تحول هوشمند در وصول حق‌بیمه
حجت آرین کارشناس بیمه‌های اجتماعی
سازمان تأمین‌اجتماعی ایران با هدف بهبود فرایند وصول حق‌بیمه و توسعه خدمات الکترونیک، طرح «لیست هوشمند حق‌بیمه» را به اجرا گذاشته است. این اقدام، مسیر تنظیم و ارسال لیست‌های ماهانه حق‌بیمه توسط کارفرمایان را مکانیزه و ساده کرده و کنترل‌ها و محاسبات را همزمان با اقدام کارفرما اعمال می‌کند. پیش از این، پردازش لیست‌ها به‌صورت پسینی و بدون حضور کارفرما انجام می‌شد و اغلب باعث شکل‌گیری بدهی یا اعمال جریمه می‌شد. با عملیاتی شدن لیست هوشمند، بازخورد فوری به کارفرما ارائه می‌شود تا نواقص احتمالی پیش از نهایی شدن لیست اصلاح شوند و از انباشت بدهی یا جرائم جلوگیری شود. این پروژه از خرداد سال گذشته به تمام شعب سازمان تعمیم یافته و تمامی کارگاه‌های مشمول قانون ملزم به استفاده از آن شده‌اند. پیاده‌سازی لیست هوشمند، چهره جدیدی به فرایندهای غیرحضوری ارائه خدمات به جامعه کارفرمایی بخشیده و مزایای گسترده‌ای برای سازمان، کارفرمایان و بیمه‌شدگان فراهم کرده است. پرداخت آسان و برخط حق‌بیمه، کاهش اختلافات میان کارفرما و سازمان بر سر مبالغ حق‌بیمه و جلوگیری از تضییع حقوق بیمه‌شدگان تنها بخشی از این مزایا به شمار می‌آید. کنترل‌های برخط شامل بررسی عناوین شغلی، ریزدستمزدها و میزان رشد مزایا است که از بروز خطا و اعتراض کارفرمایان پیشگیری می‌کند. در نتیجه، انتقال از روش‌های دستی به مکانیزه و اتوماتیک باعث کاهش خطاهای انسانی، وصول به‌هنگام پرداخت‌ها و اجرای درست تعهدات قانونی شده است. سامانه es.tamin.ir امکان ارسال و پردازش لیست‌ها را به صورت ۲۴ ساعته فراهم کرده و محاسبات بر اساس ضوابط قانونی انجام می‌شود. بازخوردهای محاسباتی و بررسی اطلاعات هویتی بیمه‌پردازان نیز به شکل لحظه‌ای ارائه می‌شود تا اصلاحات فوری صورت گیرد. این رویکرد پیشگیرانه نه‌تنها جریان وصول حق‌بیمه را تسهیل می‌کند، بلکه از بروز بستانکاری‌های کاذب، انباشت بدهی‌ها و جرائم مرتبط جلوگیری می‌کند. کاهش ازدحام در شعب، جلوگیری از معطلی مراجعان و شفافیت در ارائه خدمات از دیگر دستاوردهای طرح به شمار می‌آید. متمرکزسازی و هوشمندسازی همزمان، امکان رفع نواقص قبل از ارسال لیست را به کارفرما می‌دهد و بخش قابل توجهی از چالش‌های ارتباطی میان سازمان و کارفرما را حل کرده است. اجرای موفقیت‌آمیز لیست هوشمند نمونه‌ای از بهره‌گیری فناوری در بخش خدمات اجتماعی و مالی است و نشان می‌دهد که استفاده از ابزارهای دیجیتال می‌تواند منافع سازمان، کارفرمایان و بیمه‌شدگان را همزمان تضمین کند. در وضعیتی که پیش از این بسیاری از فرایندها به شکل سنتی و با ریسک بالای خطا انجام می‌شد، این طرح الگوی قابل توجهی برای توسعه سایر خدمات دیجیتال و مکانیزه در بخش‌های مختلف حکمرانی اجتماعی ارائه کرده است. تسهیل وصول حق‌بیمه، کاهش خطاهای انسانی و افزایش شفافیت، مهم‌ترین نتایج ملموس این اقدام گسترده است و چشم‌انداز روشنی برای آینده خدمات تأمین اجتماعی در ایران رقم زده است.