printlogo


کاهش تعداد خبرنگاران در اتحادیه اروپا

 صنعت رسانه اروپا در حال تجربه یک پارادوکس آشکار است: هرچند شمار روزنامه‌نگاران و نویسندگان کاهش یافته، اما تعداد ناشران در حال افزایش است. این تضاد، بحران‌های شغلی و تحولات فناورانه را همزمان به نمایش می‌گذارد و آینده حرفه‌ای روزنامه‌نگاری را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. شمار فعالان رسانه‌ای در اتحادیه اروپا نسبت به سال گذشته حدود ۲.۵ درصد کاهش یافته و اکنون کمتر از ۸۷۰ هزار نفر در حوزه‌های روزنامه‌نگاری و نویسندگی فعالیت می‌کنند. در مقابل، تعداد شرکت‌های نشر حدود ۹ درصد رشد داشته است، نشانه‌ای از ورود ناشران جدید و تغییرات ساختاری در بازار. پرتغال با رشد ۷.۳ درصدی بیشترین افزایش شرکت‌های رسانه‌ای را ثبت کرده است، پس از آن مالت با ۷.۱ درصد، فرانسه با ۶.۵ درصد و بلغارستان با ۳.۶ درصد قرار دارند. با این حال، فرانسه با نزدیک به ۲۴ هزار ناشر همچنان بیشترین تعداد شرکت‌های نشر را در اروپا دارد، هرچند از سال گذشته حدود ۱۳ درصد از نیروهای رسانه‌ای خود را از دست داده است.  بحران مالی، فرسودگی شغلی و نگرانی از تأثیر فناوری بر حرفه روزنامه‌نگاری، فشار زیادی بر خبرنگاران وارد کرده است. پژوهشی در ۳۳ کشور اروپایی نشان می‌دهد نزدیک به ۶۰ درصد روزنامه‌نگاران علائم فرسودگی را تجربه می‌کنند. ناامنی شغلی، نبود مزایای اجتماعی، بوروکراسی سنگین و ترس از تعدیل نیرو از دلایل اصلی این وضعیت‌اند. در این میان خبرنگاران آزاد با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند؛ حدود ۶۲ درصد از آنان مجبور شده‌اند برای تأمین هزینه‌های زندگی به شغل‌های دیگر روی آورند. بیشترین سهم مربوط به روابط عمومی، آموزش و بازاریابی است، اما برخی نیز به کارهایی کاملاً متفاوت مانند پیش‌خدمتی، تحویل بسته یا معاملات املاک روی آورده‌اند.
با وجود این فشارها، حدود ۶۵ درصد از خبرنگاران باور دارند که طی پنج سال آینده در همین حرفه باقی خواهند ماند. وضعیتی مشابه در آمریکا نیز مشاهده می‌شود؛ گزارش مؤسسه «ماک‌رک» نشان می‌دهد ۵۳ درصد از روزنامه‌نگاران آمریکایی در سال جاری به دلیل فرسودگی به ترک شغل خود فکر کرده‌اند. رشد شرکت‌های ناشر جدید ممکن است با گسترش فناوری‌های هوش مصنوعی مرتبط باشد؛ فناوری‌هایی که ورود به بازار رسانه را ساده‌تر و نیاز به سرمایه‌گذاری کلان یا مهارت‌های فنی گسترده را کاهش داده‌اند. با این حال، تحقیقات در برخی کشورها نشان می‌دهد پذیرش فناوری‌های دیجیتال حیاتی هنوز محدود است و استفاده از هوش مصنوعی و کلان‌داده در سطح وسیع رایج نشده است. از نظر کاهش نیروی انسانی، پرتغال با افت ۲۸ درصدی بیشترین کاهش را داشته و پس از آن هلند و اتریش قرار دارند.
 در مقابل، لوکزامبورگ، لتونی و لیتوانی شاهد افزایش قابل توجه شمار فعالان رسانه‌ای بوده‌اند. در مجموع، آلمان با حدود ۲۴۰ هزار نیروی رسانه‌ای در صدر کشورهای اروپایی قرار دارد، پس از آن فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و لهستان قرار دارند. این داده‌ها تصویری دوگانه از رسانه اروپا ارائه می‌کنند؛ صنعتی که از یک سو با کاهش نیروی انسانی و فرسودگی شغلی مواجه است و از سوی دیگر با رشد ناشران تازه‌وارد، به ویژه بهره‌مند از فناوری‌های نوین، مسیر نوآوری را دنبال می‌کند. آینده رسانه در اروپا میان نوآوری و بی‌ثباتی قرار دارد.