گزارشی از شعبه تامین‌اجتماعی شهید شقاقیوند قرچک
خدمات تامین‌اجتماعی در « ایران کوچک»
شعبه تامین‌اجتماعی شهید شقاقیوند قرچک، یکی از شعب قدیمی کشور است که قدمت آن به سال‌های قبل ازپیروزی انقلاب اسلامی برمی‌‌‌گردد. ساختمان این شعبه در سال 1393 به طور کامل بازسازی شده و هم‌اکنون در 3 طبقه، 11 واحد و با در اختیار داشتن 50 نفر نیروی انسانی، مشغول خدمت‌رسانی به بیمه‌شدگان، کارفرمایان و مستمری‌بگیران این منطقه است. شهرستان قرچک اما شرایط ویژه‌ای دارد. این شهرستان به خاطر نزدیکی به تهران، سرریز جمعیت پایتخت را به علت ارزان بودن مسکن و پایین بودن هزینه‌های زندگی به خود جذب میکند. گزارش‌ها حاکی از آن است که اکثر جمعیت قرچک را مهاجرانی از استان‌ها و شهرستان‌های مختلف کشور تشکیل می‌دهند که در زمان جنگ تحمیلی و پس از آن برای زندگی و کار به این منطقه آمده‌اند. تنوع فرهنگی در این منطقه، باعث شده قرچک را ایران کوچک بنامند. منطقه قرچک البته به کوره‌پز‌خانه‌های آن نیز شهره است. دودکش‌های بلند و سر به فلک کشیده‌ای که گرچه دیگر از آنها دودی بیرون نمی‌آید، اما از دهه‌ها و حتی قرن‌ها فعالیت و تلاش حکایت دارند. خبرنگار ویژه‌نامه استانی آتیه‌نو برای آشنایی بیشتر با شیوه خدمتگزاری سازمان تامین‌اجتماعی در این شهرستان استان تهران، به شعبه شهید شقاقیوند قرچک رفت که گزارش آن را در ادامه می‌خوانید.
بازنشستگی در روز تولد
در ورودی ساختمان شعبه، دو نفر پشت میز خدمت نشسته‌اند و مراجعان را راهنمایی میکنند که برای دریافت خدمات مورد نظرشان، باید به کدام اتاق بروند یا شماره بگیرند و همانجا منتظر بمانند. مراجعه‌کنندگان به شعبه قرچک کم نیستند، اما آرامش خاصی در فضا حکمفرماست.
یکی از مراجعان مسن که همراه با دوست خود برای دریافت گواهی کسر از مستمری به شعبه آمده، غلامرضا گرجی نام دارد. او می‌گوید: «الکترونیکی شدن فرایندها باعث رفاه حال ما شده و در صرفه‌جویی در وقت بسیار اثرگذار بوده است. خوشبختانه روند انجام کارها خیلی سریع است و مراجعان و کارکنان آرامش خوبی دارند.» زارعی -همراه این مستمری‌بگیر- که او هم از بازنشستگان تحت پوشش سازمان تامین‌اجتماعی است، می‌گوید: «از برخورد خوب کارمندان این شعبه راضی هستیم، اما گله اصلی ما از حقوق کم بازنشستگی و هزینه‌های بالای زندگی است. کارگرانی که 30 سال کار میکنند و عمر و جوانی خود را برای آبادانی و پیشرفت کشور می‌گذارند، انتظار حمایت بیشتری دارند.»
کمی آن طرف‌تر، با خانم ایوبی صحبت می‌کنم که همراه با همسرش و یک جعبه شیرینی، به شعبه قرچک مراجعه کرده است. او می‌گوید: «همسرم امروز بازنشسته میشود و اتفاقا روز تولد او نیز همین امروز است. به همین دلیل یک جعبه شیرینی گرفته‌ام و به اینجا آمده‌ایم که کارهای بازنشستگی‌اش را انجام دهیم. خوشبختانه وجود باجه‌های زیاد و کارمندان آرام و خوش‌برخورد باعث شده کارها در کمترین زمان انجام شود و اتلاف وقت به حداقل برسد.»
بر روی صندلی دیگر، «آذردخت برین» با شماره‌ای در دست، در انتظار نوبت نشسته است که می‌گوید: «تحت پوشش بیمه مادرم هستم. خودم و مادرم باید هر 6 ماه به شعبه مراجعه کنیم تا بیمه ما قطع نشود، اما مادرم آسم دارد و خروج از خانه برای او بسیار سخت است. تقاضا دارم مدیران سازمان تامین‌اجتماعی فکری به حال افراد سالخورده و بیمار که توانایی مراجعه به شعب را ندارند، کنند.»
مشکل امنیت بازرسان
صحبت با مراجعان شعبه را به پایان می‌رسانم و به میان کارکنان شعبه می‌روم. محمد‌علی کاهی، مسئول بازرسی شعبه قرچک می‌گوید: «امنیت بازرسان اهمیت زیادی دارد و به نظر می‌رسد این رشته شغلی باید جزو مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب شود. زمانی که بازرسان ما به کارگاه‌ها می‌‌‌روند، بعضا با تهدید یا برخورد بد بعضی از کارفرمایان که کارگران خود را بیمه نکرده‌اند یا از کارگران خارجی بدون مجوز استفاده کرده‌اند، روبه‌رو می‌شوند و گاه حتی در معرض خطرات جانی قرار می‌‌‌گیرند.» وی می‌افزاید: «برای مثال، بازرسی از کشتارگاه‌ها باید به صورت شبانه انجام شود و این کارگاه‌ها از جمله محل‌های پرخطر برای بازرسان است ولی متاسفانه مزایای خاصی برای این شغل سخت در نظر گرفته نشده است.»
مهدی فرشتگان، مسئول امور بیمه‌شدگان شعبه شهید شقاقیوند قرچک است. او می‌گوید: «تکریم اربابرجوع را در اولویت کاری خود قرار داده‌ایم و تلاش ما این است زمانی که افراد به ما مراجعه میکنند، حتی هنگامی که عصبانی هستند، با آرامش جوابگوی آنها باشیم.» وی می‌افزاید: «چالش اصلی ما، تاخیر ناخواسته‌ای است که گاه در پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت به وجود می‌آید. این تاخیرها که ناشی از کسری نقدینگی است، نارضایتی مراجعه‌کنندگان را به دنبال دارد.» فرشتگان ادامه می‌دهد: «یکی از علت‌های مهمی که باعث این کمبود نقدینگی شده، پرداخت مقرری‌های بیمه بیکاری است که با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور و تعطیلی برخی کارگاه‌ها، افزایش چشمگیری یافته است.»
آجرپزی‌های 100 ساله
پس از صحبت با برخی از کارکنان، برای تکمیل گزارش خود، به اتاق رییس شعبه می‌روم. حمید جنیدی درباره تعداد بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران تحت پوشش شعبه قرچک می‌گوید: «بر اساس آخرین آمارها، هم‌اکنون بیمه‌شدگان شعبه قرچک بالغ بر 100 هزار نفر هستند که 25 هزار نفر آنها بیمه‌شده اصلی و مابقی، بیمه‌شده تبعی‌اند.»
وی می‌افزاید: «در شعبه شهید شقاقیوند حدود
22 هزار مستمری‌بگیر داریم که نیمی از آنها اصلی و نیم دیگر مستمری‌بگیر تبعی هستند.»
جنیدی تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری شعبه قرچک را 870 نفر بیان میکند و می‌گوید: «کارگاه‌های تحت پوشش این شعبه از صنوف مختلف هستند اما با توجه به اینکه قرچک در حاشیه کلانشهر تهران قرار گرفته، بیشتر کارگاه‌های فعال در آن از صنف پوشاک و دوزندگی هستند که تولیدات خود را در تهران توزیع میکنند.» وی می‌افزاید: «در کل حدود 800 کارگاه در محدوده جغرافیایی شعبه قرچک مشغول به فعالیت هستند که شامل40 کارگاه صنعتی و 12 کارگاه آجرپزی است که قدمت برخی از کارگاه‌های آجرپزی منطقه به 100 سال قبل باز می‌گردد.»
رییس شعبه قرچک، بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران به تولید و اشتغال را مهمترین چالش پیش روی سازمان تامین‌اجتماعی و شعب آن دانست و گفت: «وقتی کارگاه‌های مختلف، به سبب مشکلات اقتصادی نتوانند فعالیت خود را ادامه دهند، شاهد افزایش بیکاری و بالا رفتن هزینه‌های سازمان خواهیم بود. اما اگر اقتصاد رونق گیرد و سرمایه‌گذاری بیشتری در بخش صنایع انجام شود، حق بیمه‌ها به سمت سازمان سرازیر می‌شوند و چالش‌ها برطرف خواهند شد؛ چراکه بیش از 90 درصد منابع سازمان تامین‌اجتماعی از محل حق بیمه‌ها تامین میشود.»
اولویت؛ تعامل و همکاری
جنیدی، مطالبات معوق شعبه قرچک از کارفرمایان را بالغ بر 17 میلیارد تومان بیان میکند و می‌افزاید: «در آخرین مرحله اجرای طرح بخشودگی جرایم بیمه‌ای، بالغ بر 150 درخواست بخشودگی به شعبه واصل و جمعا 4 میلیارد تومان از جرایم کارفرمایان بخشیده شد. برای دریافت مطالبات معوق نیز برنامه‌ریزی لازم انجام شده و سعی میکنیم در مرحله اول مطالبات سازمان از طریق تعامل و همکاری وصول شود.»
وی در خصوص ارائه الکترونیکی خدمات شعبه نیز می‌گوید: «شعبه شهید شقاقیوند همواره تلاش کرده خدمات الکترونیک را برای راحتی بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران خود گسترش دهد. در حال حاضر بالغ بر 94 درصد لیست‌های بیمه به صورت الکترونیک دریافت میشود که با استقبال فراوان اربابرجوع همراه بوده است. همه کارمندان برای استفاده از این طرح الکترونیکی آموزش‌های لازم را دیده‌اند تا کار اربابرجوع در اسرع وقت انجام شود. هم‌اکنون و در راستای اجرای طرح ساختار نوین ارائه خدمات، اگر همکاری مرخصی باشد یا در باجه مربوطه حضور نداشته نباشد، سایر همکاران توانایی انجام کارهای مربوط به او را دارند.»
جنیدی در خصوص تکریم اربابرجوع و میزان رضایتمندی مراجعان از عملکرد شعبه نیز می‌گوید: «اولویت اصلی ما تکریم اربابرجوع است. هدف ما این است زمانی که اربابرجوع به ما مراجعه میکند، در کمترین زمان به کارهای او رسیدگی شود. حتی زمانی که مراجعه‌کننده عصبانی است، تمام تلاش خود را میکنیم که ابتدا او را آرام و سپس به راهنمایی و رسیدگی درخواست او بپردازیم. تمام کارمندان شعبه این روش را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند. میز خدمت نیز در طبقه اول شعبه قرار دارد تا از سرگردانی اربابرجوع در واحدها جلوگیری شود.»
رئیس شعبه شهید شقاقیوند قرچک، در مورد مهمترین درخواست بیمه‌شدگان و بازنشستگان شعبه می‌گوید: «مهمترین درخواست افرادی که به سن بازنشستگی می‌رسند این است که بازنشستگی آنها با کمترین مانع در زمان مشخص خود انجام شود تا بتوانند بعد از سال‌ها خدمت، به استراحت بپردازند و مستمری دریافت کنند. مهمترین درخواست بیمه‌شدگان نیز این است که خدمات بیمه‌ای مشخص شده در قانون را در بهترین شکل و کمترین زمان دریافت کنند.»