سقوط حاشیه سود صنعت فولاد به ۶ درصد
صنعت فولاد ایران در معرض بحرانی بیسابقه قرار گرفته است. حاشیه سود شرکتهای بزرگ فولادی از ۳۳ درصد در سال ۱۳۹۹ به ۶ درصد در نیمه نخست امسال کاهش یافت. کارشناسان این افت شدید را ناشی از ناترازی انرژی و افزایش بیرویه نرخ حاملهای انرژی میدانند. فشار ناشی از هزینههای بالای برق و گاز نهتنها توان رقابتی کارخانهها را کاهش داده، بلکه ظرفیت توسعه و پایداری تولید را نیز تهدید کرده است.
افزایش افسارگسیخته هزینههای انرژی، سرمایهگذاری در طرحهای توسعهای را دشوار ساخته و ریسک توقف تولید، زنجیرههای پاییندستی و حتی صادرات کشور را به شدت افزایش داده است. تا زمانی که اصلاحات ساختاری در تأمین انرژی و مدیریت منابع انجام نشود، صنعت فولاد با مخاطرات جدی و کاهش توان رقابت در بازار داخلی و بینالمللی مواجه خواهد بود. کارشناسان هشدار میدهند ادامه این روند، چشمانداز سرمایهگذاری و اشتغالآفرینی در این بخش استراتژیک را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
فشار بیرویه افزایش هزینه انرژی
طی پنج سال گذشته نرخ برق صنعت فولاد ۲۳ برابر و نرخ گاز ۱۳ برابر شده است. وحید یعقوبی، معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد، با تأکید بر شدت فشار انرژی میگوید: «این رشد بیرویه هزینهها حاشیه سود شرکتهای بزرگ بورسی فولاد را از ۳۳ درصد به ۶ درصد کاهش داده است. هیچ صنعتی با چنین حاشیه سودی نمیتواند بهصورت پایدار فعالیت کند یا طرحهای توسعهای را پیش ببرد». مقایسه نرخ گاز ایران با بازارهای جهانی نیز هشداردهنده است. در کشورهای منطقه مانند عمان، عربستان و قطر هر واحد گاز حدود ۶ سنت قیمت دارد، در حالی که در ایران نرخ آن به ۱۷ سنت میرسد. این تفاوت فاحش باعث افزایش هزینه تولید و کاهش توان رقابتپذیری صنعت فولاد شده است.
پیامدهای اقتصادی افت سودآوری
کاهش حاشیه سود، پیامدهای اقتصادی گستردهای ایجاد میکند. توقف تولید در صنعت فولاد، زنجیرههای پاییندستی، صنایع ساخت و ساز و حتی صادرات کشور را تحت فشار قرار میدهد. کارشناسان معتقدند تا زمانی که هزینههای انرژی و ناترازی تأمین ادامه یابد، توان رقابت ایران در بازار جهانی فولاد محدود خواهد شد. شرکتهای زیانده با سرمایه محدود قادر به بازسازی یا توسعه واحدهای تولیدی خود نخواهند بود و این موضوع ریسک سرمایهگذاری و اشتغال را افزایش میدهد.
ضرورت مدیریت انرژی
کارشناسان و مدیران صنعت فولاد بر لزوم اصلاحات ساختاری تأکید دارند. تأمین پایدار گاز و برق با قیمت منطقی، کاهش نوسانات نرخ حاملهای انرژی و ایجاد مشوقهای سرمایهگذاری، اقداماتی حیاتی برای بهبود وضعیت صنعت فولاد هستند. یعقوبی هشدار میدهد که توقف تولید اثرات گستردهای بر اقتصاد دارد و لازم است حداقل در بودجه سال آینده این موضوع مدنظر قرار گیرد. بدون چنین تدابیری، صنعت فولاد ایران با خطر کاهش توان رقابت در بازار داخلی و جهانی و تهدید تداوم تولید روبهرو خواهد شد.