یادداشت سه
کارگزاری‌ها، نماد اعتماد به راهبرد برون‌سپاری
میرابراهیم سیدولی‌زاده - عضو هیئت‌مدیره کارگزاری 52 تامین‌اجتماعی
از دیرباز یکی از مشکلات سازمان تامین‌اجتماعی محیط فیزیکی شعب بود که متناسب با مراجعات بی‌شمار ارباب‌رجوع برای دریافت خدمات متنوع سازمان نبود. بنابراین نوعی پیچیدگی و درهم‌ریختگی ایجاد شده بود. سازمان تامین‌اجتماعی با ایده برون‌سپاری و تشکیل راه‌اندازی‌ها باعث شد بخشی از مراجعات بیمه‌شدگان، کارفرمایان و مستمری‌بگیران جهت برخورداری از خدمات مرتبط با دفترچه‌های درمانی و لیست حق‌بیمه‌ها به خارج از سازمان منتقل شود و همکاران بازنشسته با توجه به تجربه سال‌ها خدمت در سازمان عهده‌دار مسئولیت اداره کارگزاری‌ها شدند و قدری از وظایف و مسئولیت‌های سنگین سازمان تامین‌اجتماعی را سبک کردند تا با کم شدن دغدغه‌های اجرایی مدیران شعب، نقش و جایگاه شعب در برنامه‌ریزی سازمانی افزایش یابد. به نظر می‌رسد این تجربه در سازمان تامین‌اجتماعی مانند بسیاری از سازمان‌های دیگر موفق بوده و در کاهش بار مراجعه به ارباب‌رجوع نیز موثر بوده است. با توجه به اینکه سازمان تامین‌اجتماعی خدمات متنوعی از قبیل هزینه‌های کمک ازدواج، بارداری، مستمری‌های بازنشستگی و ازکارافتادگی، حوادث و بیماری‌ها و... ارائه می‌کند، به طور قطع حجم بزرگی از کار شعب را تشکیل می‌دهد و زمانی که این امور به خارج از بدنه سازمان انتقال داده می‌شود، بدون شک کمک بزرگی به پیکره سازمان و واحدهای اجرایی مستقیم آن خواهد بود.
مسئله دیگر آن است که کارگزاری‌ها نسبت مستقیمی با کاهش هزینه‌های شعب و صرفه‌جویی در مصارف سازمان تامین‌اجتماعی دارند. به‌هرحال کارگزاری‌ها متشکل از بخش خصوصی هستند و روال کار ایجاب می‌کند فرآیندها را با بهترین کیفیت و کمترین هزینه انجام دهد. این به معنای نفی یا زیر سوال بردن تلاش‌ها در سطح شعب و ستاد سازمان تامین‌اجتماعی نیست اما به هر روی در کارگزاری‌ها دقت عمل در برخی امور می‌تواند مکمل تلاش شعب بیمه‌ای باشد. از آن سو نیز مدیران و همکاران سازمانی با فراغ بال بیشتری می‌توانند به سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی بپردازند. در یک ارزیابی منصفانه می‌توان گفت کارگزاری‌ها موفق عمل کرده‌اند و حتی امیدواریم توسعه کارگزاری‌ها که جزو الزامات و نماد اعتماد به راهبرد برون‌سپاری در سازمانی مانند تامین‌اجتماعی است روزبه‌روز با جدیت بیشتری در دستور کار قرار گیرد. واقعیت این است که ظرفیت بالا در مدیریت امور به شیوه بخش خصوصی بر کسی پوشیده نیست و بر همین اساس می‌توان گفت پتانسیل‌های انجام فرآیندها و کمک‌های بیشتر به سازمان تامین‌اجتماعی در مقایسه با آنچه امروز در کارگزاری‌ها انجام می‌شود، به‌مراتب بالاتر است. شاید از همین زاویه بتوان به مسائل و مشکلات کارگزاری‌ها و نحوه تعامل آنها با سازمان تامین‌اجتماعی ورود پیدا کرد. کارگزاری‌ها از اوایل دهه 80 شکل گرفته‌اند و از همان موقع نیز احراز صلاحیت‌های لازم موسسان آن با آزمون‌های علمی و عملی احراز شد. در کنار نظارت‌ها و کنترل‌های کمی و کیفی ضروری است مدیران سازمان و روسای شعب به باوری درخور از اقدامات مثبت کارگزاری‌ها برسند. همه ما باید بپذیریم که کارگزاری‌ها در خدمت سازمان و ذی‌نفعان آن هستند و وظایفی را انجام می‌دهند که حداقل در کاهش نسبی بار شعب نقش به‌سزایی داشته‌اند. این را در کنار فرصت‌هایی قرار دهید که کارگزاری‌ها به مسئولان سازمان و شعب برای اعمال دقت‌نظر بیشتر در صدور بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های خود می‌دهند و از آن طرف نیز بسترهای لازم برای برنامه‌ریزی بهتر و به‌روزتر فراهم می‌شود. بنابراین با رابطه‌ای دوطرفه مواجه هستیم که از یک‌سو سازمان تامین‌اجتماعی انتظار همکاری‌های بیشتری از کارگزاری‌ها دارد و از طرف دیگر هم کارگزاران توقع دارند مدیران و مسئولان سازمان و شعب به باور عمیق‌تری از توانمندی‌ها و کارکردهای کارگزاری‌ها برسند. فراموش نکنیم که در ارکان کارگزاری‌ها افرادی متعهد و متخصص مشغول به خدمت هستند که سال‌ها در رده‌های مختلف سازمان تامین‌اجتماعی اشتغال داشته‌اند و پس از بازنشستگی بنا به تجربیاتی که داشته‌اند مجددا در عرصه‌ای جدید به کار گرفته شده‌اند. میانگین سنی افراد شاغل در کارگزاری‌ها بالاست و توان فعالیت نیز روزبه‌روز در میان آنها کمتر می‌شود. جوان‌گرایی و تغییر مدیریت‌ها در کارگزاری‌ها از اولویت‌هاست. در حوزه‌های فنی و محاسباتی و به‌ویژه پرداخت حق‌الزحمه ارتباط سازمان تامین‌اجتماعی و شعب با کارگزاری‌ها در وضعیت قابل قبولی قرار دارد که البته رو به بهبود است. منتها یکی از دغدغه‌های کارگزاری‌ها حذف دفترچه‌های درمانی و جایگزینی آنها با کارت‌های هوشمند درمان است. کارت هوشمند درمان نیاز به تمرکز سازمانی زیادی دارد و به نظر نمی‌رسد که صدور این کارت‌ها به کارگزاری‌ها سپرده شود. با این حال گمان می‌رود در بحث پشتیبانی از این کارت‌ها، که خود پیچیدگی‌های فنی زیادی دارد، شرح وظایفی نیز برای کارگزاری‌ها تعریف شود. نکته دیگر این است که عمده درآمدهای کارگزاری‌ها از محل صدور، چاپ و تمدید اعتبار دفترچه‌های درمان به دست می‌آید و با حذف آن به‌راحتی نمی‌توان منبع جدیدی برای پوشش هزینه‌های کارگزاری‌ها و ایفای نقش آنها پیدا کرد. شایسته است مدیران سازمان تامین‌اجتماعی با دوراندیشی نسبت به رفع دغدغه‌های کارگزاری‌ها که بر عملکرد نهایی سازمان هم اثرگذار است، اقدام کنند..