مجید شیخی، رئیس اداره درآمد اداره‌کل شهرستان‌های استان تهران:
هزینه سهل‌انگاری برخی کارگاه‌ها از منابع بیمه‌شدگان پرداخت می‌شود
اداره‌کل تامین‌اجتماعی شهرستان‌های استان تهران، شهرها و شهرستان‌هایی را که مانند یک کمربند، شهر تهران را احاطه کرده‌اند، تحت پوشش خدمات بیمه‌ای خود قرار داده است؛ فیروزکوه، دماوند و پردیس در شرق، شهریار، ملارد و شهر قدس در غرب و پاکدشت، ورامین، قرچک و پیشوا و اسلامشهر در جنوب. برای آگاهی از وضعیت آماری اداره‌کل تامین‌اجتماعی شهرستان‌های استان تهران، گفت‌و‌گوی خبرنگار ویژه‌نامه استانی آتیه‌نو با مجید شیخی، رئیس اداره درآمد اداره‌کل شهرستان‌های استان تهران را در ادامه بخوانید.
16 شهرستان اطراف تهران که در محدوده جغرافیایی پوشش اداره‌کل شهرستان‌ها هستند، جمعا چه تعداد بیمه‌شده دارند؟ وضعیت منابع و مصارف اداره‌کل چگونه است؟
بر اساس آخرین آمار پایان شهریور ماه سال 97، بیش از یک میلیون و 679 هزار بیمه‌شده، تحت پوشش اداره‌کل شهرستان‌های استان تهران قرار دارند که حدود 614 هزار نفر از آنها بیمه‌شده اصلی بیمه‌پرداز و مابقی بیمه‌شدگان تبعی هستند.
از کل بیمه‌شدگان اصلی بیمه‌پرداز تحت پوشش این اداره‌کل، نزدیک به 439 هزار نفر بیمه‌شده اجباری و بقیه بیمه‌شدگان اختیاری، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، رانندگان، کارگران ساختمانی و نظایر اینها را شامل می‌شوند. در این میان، تعداد کارگران ساختمانی تحت پوشش اداره‌کل حدود 44 هزار نفر است که نسبت به دو اداره‌کل شرق و غرب تهران، تعداد بیشتری را شامل می‌شوند. زیاد بودن تعداد کارگران ساختمانی در این اداره‌کل، به این علت است که ساختمان‌سازی در اطراف تهران زیاد است. همچنین نزدیک به 35 هزار راننده را تحت پوشش داریم که این تعداد نیز از متوسط ادارات‌کل دیگر، بیشتر است. تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری ما نیز 15 هزار و 726 نفر است. از نظر تعداد مستمری‌بگیران، اداره‌کل تامین‌اجتماعی شهرستان‌های استان تهران بیش از 138 هزار مستمری‌بگیر را تحت پوشش دارد که به‌طور متوسط ماهیانه یک میلیون و 500 هزار تومان به هر نفر پرداخت می‌شود. بر همین اساس، در 5 ماهه اول امسال بالغ بر هزار و 300 میلیارد تومان به مستمری‌بگیران تحت پوشش پرداخت شده است.
این آمارها نسبت به سال قبل، خصوصا در زمینه بیمه‌شدگان اصلی که بیمه‌پرداز هستند و مستمری‌بگیران و مقرری‌بگیران بیمه بیکاری که پرداختی‌ها به آنها بخش عمده مصارف را تشکیل می‌دهد، چه میزان تغییر کرده است؟
نسبت به سال گذشته، متاسفانه در تعداد بیمه‌شدگان اجباری نه‌تنها افزایش نداشتیم، بلکه حدود 8 صدم درصد نیز کاهش داریم. البته تعداد بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد ما نسبت به سال قبل 13 درصد افزایش داشته است. تعداد بیمه‌شدگان برخی از بیمه‌های مشمول کمک دولت مانند بافندگان و رانندگان نیز به ترتیب 13 و 4 درصد کاهش یافته است. این کاهش البته بیشتر به دلیل بازرسی‌هایی بوده که انجام دادهایم و افراد غیرشاغل در این مشاغل را حذف کرده‌ایم. همانطور که می‌دانید دولت برای حمایت از برخی مشاغل مثل بافندگان و رانندگان، سهم حق بیمه کارفرمایی‌شان را بر عهده گرفته و آنها را برای بیمه شدن به سازمان تامین‌اجتماعی معرفی کرده است، اما وقتی بازرسان ما پس از راستی‌آزمایی متوجه می‌شوند برخی از این افراد در این مشاغل کار نمی‌کنند، بیمه آنها را قطع می‌کنیم تا حمایت در نظر گرفته شده به افرادی برسد که واقعا در این مشاغل مشغول به کار هستند. تعداد مستمری‌بگیران و مقرری‌بگیران بیمه بیکاری ما نیز نسبت به آمار سال قبل، به ترتیب 9/8 و 7 درصد افزایش یافته است.
با این حساب می‌توان اینطور نتیجه گرفت که منابع ورودی اداره‌کل تامین‌اجتماعی شهرستان‌های استان تهران کاهش یافته و مصارف بیشتر شده است. چرا؟
حدود 15 شهرک صنعتی در اطراف تهران و در محدوده عملکردی اداره‌کل شهرستان‌ها وجود دارد که بیشترین تعداد بیمه‌شدگان در آنها شاغلند. متاسفانه با توجه به شرایط اقتصادی کشور، میزان بیکاری نیروی کار یا پرداخت نشدن حق بیمه‌ها توسط کارفرمایان افزایش یافته است. کارفرمایان به دلایل مختلف به تعدیل نیروی کار خود دست می‌زنند و در این شرایط، فشار زیادی به شعب تامین‌اجتماعی وارد می‌شود. ما در هرجا که ممکن بوده به کارفرمایان کمک کرده‌ایم اما متاسفانه این نگاه باید از طرف کارفرمایان نیز وجود داشته باشد. البته با وجود این مشکلات، نرُم عملکرد ما در این 6 ماه همچنان مثبت است. اداره‌کل شهرستان‌های استان تهران یکی از اداراتی است که کادر بسیار مجرب و پرتلاشی دارد. در حوزه پیگیری و وصول مطالبات از همکاری همه همکاران کمک گرفته‌ایم و این موضوع باعث شده نه‌تنها هیچگاه در این اداره‌کل کاهش درآمدی نداشته، بلکه نسبت به نرُم اعلام شده افزایش وصولی نیز داشته باشیم.
چه اقداماتی جهت پیشگیری از تبعات درآمدی و هزینه‌ای برای وضعیت خاص اداره‌کل شهرستان‌ها انجام داده‌اید؟
همانطور که می‌دانید این وضعیت، طبیعتا ضریب پشتیبانی بیمه‌ای اداره‌کل شهرستان‌ها را کاهش داده و به مرز نگرانی نزدیک کرده است. در حوزه بیمه‌شدگان اجباری، میزان بازرسی‌های کشفی خود را افزایش دادهایم. این موضوع هم امنیت شغلی و آینده کارگران را بهبود می‌بخشد و هم می‌تواند یکی از راه‌های رفع مشکلات سازمان تامین‌اجتماعی باشد. البته باید با برنامه و مبتنی بر قوانین عمل کنیم. همچنین می‌توانیم با افزایش تعداد بیمه‌شدگان اختیاری برای مثال بیمه زنان خانه‌دار، تبعات این وضعیت را تا حدی پوشش دهیم. ما در این حوزه‌ها بسیار خوب عمل کرده‌ایم. در حوزه بازرسی نیز کمتر کارگاهی است که به سراغ آن نرفته باشیم. خوشبختانه با روی کار آمدن سیستم بازرسی الکترونیک، سرعت و دقت بازرسی‌ها افزایش یافته است. تلاش‌های ما در آشنا کردن مردم و حتی کودکان با بیمه تامین‌اجتماعی باعث رشد تعداد بیمه‌شدگان آزاد و اختیاری شده است. همچنین در مورد کارگاه‌های معافیت‌دار سعی کرده‌ایم با بررسی دقیق، تعداد افرادی را که من غیرحق از این حمایت‌ها استفاده می‌کنند، کاهش دهیم.
از نظر بیمه اتباع خارجی در چه وضعیتی هستید؟
تاکنون بیش از 14 هزار نفر از اتباع خارجی را تحت پوشش تامین‌اجتماعی قرار دادهایم. همانطور که می‌دانید، این افراد اغلب از دو نوع بیمه اجباری و اختیاری استفاده می‌کنند و باید مجوز اقامت و اشتغال داشته باشند. البته متاسفانه شرایط اقتصادی کشور سبب شده تعداد زیادی از این افراد که عموما تبعه افغانستان هستند، به کشور خود بازگردند. با این وجود، در این حوزه هم به لحاظ بازرسی از کارگاه‌ها و جذب بیمه‌شده دارای رتبه نخست کشوری هستیم و بارها از سوی ستاد مرکزی سازمان مورد تشویق قرار گرفته‌ایم.
در حاشیه تهران، موضوع مشاغل سخت و زیان‌آور زیاد مطرح است. این موضوع بخصوص در مورد کوره‌های آجرپزی مطرح می‌شود که همه می‌دانیم وضعیت مناسبی ندارند. نظر شما چیست؟
بیش از 15 کوره آجرپزی در محدوده جغرافیایی اداره‌کل شهرستان‌های استان تهران وجود دارد که اکثر آنها در قرچک، پاکدشت و شمس‌آباد هستند. علاوه بر این کوره‌پزخانه‌ها، در حوزه صنعت نیز به دلیل وجود شهرک‌های صنعتی، تعداد کارگران مشمول مقررات بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان‌آور، زیاد است. درست است که بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان‌آور قانونی و لازم‌الاجراست، اما در همان قانون کارفرمایان مکلف شده‌اند ظرف مدت دو سال نسبت به برطرف کردن شرایط زیان آور محیط کار کارگران خود اقدام کنند. ممکن است در خصوص برخی کارگاه‌ها مانند کوره‌های آجرپزی یا معادن، امکان برطرف شدن سختی محیط کار وجود نداشته باشد، اما قطعا اغلب صنایع می‌توانند با استانداردسازی و بهسازی شرایط، زمینه‌های سختی و زیان‌آوری کار کارگران خود را از بین ببرند که متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد و هزینه سهل‌انگاری برخی کارفرمایان از جیب سازمان تامین‌اجتماعی و از منابع متعلق به همه بیمه‌شدگان پرداخت می‌شود.