وقتی بارداری ناتمام می‌ماند
سقط خودبه‌خودی یکی از تجربه‌های دشوار و گاه ویرانگر در زندگی زنان است؛ رخدادی که نه‌تنها بدن، بلکه روان و احساس مادر را نیز درگیر می‌کند. از منظر پزشکی، سقط خودبه‌خودی به معنای پایان غیرارادی بارداری پیش از هفته بیستم است و در واقع شایع‌ترین نوع پایان یافتن بارداری به شمار می‌آید. بر اساس آمارها، حدود یک‌سوم از بارداری‌ها به سقط خودبه‌خودی منجر می‌شوند؛ هرچند با گذشت زمان و تثبیت بارداری، احتمال وقوع آن کاهش می‌یابد. در بیشتر موارد، علت مشخص و واحدی برای این رویداد یافت نمی‌شود، اما پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در حدود نیمی از سقط‌ها، ناهنجاری‌های کروموزومی در جنین نقش اصلی را دارند. این ناهنجاری‌ها معمولاً به طور تصادفی در هنگام تقسیم سلولی رخ می‌دهند، اما در برخی موارد با سن بالای مادر، قرار گرفتن در معرض پرتو، ابتلا به عفونت یا مصرف برخی داروها مرتبط‌اند.
افزایش سن مادر یکی از مهم‌ترین عوامل خطر محسوب می‌شود. با بالا رفتن سن، احتمال بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی در جنین بیشتر می‌شود و به‌تبع آن خطر سقط نیز افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، عدم تعادل در هورمون‌ها، به‌ویژه اختلال در عملکرد تیروئید یا کمبود برخی هورمون‌های ضروری بارداری، می‌تواند مانع از ادامه طبیعی رشد جنین شود. اختلالات خودایمنی نیز از دیگر عوامل مؤثرند. در این بیماری‌ها دستگاه ایمنی بدن به اشتباه بافت‌های خودی را هدف قرار می‌دهد و ممکن است به جفت یا جنین آسیب برساند. بیماری‌هایی مانند لوپوس یا سندرم شوگرن از جمله نمونه‌های شناخته‌شده در این زمینه‌اند، هرچند بسیاری از زنان مبتلا با مراقبت‌های مناسب می‌توانند بارداری‌های موفقی داشته باشند.
عفونت‌ها نیز در بروز سقط نقش دارند. برخی از ویروس‌ها و انگل‌ها مانند سرخجه، سایتومگالوویروس و توکسوپلاسموز می‌توانند محیط رحم را برای ادامه بارداری نامناسب کنند. افزون بر آن، عوارض ساختاری رحم از قبیل فیبروم‌ها، پولیپ‌ها یا بدشکلی‌های مادرزادی مانند رحم دوشاخ، احتمال سقط را بالا می‌برند. مشکلات جفت نیز از علل مهم و کمتر شناخته‌شده‌اند. جفت وظیفه تغذیه و اکسیژن‌رسانی به جنین را بر عهده دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن ممکن است رشد جنین را مختل کند و به سقط بینجامد. داروهای خاص، به‌ویژه داروهایی که برای درمان بیماری‌های مزمن به کار می‌روند، گاه می‌توانند بر سلامت جنین اثر منفی بگذارند. ازاین‌رو توصیه می‌شود زنان مبتلا به بیماری‌های مزمن پیش از بارداری با پزشک خود درباره تغییر یا قطع داروها مشورت کنند. عوامل محیطی نیز بی‌تأثیر نیستند. قرار گرفتن در معرض دود سیگار، مصرف الکل یا مواد شیمیایی خاص، محیطی سمی برای رشد جنین ایجاد می‌کند. حتی مواجهه با آلودگی‌های شغلی یا صنعتی می‌تواند خطر سقط را افزایش دهد. در گذشته، تشخیص سقط تنها زمانی ممکن بود که خونریزی، دل‌درد یا سایر نشانه‌ها بروز می‌کرد، اما امروزه فناوری سونوگرافی به پزشکان این امکان را داده است که اختلالات بارداری را حتی پیش از ظهور علائم تشخیص دهند.
افزایش سن مادر یکی از مهم‌ترین عوامل خطر محسوب می‌شود. با بالا رفتن سن، احتمال بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی در جنین بیشتر می‌شود و به‌تبع آن خطر سقط نیز افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، عدم تعادل در هورمون‌ها، به‌ویژه اختلال در عملکرد تیروئید یا کمبود برخی هورمون‌های ضروری بارداری، می‌تواند مانع از ادامه طبیعی رشد جنین شود. اختلالات خودایمنی نیز از دیگر عوامل مؤثرند. در این بیماری‌ها دستگاه ایمنی بدن به اشتباه بافت‌های خودی را هدف قرار می‌دهد و ممکن است به جفت یا جنین آسیب برساند. بیماری‌هایی مانند لوپوس یا سندرم شوگرن از جمله نمونه‌های شناخته‌شده در این زمینه‌اند، هرچند بسیاری از زنان مبتلا با مراقبت‌های مناسب می‌توانند بارداری‌های موفقی داشته باشند.
عفونت‌ها نیز در بروز سقط نقش دارند. برخی از ویروس‌ها و انگل‌ها مانند سرخجه، سایتومگالوویروس و توکسوپلاسموز می‌توانند محیط رحم را برای ادامه بارداری نامناسب کنند. افزون بر آن، عوارض ساختاری رحم از قبیل فیبروم‌ها، پولیپ‌ها یا بدشکلی‌های مادرزادی مانند رحم دوشاخ، احتمال سقط را بالا می‌برند. مشکلات جفت نیز از علل مهم و کمتر شناخته‌شده‌اند. جفت وظیفه تغذیه و اکسیژن‌رسانی به جنین را بر عهده دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن ممکن است رشد جنین را مختل کند و به سقط بینجامد. داروهای خاص، به‌ویژه داروهایی که برای درمان بیماری‌های مزمن به کار می‌روند، گاه می‌توانند بر سلامت جنین اثر منفی بگذارند. ازاین‌رو توصیه می‌شود زنان مبتلا به بیماری‌های مزمن پیش از بارداری با پزشک خود درباره تغییر یا قطع داروها مشورت کنند. عوامل محیطی نیز بی‌تأثیر نیستند. قرار گرفتن در معرض دود سیگار، مصرف الکل یا مواد شیمیایی خاص، محیطی سمی برای رشد جنین ایجاد می‌کند. حتی مواجهه با آلودگی‌های شغلی یا صنعتی می‌تواند خطر سقط را افزایش دهد. در گذشته، تشخیص سقط تنها زمانی ممکن بود که خونریزی، دل‌درد یا سایر نشانه‌ها بروز می‌کرد، اما امروزه فناوری سونوگرافی به پزشکان این امکان را داده است که اختلالات بارداری را حتی پیش از ظهور علائم تشخیص دهند.