سوزنهایی که درد را تسکین میدهند
علی ملائکه روزنامهنگار
وقتی درد از کمر تا زانو و از شانه تا پیشانی «میدود»، خیلیها ترجیح میدهند به جای مصرف داروهای رنگارنگ، به سراغ سوزنهای ریز و بیادعای طب سوزنی بروند؛ سوزنهایی که نه جادو هستند و نه معجزه، اما آنقدر طرفدار پیدا کردهاند که امروز در مطبها، کلینیکها و حتی اتاق گفتوگوهای شبکههای اجتماعی حضور ثابت دارند. طب سوزنی همینقدر بیسروصدا و همینقدر پرطرفدار است؛ ترکیبی از سنت شرقی و کنجکاوی مدرن که وعده میدهد درد را آرامتر و بدن را هماهنگتر کند.
دردی که آرامش میآورد
طب سوزنی یکی از قدیمیترین روشهای تسکین درد در طب سنتی چین است؛ روشی که پایش به درمان کمردرد، زونا، دردهای عصبی، درد زانو و دست، سردردها و حتی درد قاعدگی هم باز شده است. اساس کار ساده است: چینیهای باستان معتقد بودند انرژی بدن یا همان «چی» در ۱۲ مسیر طولی یا مریدین جریان دارد و هرجا این جریان مختل شود، درد و ناهماهنگی ظاهر میشود.
امروز گرچه نگاه علمی تغییر کرده، اما همان مسیرهای قدیمی روی بدن بهعنوان «نقاط درمانی» شناخته میشوند. وقتی سوزنهای بسیار ظریف روی این نقاط قرار میگیرند، بدن واکنش جالبی نشان میدهد: اندورفین آزاد میکند؛ همان مسکن طبیعی که میتواند درد را آرام کند و حال و هوا را بهتر. حتی شواهدی هست که سوزنها بخشهایی از مغز را تحریک میکنند که سروتونین ــ هورمون خلق و خو ــ را تنظیم میکند. خلاصه اینکه سوزنها کوچکاند، ولی دخالتشان بزرگ است.
از چینی تا ژاپنی؛ سبکهایی متفاوت
اگر فکر میکنید طب سوزنی فقط همین سوزن گذاشتن و تمام است، باید بگوییم ماجرا جذابتر از این حرفهاست. بسته به اینکه نزد یک متخصص چینی، ژاپنی یا کرهای بروید، تجربه کاملاً متفاوتی خواهید داشت.
- چینیها معمولاً پس از ورود سوزن، آن را کمی میچرخانند یا با گرما و تحریک الکتریکی تقویت میکنند. حتی از گیاه «درمنه» استفاده میشود که در روش موکسیباسیون برای گرمکردن نقاط درمانی نزدیک پوست سوزانده میشود.
- ژاپنیها ملایمتر عمل میکنند؛ سوزنها سطحیتر فرو میرود و دستکاری چندانی هم ندارد.
- کرهایها تمرکزشان را روی دستها و پاها گذاشتهاند؛ یعنی همهچیز از انتهای اندامها کنترل میشود.
نوع سبک هرچه باشد، همه یک هدف دارند: برگرداندن تعادل به بدن و خاموشکردن آلارمِ درد.
جلسه درمانی؛ نخستین گام
اولین ملاقات با متخصص طب سوزنی شبیه یک گفتوگوی کامل پزشکی است. از سابقه درد و بیماریها میپرسند، نبض میگیرند، قسمتهای مختلف بدن را لمس میکنند و به دنبال نقاط حساس میگردند. این روش یک نگاه «کلنگر» دارد؛ یعنی به جای تمرکز فقط روی محل درد، کل وضعیت بدن را بررسی میکند. بعد از مرحله بررسی، معمولاً بین ۴ تا ۱۰ سوزن روی بدن قرار میگیرد. سوزنها آنقدر نازکاند که بیشتر افراد فقط احساس فشار بسیار خفیف دارند. پس از قرارگیری، ۱۰ تا ۳۰ دقیقه فرصت استراحت دارید؛ زمانی که خیلیها آن را «چرت درمانی» مینامند چون ناخودآگاه آرام میشوند. درمان معمولاً در قالب ۶ تا ۱۲ جلسه و طی سه ماه پیش میرود.
عوارض و نکات ایمنی
عوارض طب سوزنی معمولاً بسیار خفیفاند: کمی درد، کبودی یا قطرهای خون در محل ورود سوزن. با سوزنهای یکبارمصرف و بستهبندیشده خطر عفونتهای جدی تقریباً از بین رفته است. البته باید بدانید که عفونت پوستی در موارد معدود گزارش شده، پس انتخاب متخصص باتجربه مهمترین نکته است. خبر خوب اینکه تحقیقات نشان داده طب سوزنی میتواند در تسکین درد ناشی از آرتروز، سردردهای مکرر، دردهای مزمن کمر، گردن و شانه مؤثر باشد. به همین دلیل برخی پزشکان هم خودشان این روش را ارائه میدهند.
روش یافتن یک متخصص خوب
اگر تصمیم دارید طب سوزنی را امتحان کنید، مهمترین قدم انتخاب متخصص معتبر است. دستکم کسی را انتخاب کنید که دورههای رسمی و کافی گذرانده باشد، سابقه کار داشته باشد و تجهیزات استاندارد استفاده کند. این کار شاید مثل انتخاب آرایشگر خوب باشد: مهارت و سلیقه مهم است، اما تجربه از همه مهمتر است. اگر دردها پشتسر هم صف کشیدهاند و داروها دیگر چندان هیجانزدهتان نمیکنند، شاید وقتش است سوزنهای باریک را امتحان کنید. احتمالاً بدنتان آرامتر، مغزتان سبکتر و حالتان بهتر میشود؛ آن هم بیسروصدا، بیهیاهو و با روشی که هزاران سال است روی زمین زندگی میکند.
دردی که آرامش میآورد
طب سوزنی یکی از قدیمیترین روشهای تسکین درد در طب سنتی چین است؛ روشی که پایش به درمان کمردرد، زونا، دردهای عصبی، درد زانو و دست، سردردها و حتی درد قاعدگی هم باز شده است. اساس کار ساده است: چینیهای باستان معتقد بودند انرژی بدن یا همان «چی» در ۱۲ مسیر طولی یا مریدین جریان دارد و هرجا این جریان مختل شود، درد و ناهماهنگی ظاهر میشود.
امروز گرچه نگاه علمی تغییر کرده، اما همان مسیرهای قدیمی روی بدن بهعنوان «نقاط درمانی» شناخته میشوند. وقتی سوزنهای بسیار ظریف روی این نقاط قرار میگیرند، بدن واکنش جالبی نشان میدهد: اندورفین آزاد میکند؛ همان مسکن طبیعی که میتواند درد را آرام کند و حال و هوا را بهتر. حتی شواهدی هست که سوزنها بخشهایی از مغز را تحریک میکنند که سروتونین ــ هورمون خلق و خو ــ را تنظیم میکند. خلاصه اینکه سوزنها کوچکاند، ولی دخالتشان بزرگ است.
از چینی تا ژاپنی؛ سبکهایی متفاوت
اگر فکر میکنید طب سوزنی فقط همین سوزن گذاشتن و تمام است، باید بگوییم ماجرا جذابتر از این حرفهاست. بسته به اینکه نزد یک متخصص چینی، ژاپنی یا کرهای بروید، تجربه کاملاً متفاوتی خواهید داشت.
- چینیها معمولاً پس از ورود سوزن، آن را کمی میچرخانند یا با گرما و تحریک الکتریکی تقویت میکنند. حتی از گیاه «درمنه» استفاده میشود که در روش موکسیباسیون برای گرمکردن نقاط درمانی نزدیک پوست سوزانده میشود.
- ژاپنیها ملایمتر عمل میکنند؛ سوزنها سطحیتر فرو میرود و دستکاری چندانی هم ندارد.
- کرهایها تمرکزشان را روی دستها و پاها گذاشتهاند؛ یعنی همهچیز از انتهای اندامها کنترل میشود.
نوع سبک هرچه باشد، همه یک هدف دارند: برگرداندن تعادل به بدن و خاموشکردن آلارمِ درد.
جلسه درمانی؛ نخستین گام
اولین ملاقات با متخصص طب سوزنی شبیه یک گفتوگوی کامل پزشکی است. از سابقه درد و بیماریها میپرسند، نبض میگیرند، قسمتهای مختلف بدن را لمس میکنند و به دنبال نقاط حساس میگردند. این روش یک نگاه «کلنگر» دارد؛ یعنی به جای تمرکز فقط روی محل درد، کل وضعیت بدن را بررسی میکند. بعد از مرحله بررسی، معمولاً بین ۴ تا ۱۰ سوزن روی بدن قرار میگیرد. سوزنها آنقدر نازکاند که بیشتر افراد فقط احساس فشار بسیار خفیف دارند. پس از قرارگیری، ۱۰ تا ۳۰ دقیقه فرصت استراحت دارید؛ زمانی که خیلیها آن را «چرت درمانی» مینامند چون ناخودآگاه آرام میشوند. درمان معمولاً در قالب ۶ تا ۱۲ جلسه و طی سه ماه پیش میرود.
عوارض و نکات ایمنی
عوارض طب سوزنی معمولاً بسیار خفیفاند: کمی درد، کبودی یا قطرهای خون در محل ورود سوزن. با سوزنهای یکبارمصرف و بستهبندیشده خطر عفونتهای جدی تقریباً از بین رفته است. البته باید بدانید که عفونت پوستی در موارد معدود گزارش شده، پس انتخاب متخصص باتجربه مهمترین نکته است. خبر خوب اینکه تحقیقات نشان داده طب سوزنی میتواند در تسکین درد ناشی از آرتروز، سردردهای مکرر، دردهای مزمن کمر، گردن و شانه مؤثر باشد. به همین دلیل برخی پزشکان هم خودشان این روش را ارائه میدهند.
روش یافتن یک متخصص خوب
اگر تصمیم دارید طب سوزنی را امتحان کنید، مهمترین قدم انتخاب متخصص معتبر است. دستکم کسی را انتخاب کنید که دورههای رسمی و کافی گذرانده باشد، سابقه کار داشته باشد و تجهیزات استاندارد استفاده کند. این کار شاید مثل انتخاب آرایشگر خوب باشد: مهارت و سلیقه مهم است، اما تجربه از همه مهمتر است. اگر دردها پشتسر هم صف کشیدهاند و داروها دیگر چندان هیجانزدهتان نمیکنند، شاید وقتش است سوزنهای باریک را امتحان کنید. احتمالاً بدنتان آرامتر، مغزتان سبکتر و حالتان بهتر میشود؛ آن هم بیسروصدا، بیهیاهو و با روشی که هزاران سال است روی زمین زندگی میکند.