printlogo


تیک‌تاک در چنگ یانکی‌ها 


  آمریکا در آستانه یکی از پیچیده‌ترین و شاید متناقض‌ترین پایان‌ها در جدال طولانی خود با تیک‌تاک قرار گرفته؛ پلتفرمی که در آستانه تبدیل شدن به نسخه‌ای بی‌جان و سیاسی از گذشته خود است. دولت ترامپ در حال طراحی توافقی است که طی آن تیک‌تاک از شرکت مادر چینی‌اش، «بایت‌دنس»، جدا و به کنسرسیومی از سرمایه‌گذاران آمریکایی واگذار شود. در رأس این فهرست، شرکت فناوری «اوراکل» قرار دارد؛ میزبان فعلی داده‌های کاربران آمریکایی تیک‌تاک که اکنون قرار است نقشی کلیدی در اداره پلتفرم ایفا کند. در کنار آن، نام‌هایی چون «سیلور لیک»، شرکت سرمایه‌گذاری اماراتی MGX و غول رسانه‌ای محافظه‌کار «روپرت مرداک» نیز دیده می‌شود. طبق چارچوب اولیه، سهم بایت‌دنس به کمتر از ۲۰ درصد کاهش می‌یابد تا با قوانین خروج مالکیت چینی از دارایی‌های حساس مطابقت داشته باشد.
با صدور فرمان ریاست‌جمهوری برای حمایت از این واگذاری مشروط، دولت وعده داده است که کنترل الگوریتم‌ها، زیرساخت داده‌ها و مدیریت محتوای منتشرشده در اختیار نهادی آمریکایی قرار گیرد. در طرح جدید، الگوریتم‌ها باید با داده‌های داخلی بازآموزی شوند و دولت نظارت مستقیمی بر عملکرد آنها داشته باشد. اما آنچه نگرانی‌ها را افزایش داده، ترکیب سیاسی سرمایه‌گذاران است؛ افرادی مانند «لری الیسون»، بنیان‌گذار اوراکل و از حامیان جمهوری‌خواهان و روپرت مرداک، مالک امپراتوری رسانه‌ای فاکس. این ترکیب پرسشی کلیدی را پیش می‌کشد: آیا پلتفرمی که بر شفافیت و آزادی محتوا بنا شده، می‌تواند در دست صاحبان سیاسی بی‌طرف بماند؟ منتقدان هشدار داده‌اند که تجربه توییتر پس از خرید ایلان ماسک ممکن است تکرار شود. کاهش نظارت و جهت‌گیری سیاسی در مدیریت محتوا، کاربران و تبلیغ‌دهندگان را از آن گریزان کرد. اگر چنین الگویی در تیک‌تاک هم اجرا شود، موج خروج کاربران اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. کمدین «الکس فالکون» با بیش از ۶۰۰ هزار دنبال‌کننده می‌گوید: «تیک‌تاک اکوسیستمی ظریف است. اگر سیاستمداران واردش شوند، همه چیز فرو می‌ریزد.» ریسک‌های اصلی این واگذاری از هم‌اکنون آشکار است. فرهنگ تیک‌تاک بر خودانگیختگی و انرژی جوانانه استوار است؛ اگر حس سازمانی و کنترل‌گرایانه در آن غالب شود، کاربران به پلتفرم‌های آزادتر کوچ می‌کنند. علاوه بر آن، خطر «فساد الگوریتمی» مطرح است: وقتی تصمیم‌گیری درباره محتوای مجاز در دست مالکان سیاسی باشد، مرز میان تنظیم محتوا و مهندسی افکار عمومی به‌راحتی از بین می‌رود.
کارشناسان هشدار می‌دهند حتی در صورت موفقیت معامله، تیک‌تاک به پلتفرمی دوپاره بدل می‌شود: بخشی شامل تجارت الکترونیک و تبلیغات که در اختیار بایت‌دنس می‌ماند و بخش دیگر شامل الگوریتم و داده‌های کاربران آمریکایی که به سرمایه‌گذاران ایالات متحده سپرده می‌شود. این ساختار، سود بایت‌دنس را حفظ می‌کند، اما استقلال واقعی پلتفرم را از بین می‌برد.
با وجود ضرب‌الاجل ۱۲۰ روزه دولت برای نهایی‌سازی توافق، تأیید رسمی چین هنوز صادر نشده است. نتیجه نهایی هرچه باشد، بسیاری از ناظران معتقدند تیک‌تاک در حال عبور از مرحله‌ای است که امنیت ملی یا رقابت اقتصادی دیگر تنها محور آن نیست، بلکه سیاست داخلی آمریکا و رقابت بر سر نفوذ فرهنگی، ماهیت واقعی نبرد را شکل می‌دهد.