توجهی به گبه‌های «پرویز تناولی» در نمایشگاه «تا عَرش»
سرگیجه تا عرش!
خورشید آزادی طراح گرافیک
پوستر فیلم سرگیجۀ آلفرد هیچکاک را دیده‌اید؟ عجیب نیست که پوستر یک فیلم تو را برای دیدن یک گالری وسوسه کند؟ با یکی از دوستانم که با هم زیاد فیلم می‌بینیم اما سرگیجه را هنوز ندیده‌ایم به نمایشگاه می‌رویم. وارد گالری «بی» که می‌شویم اولین چیزی که روبه‌رویمان قرار می‌گیرد فرشی‌ست آویخته بر دیوار، بی‌قاب و بی‌حاشیه. تنها کافی‌ست سهثانیه به آن خیره شوی تا به درونش کشیده شوی. گودالی عمیق در مرکز فرش دهان باز کرده است. حاشیۀ فرش که برای ما در کودکی جاده‌های خیالی ماشین‌بازی‌هایمان بودند از خط‌های موازی آرام‌آرام به دایره‌ای بزرگ و تو‌در‌تو بدل می‌شوند؛ درست مثل همان پوستر مشهوری که حرفش را زدم. زمینۀ قرمز لاکی است، با نقوشی سنتی. کنار اثر نام «بیژن قاسمی‌نژاد» نوشته شده.
در استیتمنت نمایشگاه آمده است:
«فرش از دیرباز بستری برای رویاپردازی هنرمند شرقی بوده تا دنیای خیالی خود را در میان تار و پود، زیر پای انسان، به تصویر درآورد.
هنرمندان ایرانی در قلمرو خیال خود، فرش را امکانی یافتند برای به تصویر کشیدن خشت به خشت جهان ایدئال خود که آن را با دیگران به اشتراک بگذارند.» از میان نام‌ها، «پرویز تناولی» بیش از همه نگاهم را می‌گیرد؛ چهار گبۀ پشمی از مجموعۀ بافته‌های مردم لرستان. نقوش ساده و هندسی، پر از رنگ و زندگی.
اما آنچه مرا میخکوب می‌کند دو فرش است که برخلاف بقیۀ فرش‌ها، هنرمند این اثر تاروپود پشت فرش را در یک قاب سیاه آمریکایی به نمایش گذاشته است. تاروپود خام، بی‌پیرایه، و درست در مرکز هر کدام تکه‌ای ورق طلا جاخوش کرده. نقوش قدیمی‌شان شاید به طرح‌های بختیاری یا همدان نزدیک باشد؛ مطمئن نیستم، اما تأثیرشان عمیق است.
در تمام مدتی که فرش‌ها را نگاه می‌کنم، ناخودآگاه به‌دنبال توضیح و نوشته‌ای دقیق می‌گردم. شاید چون در کودکی هر بار به کاشان می‌رفتیم، سرگرمی‌ام این بود که چند رج از قالی اقوام را می‌بافتم. برایم مهم است که طرح هر فرش را از دیگری بازشناسم، همان‌طور که سبک‌ها در نقاشی را.
آنچه این‌جا آشکارا حس می‌شود، پیوندی است میان ریشه و امروز: فرش ایرانی، نمادی فرهنگی و هنری، که حالا در آینۀ هنر مدرن انعکاس تازه‌ای یافته. ظرافت و صبوری بافندگان، در کنار جسارت نگاه معاصر، فرش را نه‌فقط زیر پا که در چشم و ذهن مخاطب زنده می‌کند—گویی تا عرش امتداد دارد.
زیرنویس عکس
نمایشگاه «تا عَرش»
نمایشگاه گروهی (پرویز تناولی، سیدمحمد احصایی، رضا پناهی، محمود صالح‌محمدی، بیژن قاسمی‌نژاد، امیرموسوی‌زاده و شادی یثربی) ۱۴ شهریور تا ۱۸ مهر ۱۴۰۴ گالری بی