دفاتر کار جعلی برای بیکاران چینی
در یکی از خیابان‌های صنعتی جنوب چین، «شوی ژو» هر روز صبح لپ‌تاپش را برمی‌دارد و به دفتری می‌رود که واقعاً شرکتی در کار نیست. او ۳۰ یوان (حدود چهار دلار) در روز می‌پردازد تا پشت میزی در محیطی که شبیه دفتر واقعی طراحی شده بنشیند، با دیگران گپ بزند و وانمود کند مشغول کار است. ژو، ۳۰ ساله، می‌گوید پس از ورشکستگی کسب‌وکار مواد غذایی‌اش، برای رهایی از احساس رکود و بازگشت به نظم روزانه به این فضا آمده است. او می‌گوید: «در خانه حس بیکاری داشتم. اینجا حداقل مثل محیط کار واقعی است و می‌توانم تمرکز کنم.» او روزانه بیش از ۱۰ ساعت در دفتر می‌ماند و گاهی عکس‌هایی از محل کارش برای والدینش می‌فرستد تا خیالشان راحت باشد که بیکار نیست.
چنین دفاتر جعلی در ماه‌های اخیر در شهرهای بزرگ چین مانند شنژن، شانگهای، ووهان و چنگدو رشد کرده‌اند. شرکت‌های خصوصی این فضاها را با میز، رایانه، اینترنت و آشپزخانه تجهیز کرده‌اند و افراد در ازای پرداخت ۳۰ تا ۵۰ یوان در روز می‌توانند از آن استفاده کنند. برخی از این دفاتر حتی کارت ورود، بخش پذیرش و لوگوی ساختگی شرکت دارند تا محیط واقعی‌تر به نظر برسد.
افزایش محبوبیت این فضاها هم‌زمان با رشد بیکاری جوانان در چین رخ داده است. بر اساس داده‌های رسمی، نرخ بیکاری در میان افراد ۱۶ تا ۲۴ ساله بیش از ۱۴ درصد است. امسال نیز بیش از ۱۲ میلیون فارغ‌التحصیل جدید وارد بازار کار می‌شوند؛ رقمی که رکورد تاریخی محسوب می‌شود. بسیاری از کارشناسان می‌گویند بازار کار چین نتوانسته همگام با افزایش تحصیلات دانشگاهی گسترش یابد.
شیاوون تانگ، ۲۳ ساله، فارغ‌التحصیل دانشگاهی در شانگهای است. او برای یک ماه میز کاری در دفتر جعلی اجاره کرد تا بتواند به دانشگاهش مدارک فعالیت حرفه‌ای ارائه دهد. او می‌گوید: «در دفتر وانمود می‌کردم کارمند شرکت تبلیغاتی هستم. برای من این فقط نقش بازی کردن نبود؛ فرصتی بود برای فرار از فشار بیکاری.»
به گفته اقتصاددانان، این دفاتر پاسخی غیررسمی به کمبود فرصت‌های شغلی و استرس اجتماعی ناشی از بیکاری است. دکتر کریستین یائو، استاد اقتصاد در دانشگاه ویکتوریا در نیوزیلند، می‌گوید: «جوانان چینی در وضعیتی هستند که یا باید منتظر شغل واقعی بمانند یا خود را مشغول نشان دهند تا از نظر خانواده و جامعه قابل‌قبول باشند. این دفاتر به آن‌ها اجازه می‌دهد میان این دو وضعیت تعادلی پیدا کنند.»
فی‌یو، ۳۰ ساله و مالک یکی از این دفاتر در دونگ‌گوان، می‌گوید هدفش ایجاد «پناهگاهی برای عزت‌نفس» است. او می‌گوید: «چیزی که می‌فروشم میز و صندلی نیست، بلکه حس احترام و ساختار است.» به گفته او، حدود ۴۰ درصد مشتریان فارغ‌التحصیلان تازه‌کارند و بقیه فری‌لنسرها یا افرادی که به دنبال تغییر شغل‌اند.
برخی کارشناسان اجتماعی، مانند بیائو شیانگ از مؤسسه ماکس پلانک، این پدیده را نشانه‌ای از «دگرگونی فرهنگی کار» در چین می‌دانند. او می‌گوید: «وقتی کار واقعی کم است، جامعه شکلی از شبیه‌سازی آن را می‌سازد. دفاتر جعلی در واقع نوعی بازآفرینی نظم اجتماعی‌اند.» ژو اکنون در همان دفتر مهارت‌های هوش مصنوعی را می‌آموزد و امیدوار است دوباره کسب‌وکاری واقعی راه‌اندازی کند. او می‌گوید: «شاید فعلاً این کار فقط تظاهر باشد، اما کمک می‌کند دوباره باور کنم می‌توانم شروع کنم.»
منبع: FT