مسیر تازه پوشاک ایرانی
امین مقدم عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران
تاب‌آوری در اقتصاد به معنای توانایی یک صنعت برای مقاومت در برابر شوک‌ها، سازگاری با تغییرات محیطی و بازیابی سریع پس از بحران‌هاست. در جهان امروز که بازارها بیش از هر زمان دیگری در هم تنیده و جهانی شده‌اند، نوسانات اقتصادی، تغییرات سریع در سلیقه مصرف‌کنندگان و تحولات فناوری، تاب‌آوری را به یکی از مؤلفه‌های اصلی موفقیت و پایداری صنایع تبدیل کرده است. صنعت نساجی و پوشاک ایران با وجود قدمت و گستردگی، از تأمین مواد اولیه تا طراحی، تولید و بازاریابی، نقش کلیدی در تأمین نیازهای جامعه، اشتغال‌زایی و ایجاد ارزش افزوده دارد و به‌ویژه فرصت‌های شغلی برای زنان و جوانان ایجاد می‌کند. با این حال، تحولات اقتصادی داخلی و جهانی و نوسانات شدید بازار، فشار زیادی بر این صنعت وارد کرده و نیاز به افزایش تاب‌آوری آن را بیش از پیش آشکار ساخته است. وابستگی قابل توجه این صنعت به مواد اولیه وارداتی مانند الیاف مصنوعی و بخشی از پنبه، نوسانات ارزی و محدودیت‌های تجاری جهانی را به چالشی مستقیم برای هزینه تولید و قیمت نهایی محصولات تبدیل کرده است. رقابت شدید با پوشاک ارزان‌قیمت وارداتی و حضور برندهای خارجی یا نمونه‌های تقلبی، سهم تولیدکنندگان داخلی را کاهش داده و واحدهای کوچک و متوسط را در شرایط دشوار قرار داده است. تغییر الگوی مصرف و تأثیر جریان‌های جهانی مد نیز تولیدکنندگان ایرانی را با چالش روبه‌رو کرده، نسلی که به دنبال نوآوری و تنوع است و در حالی که بسیاری از واحدهای تولیدی ساختاری سنتی دارند، توان پاسخ سریع به تغییرات بازار را ندارند. فشارهای انرژی و منابع آبی، افزایش هزینه‌ها و الزامات زیست‌محیطی نیز بار دیگری بر دوش این صنعت گذاشته و مشکلات مالی و محدودیت دسترسی به منابع اعتباری، سرمایه‌گذاری در نوآوری و نوسازی تجهیزات را دشوار کرده است.
صنعت نساجی ایران با تکیه بر فناوری‌های نوین، دیجیتالی‌سازی و تولید هوشمند می‌تواند بهره‌وری و انعطاف خود را افزایش دهد. تقویت برندهای داخلی، طراحی خلاقانه و بازاریابی حرفه‌ای، اعتماد مصرف‌کننده و سهم بازار را بالا می‌برد و با مدیریت انرژی و بازیافت، توان صادراتی را ارتقا می‌دهد. سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی، پرورش طراحان، متخصصان بازاریابی و نیروهای ماهر تولید، انعطاف‌پذیری و سرعت انطباق با تحولات بازار را بالا می‌برد و حضور فعال در بازارهای منطقه‌ای و جهانی فرصت‌های صادراتی و کاهش ریسک اقتصادی را فراهم می‌کند. ارتقای تاب‌آوری نیازمند حمایت هدفمند از واحدهای کوچک و متوسط، تشکیل خوشه‌های صنعتی، مشوق‌های فناورانه و زیست‌محیطی، تقویت برندهای ملی و سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی انسانی است. تجربه کشورهای موفقی مانند ترکیه، هند و چین نشان داده که سرمایه‌گذاری در طراحی مد، دیجیتالی‌سازی زنجیره تولید، ایجاد خوشه‌های صنعتی و تمرکز بر فناوری‌های سبز، صنایع نساجی را به موتور رشد اقتصادی تبدیل و تاب‌آوری آن‌ها را تضمین می‌کند.
صنعت نساجی ایران با تکیه بر فناوری‌های نوین، دیجیتالی‌سازی و تولید هوشمند می‌تواند بهره‌وری و انعطاف خود را افزایش دهد. تقویت برندهای داخلی، طراحی خلاقانه و بازاریابی حرفه‌ای، اعتماد مصرف‌کننده و سهم بازار را بالا می‌برد و با مدیریت انرژی و بازیافت، توان صادراتی را ارتقا می‌دهد. سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی، پرورش طراحان، متخصصان بازاریابی و نیروهای ماهر تولید، انعطاف‌پذیری و سرعت انطباق با تحولات بازار را بالا می‌برد و حضور فعال در بازارهای منطقه‌ای و جهانی فرصت‌های صادراتی و کاهش ریسک اقتصادی را فراهم می‌کند. ارتقای تاب‌آوری نیازمند حمایت هدفمند از واحدهای کوچک و متوسط، تشکیل خوشه‌های صنعتی، مشوق‌های فناورانه و زیست‌محیطی، تقویت برندهای ملی و سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی انسانی است. تجربه کشورهای موفقی مانند ترکیه، هند و چین نشان داده که سرمایه‌گذاری در طراحی مد، دیجیتالی‌سازی زنجیره تولید، ایجاد خوشه‌های صنعتی و تمرکز بر فناوری‌های سبز، صنایع نساجی را به موتور رشد اقتصادی تبدیل و تاب‌آوری آن‌ها را تضمین می‌کند.