت جلوگیری می‌کند. یک راه ساده برای رقیق کردن خلط، مصرف بیشتر آب و مایعات است.

*مصرف داروهای رقیق‌کننده خلط مانند شربت گایافنزین

*استفاده از اسپری بینی سالین (محلول نمکی) یا کشیدن آب‌نمک به داخل بینی برای شستن و خارج کردن خلط اضافی، باکتری‌ها، مواد حساسیت‌زا و سایر مواد محرک سینوس‌ها

*استفاده از دستگاه بخور برای افزایش رطوبت هوای اتاق

*گذاشتن چند بالش زیر سر هنگام خوابیدن برای جلوگیری از جمع شدن خلط ته گلو