از سامانه‌های پایدار تا هوش مصنوعی
مهین داوری روزنامه نگار
در بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی الکامپ، سازمان تأمین‌اجتماعی حضوری متفاوت داشت؛ حضوری که فراتر از نمایش بروشور و سامانه‌های موجود بود. این سازمان در سالن ۴۰ با برگزاری مجموعه‌ای از پنل‌های تخصصی نشان داد که هوشمندسازی دیگر یک شعار نیست، بلکه برنامه‌ای در حال اجراست. از پایداری سامانه‌ها و یکپارچه‌سازی مالی تا طراحی نظام ارجاع و بیمه متمرکز، همه این طرح‌ها نوید می‌دهند خدمات برای ۴۵ میلیون بیمه‌شده در حال ورود به مرحله‌ای تازه و تحول‌آفرین است. گزارشی از این پنل‌ها را در ادامه می‌خوانید.
پایداری سامانه‌ها در اوج ترافیک
در نخستین پنل تخصصی نمایشگاه، موضوع «امنیت اطلاعات و پایداری سیستم‌ها» محور بحث بود. علی فخاری، جانشین فنی مدیرعامل شرکت مشاور مدیریت خدمات ماشینی تأمین، با مرور تجربه‌های اخیر تأمین‌اجتماعی از دستیابی به سطحی قابل قبول از پایداری سرویس‌ها خبر داد و راه‌اندازی «مرکز پایش سرویس» را نقطه عطف این مسیر دانست. به گفته او، این مرکز توانسته اختلالات داخلی را به شکل چشمگیری کاهش دهد، به‌ویژه در روزهای پایانی هر ماه که حجم مراجعات و ترافیک سامانه‌ها به اوج می‌رسد.
فخاری یادآور شد که در سال‌های گذشته، سامانه‌های ملی سازمان بارها با اختلالات گسترده مواجه بودند، اما اکنون با اجرای راهکارهایی همچون افزودن لایه‌های امنیتی جدید، شناسایی دقیق ایرادات در سطوح مختلف و پایش مداوم، ثبات به وضعیت مطلوبی رسیده است. او تأکید کرد که بخش عمده مشکلات فعلی نه به زیرساخت‌های داخلی بلکه به سرویس‌های ثالث مانند درگاه‌های پرداخت یا سوییچ‌های بانکی مربوط می‌شود؛ مسائلی که اگرچه بر تجربه کاربران تأثیر می‌گذارند، اما به سرعت شناسایی و در هماهنگی با دستگاه‌های مرتبط رفع می‌شوند.
به گفته فخاری، با فعال شدن مرکز پایش سرویس، رخدادها در کوتاه‌ترین زمان ممکن گزارش و پیگیری می‌شوند تا مزاحمت برای مشتریان به حداقل برسد. او همچنین بر رویکرد یکپارچه سازمان در حوزه امنیت اطلاعات تأکید کرد و گفت اصل امنیت از مرحله طراحی نرم‌افزارها در نظر گرفته می‌شود و تمامی لایه‌های زیرساختی به صورت مستمر مانیتور می‌شوند تا داده‌های حساس بیمه‌شدگان در امان بماند.
یکی دیگر از محورهای این پنل، پاسخ به نگرانی‌های مربوط به پیچیدگی رابط کاربری سامانه‌ها، به‌ویژه برای بازنشستگان بود. فخاری در این باره اعلام کرد پروژه «بازطراحی اساسی» سامانه‌های درمانی و بیمه‌ای آغاز شده است؛ طرحی که هم در بخش زیرساخت و منطق فرایندها و هم در ظاهر و تجربه کاربری در حال اجراست. او وعده داد که به‌زودی رابط‌های کاربری ساده‌تر و روان‌تر در دسترس مردم قرار خواهد گرفت تا استفاده از خدمات دیجیتال سازمان آسان‌تر و کارآمدتر شود.
راه‌اندازی نظام یکپارچه مالی تعهدی
در دومین روز نمایشگاه الکامپ ۱۴۰۴، سامان سلطانی، مدیر واحد توسعه نرم‌افزارهای ستادی شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین، از آغاز اجرای طرح «نظام یکپارچه مالی تعهدی» خبر داد؛ طرحی که به گفته او پس از دو دهه انتظار سرانجام در مسیر تحقق قرار گرفته و می‌تواند نقطه عطفی در شفافیت و کارآمدی مالی تأمین‌اجتماعی باشد.
سلطانی در پنل تخصصی «نظام مالی و هوشمندسازی» با مرور دلایل تأخیر طولانی این پروژه، دو عامل اصلی را فقدان زیرساخت فنی یکپارچه و مقاومت فرهنگی واحدهای اجرایی دانست. او توضیح داد که در گذشته نبود پروتکل مشترک میان سامانه‌ها و نگاه محدودکننده به سیستم‌های جدید، مانع اصلی پیشرفت کار بود.
به گفته سلطانی، راهکار تازه سازمان مبتنی بر تغییر رویکرد است. استقرار سامانه یکپارچه باعث حذف تفاوت‌های رویه‌ای میان دستگاه‌ها می‌شود و با اجرای تدریجی و پایلوت‌محور همراه با آموزش گسترده، نگرش کارکنان از الزام به فرصت مدیریتی تغییر خواهد کرد. او در توضیح سازوکار فنی این سامانه گفت: یک لایه میانی داده‌ها را به‌طور مستقیم از سیستم‌های موجود دریافت می‌کند و موتور قوانین هوشمند، آن‌ها را به اسناد استاندارد حسابداری تبدیل خواهد کرد. این شیوه نیاز به بازسازی کامل زیرساخت‌های فعلی را برطرف می‌سازد.
سلطانی تأکید کرد که اجرای طرح به‌صورت مرحله‌ای و موازی با خدمات جاری انجام می‌شود تا کوچک‌ترین اختلالی در سرویس‌های سازمان ایجاد نشود. او یکی از مهم‌ترین دستاوردها را سرعت و دقت بی‌سابقه در پاسخگویی به ذی‌نفعان دانست؛ برای نمونه، استعلام بدهی که در گذشته روزها زمان می‌برد، اکنون در لحظه پاسخ داده خواهد شد.
راه‌اندازی سامانه هوشمند ارجاع
رامین معتمد، مدیر خدمات نرم‌افزاری درمان در «شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین»، در پنل «Ehealth و نظام ارجاع» که چهارم مهرماه ۱۴۰۴ در غرفه سازمان تأمین‌اجتماعی در نمایشگاه الکامپ برگزار شد، از راه‌اندازی سامانه هوشمند ارجاع بیماران خبر داد. او هدف اصلی این سامانه را پایان دادن به سرگردانی بیمه‌شدگان و مدیریت مؤثر هزینه‌های درمانی اعلام کرد.
معتمد در توضیح ضرورت این طرح گفت: مشکل کنونی آن است که بسیاری از بیمه‌شدگان بدون تشخیص اولیه، به چندین پزشک متخصص مراجعه می‌کنند؛ روندی که علاوه بر افزایش هزینه‌ها، احتمال خطا و تداخل درمانی را نیز بالا می‌برد. به گفته او، سامانه جدید با تعیین یک مسیر مشخص ارجاع، دسترسی عادلانه و مرحله‌ای به خدمات سلامت را فراهم می‌کند. این طرح با الگوبرداری از برنامه پزشک خانواده وزارت بهداشت طراحی شده و بیمه‌شدگان را ملزم می‌سازد از یک نقطه شروع مشخص وارد نظام درمان شوند.
او در پاسخ به نگرانی‌ها درباره افزایش صف‌ها توضیح داد: این سیستم نه‌تنها صف‌های غیرضروری را ایجاد نمی‌کند، بلکه با ارزیابی دقیق نیاز بیماران، مراجعات تکراری را کاهش می‌دهد. هنگامی که پزشک اولیه لزوم مراجعه به متخصص را تشخیص دهد، درخواست در سامانه ثبت می‌شود و سیستم با تکیه بر «هرم ارجاع» نوبت مناسب را به‌طور هوشمند تخصیص می‌دهد.
مدیر خدمات نرم‌افزاری درمان، یکی از مهم‌ترین پیامدهای این طرح را صرفه‌جویی مالی دانست و گفت: «حذف آزمایش‌های دوباره و مراجعات غیرضروری، هزینه‌ها را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد و به پایداری صندوق تأمین‌اجتماعی کمک می‌کند.» او تأکید کرد که این سامانه علاوه بر ارتقای بهره‌وری، سطح رضایت بیمه‌شدگان را نیز افزایش می‌دهد.
معتمد درباره زمان‌بندی اجرای طرح یادآور شد: این سامانه در ۲۵ تیر ۱۴۰۴ رونمایی و در شهریور همان سال در استان‌های تهران و البرز وارد فاز پایلوت شد. .
راه‌اندازی سامانه بیمه متمرکز
حسن جاهد، مدیر پروژه بیمه متمرکز و یکپارچه‌سازی شعب تأمین‌اجتماعی، در سومین روز نمایشگاه الکامپ ۱۴۰۴ و در پنل تخصصی «طرح بیمه متمرکز»، از تحولی اساسی در تجربه بیمه‌شدگان و کارفرمایان خبر داد. او هدف نهایی این پروژه را ایجاد سامانه‌ای هوشمند، یکپارچه و کاملاً غیرحضوری دانست که به بیمه‌شدگان امکان می‌دهد بدون مراجعه به شعبه خاص، تمام امور خود را از طریق درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان پیگیری کنند.
به گفته جاهد، در سیستم جدید خدماتی همچون ثبت‌نام، استعلام سابقه، درخواست مستمری و پیگیری پرونده به شکل کاملاً غیرحضوری انجام می‌شود. این سامانه با قابلیت‌هایی نظیر تکمیل خودکار فرم‌ها، ارسال پیام‌های هوشمند و کاهش محسوس زمان پردازش، تجربه‌ای متفاوت برای کاربران ایجاد خواهد کرد. برای کارفرمایان نیز یک درگاه واحد طراحی شده است که امکان ارسال لیست بیمه، پرداخت حق بیمه، استعلام و گزارش‌گیری را به صورت متمرکز فراهم می‌کند. افزون بر این، سامانه به طور خودکار مغایرت‌ها را شناسایی و مبلغ حق بیمه را با استفاده از سرویس «پیش‌پرداخت هوشمند» محاسبه خواهد کرد.
مدیر پروژه بیمه متمرکز تأکید کرد که این طرح به معنای کاهش نیروی انسانی نیست، بلکه نقش کارکنان تغییر خواهد کرد: «با حذف کارهای تکراری و دستی، نیروها به فعالیت‌های تخصصی‌تر مانند مشاوره، رسیدگی به اعتراضات و بررسی پرونده‌های خاص متمرکز می‌شوند.»
در خصوص زمان‌بندی پروژه نیز گفت: «این طرح اکنون در مرحله تولید نرم‌افزار قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود پایلوت آن تا پایان سال ۱۴۰۴ یا اوایل ۱۴۰۵ در چند شعبه منتخب اجرا شود. از سال ۱۴۰۵ به بعد نیز قرار است اغلب شعب سراسر کشور به این سامانه مجهز شوند.» به گفته او، این تحول، گام بلندی در دیجیتال‌سازی خدمات بیمه‌ای و بهبود تجربه کاربری برای میلیون‌ها بیمه‌شده و کارفرما خواهد بود.
خدمات‌رسانی با هوش مصنوعی
فردین شورج، استاد دانشگاه تهران، در چهارمین روز نمایشگاه الکامپ و در پنل تخصصی «اولین رویداد کاربردهای هوش مصنوعی در سازمان تأمین‌اجتماعی»، نقش این سازمان را فراتر از یک نهاد خدماتی یا اقتصادی توصیف کرد و گفت: «امروزه تأمین‌اجتماعی شاخصی فرهنگی در عصر توسعه به شمار می‌آید.» او با تشبیه مسیر رشد به پرورش قابلیت‌های فردی، توسعه همه‌جانبه را ضرورتی غیرقابل چشم‌پوشی دانست.
او با اشاره به تجربه کشورهای آسیایی همچون کره‌جنوبی و ژاپن یادآور شد: این کشورها موفقیت اقتصادی و اجتماعی خود را در گسترش پوشش تأمین‌اجتماعی جست‌وجو کرده‌اند. شورج افزود: در اروپا نیز، به‌ویژه در آلمان و انگلیس، از اوایل قرن بیستم سرمایه‌گذاری در این حوزه به عاملی تعیین‌کننده برای موفقیت سیاسیون تبدیل شد. این استاد دانشگاه در بررسی وضعیت داخلی اظهار داشت: قوانین موجود در ایران در زمینه خدمت‌رسانی، درمان و رفاه، ظرفیت‌های مناسبی دارند، اما کندی اجرا همچنان چالش اصلی است. به گفته او، راه برون‌رفت از این چالش در بهره‌گیری از علوم نوین و فناوری‌های نوظهور، به‌ویژه هوش مصنوعی است. شورج خاطرنشان کرد: «سازمان تأمین‌اجتماعی با اعلام آمادگی برای استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی از ایده تا محصول، فرصت ویژه‌ای پیش‌روی کشور قرار داده است؛ فرصتی که اگر از آن بهره‌برداری نشود، در آینده ناچار خواهیم شد همین خدمات را با هزینه‌ای سنگین از دیگران خریداری کنیم.»
او در ادامه بر لزوم بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان، استارتاپ‌ها و دانشگاه‌ها نیز تأکید کرد و گفت: «جنگ امروز ما، جنگ الگوریتم‌هاست و برای ساختن ایران آباد، چاره‌ای جز ورود جدی به عرصه هوش مصنوعی نداریم.»
شورج همچنین نقش بخش خصوصی را در این مسیر کلیدی دانست و افزود: «تجربه موفق در پروژه‌هایی چون رایتل، اسنپ و تپسی نشان می‌دهد که چابکی و دوری از بوروکراسی سنگین می‌تواند موتور محرک تحول در تأمین‌اجتماعی باشد.»
با این حال، او به ملاحظات امنیتی و اخلاقی هوش مصنوعی نیز اشاره کرد و یادآور شد: «سازمان تأمین‌اجتماعی با در اختیار داشتن اطلاعات ۴۵ میلیون بیمه‌شده، نیازمند رعایت کامل استانداردهای محرمانگی است. باید خطرات احتمالی هوش مصنوعی را جدی گرفت، اما نباید این نگرانی‌ها مانع استفاده از آن شود.»
شورج برای توضیح عملی این رویکرد مثالی ارائه کرد: «تصور کنید تفسیر نتایج پت‌اسکن در مازندران بتواند به‌صورت لحظه‌ای با استفاده از هوش مصنوعی در تهران انجام شود. این صرفه‌جویی در زمان و هزینه، خدمات درمانی را متحول می‌کند.» او این ابتکار را که از سوی واحد مدیریت دانش سازمان پیگیری می‌شود، نقطه عطفی تاریخی در مسیر خدمات‌رسانی تأمین‌اجتماعی خواند.
نقشه راه تازه خدمات اجتماعی
حضور سازمان تأمین‌اجتماعی در الکامپ ۱۴۰۴ تنها نمایش فناوری نبود، بلکه نقشه راه تحول دیجیتال را آشکار کرد. از پایداری سامانه‌ها و راه‌اندازی مرکز پایش سرویس تا طراحی نظام مالی تعهدی و استقرار دفتر کل یکپارچه، مسیر تازه‌ای ترسیم شد. هم‌زمان، سامانه هوشمند ارجاع بیماران و پروژه بیمه متمرکز، نوید تجربه‌ای ساده‌تر برای میلیون‌ها بیمه‌شده و کارفرما را داد. در نهایت، ورود به عرصه هوش مصنوعی و بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان، این پیام را رساند که خدمات اجتماعی در ایران در آستانه جهشی تاریخی قرار گرفته است.
پایداری سامانه‌ها در اوج ترافیک
در نخستین پنل تخصصی نمایشگاه، موضوع «امنیت اطلاعات و پایداری سیستم‌ها» محور بحث بود. علی فخاری، جانشین فنی مدیرعامل شرکت مشاور مدیریت خدمات ماشینی تأمین، با مرور تجربه‌های اخیر تأمین‌اجتماعی از دستیابی به سطحی قابل قبول از پایداری سرویس‌ها خبر داد و راه‌اندازی «مرکز پایش سرویس» را نقطه عطف این مسیر دانست. به گفته او، این مرکز توانسته اختلالات داخلی را به شکل چشمگیری کاهش دهد، به‌ویژه در روزهای پایانی هر ماه که حجم مراجعات و ترافیک سامانه‌ها به اوج می‌رسد.
فخاری یادآور شد که در سال‌های گذشته، سامانه‌های ملی سازمان بارها با اختلالات گسترده مواجه بودند، اما اکنون با اجرای راهکارهایی همچون افزودن لایه‌های امنیتی جدید، شناسایی دقیق ایرادات در سطوح مختلف و پایش مداوم، ثبات به وضعیت مطلوبی رسیده است. او تأکید کرد که بخش عمده مشکلات فعلی نه به زیرساخت‌های داخلی بلکه به سرویس‌های ثالث مانند درگاه‌های پرداخت یا سوییچ‌های بانکی مربوط می‌شود؛ مسائلی که اگرچه بر تجربه کاربران تأثیر می‌گذارند، اما به سرعت شناسایی و در هماهنگی با دستگاه‌های مرتبط رفع می‌شوند.
به گفته فخاری، با فعال شدن مرکز پایش سرویس، رخدادها در کوتاه‌ترین زمان ممکن گزارش و پیگیری می‌شوند تا مزاحمت برای مشتریان به حداقل برسد. او همچنین بر رویکرد یکپارچه سازمان در حوزه امنیت اطلاعات تأکید کرد و گفت اصل امنیت از مرحله طراحی نرم‌افزارها در نظر گرفته می‌شود و تمامی لایه‌های زیرساختی به صورت مستمر مانیتور می‌شوند تا داده‌های حساس بیمه‌شدگان در امان بماند.
یکی دیگر از محورهای این پنل، پاسخ به نگرانی‌های مربوط به پیچیدگی رابط کاربری سامانه‌ها، به‌ویژه برای بازنشستگان بود. فخاری در این باره اعلام کرد پروژه «بازطراحی اساسی» سامانه‌های درمانی و بیمه‌ای آغاز شده است؛ طرحی که هم در بخش زیرساخت و منطق فرایندها و هم در ظاهر و تجربه کاربری در حال اجراست. او وعده داد که به‌زودی رابط‌های کاربری ساده‌تر و روان‌تر در دسترس مردم قرار خواهد گرفت تا استفاده از خدمات دیجیتال سازمان آسان‌تر و کارآمدتر شود.
راه‌اندازی نظام یکپارچه مالی تعهدی
در دومین روز نمایشگاه الکامپ ۱۴۰۴، سامان سلطانی، مدیر واحد توسعه نرم‌افزارهای ستادی شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین، از آغاز اجرای طرح «نظام یکپارچه مالی تعهدی» خبر داد؛ طرحی که به گفته او پس از دو دهه انتظار سرانجام در مسیر تحقق قرار گرفته و می‌تواند نقطه عطفی در شفافیت و کارآمدی مالی تأمین‌اجتماعی باشد.
سلطانی در پنل تخصصی «نظام مالی و هوشمندسازی» با مرور دلایل تأخیر طولانی این پروژه، دو عامل اصلی را فقدان زیرساخت فنی یکپارچه و مقاومت فرهنگی واحدهای اجرایی دانست. او توضیح داد که در گذشته نبود پروتکل مشترک میان سامانه‌ها و نگاه محدودکننده به سیستم‌های جدید، مانع اصلی پیشرفت کار بود.
به گفته سلطانی، راهکار تازه سازمان مبتنی بر تغییر رویکرد است. استقرار سامانه یکپارچه باعث حذف تفاوت‌های رویه‌ای میان دستگاه‌ها می‌شود و با اجرای تدریجی و پایلوت‌محور همراه با آموزش گسترده، نگرش کارکنان از الزام به فرصت مدیریتی تغییر خواهد کرد. او در توضیح سازوکار فنی این سامانه گفت: یک لایه میانی داده‌ها را به‌طور مستقیم از سیستم‌های موجود دریافت می‌کند و موتور قوانین هوشمند، آن‌ها را به اسناد استاندارد حسابداری تبدیل خواهد کرد. این شیوه نیاز به بازسازی کامل زیرساخت‌های فعلی را برطرف می‌سازد.
سلطانی تأکید کرد که اجرای طرح به‌صورت مرحله‌ای و موازی با خدمات جاری انجام می‌شود تا کوچک‌ترین اختلالی در سرویس‌های سازمان ایجاد نشود. او یکی از مهم‌ترین دستاوردها را سرعت و دقت بی‌سابقه در پاسخگویی به ذی‌نفعان دانست؛ برای نمونه، استعلام بدهی که در گذشته روزها زمان می‌برد، اکنون در لحظه پاسخ داده خواهد شد.
راه‌اندازی سامانه هوشمند ارجاع
رامین معتمد، مدیر خدمات نرم‌افزاری درمان در «شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین»، در پنل «Ehealth و نظام ارجاع» که چهارم مهرماه ۱۴۰۴ در غرفه سازمان تأمین‌اجتماعی در نمایشگاه الکامپ برگزار شد، از راه‌اندازی سامانه هوشمند ارجاع بیماران خبر داد. او هدف اصلی این سامانه را پایان دادن به سرگردانی بیمه‌شدگان و مدیریت مؤثر هزینه‌های درمانی اعلام کرد.
معتمد در توضیح ضرورت این طرح گفت: مشکل کنونی آن است که بسیاری از بیمه‌شدگان بدون تشخیص اولیه، به چندین پزشک متخصص مراجعه می‌کنند؛ روندی که علاوه بر افزایش هزینه‌ها، احتمال خطا و تداخل درمانی را نیز بالا می‌برد. به گفته او، سامانه جدید با تعیین یک مسیر مشخص ارجاع، دسترسی عادلانه و مرحله‌ای به خدمات سلامت را فراهم می‌کند. این طرح با الگوبرداری از برنامه پزشک خانواده وزارت بهداشت طراحی شده و بیمه‌شدگان را ملزم می‌سازد از یک نقطه شروع مشخص وارد نظام درمان شوند.
او در پاسخ به نگرانی‌ها درباره افزایش صف‌ها توضیح داد: این سیستم نه‌تنها صف‌های غیرضروری را ایجاد نمی‌کند، بلکه با ارزیابی دقیق نیاز بیماران، مراجعات تکراری را کاهش می‌دهد. هنگامی که پزشک اولیه لزوم مراجعه به متخصص را تشخیص دهد، درخواست در سامانه ثبت می‌شود و سیستم با تکیه بر «هرم ارجاع» نوبت مناسب را به‌طور هوشمند تخصیص می‌دهد.
مدیر خدمات نرم‌افزاری درمان، یکی از مهم‌ترین پیامدهای این طرح را صرفه‌جویی مالی دانست و گفت: «حذف آزمایش‌های دوباره و مراجعات غیرضروری، هزینه‌ها را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد و به پایداری صندوق تأمین‌اجتماعی کمک می‌کند.» او تأکید کرد که این سامانه علاوه بر ارتقای بهره‌وری، سطح رضایت بیمه‌شدگان را نیز افزایش می‌دهد.
معتمد درباره زمان‌بندی اجرای طرح یادآور شد: این سامانه در ۲۵ تیر ۱۴۰۴ رونمایی و در شهریور همان سال در استان‌های تهران و البرز وارد فاز پایلوت شد. .
راه‌اندازی سامانه بیمه متمرکز
حسن جاهد، مدیر پروژه بیمه متمرکز و یکپارچه‌سازی شعب تأمین‌اجتماعی، در سومین روز نمایشگاه الکامپ ۱۴۰۴ و در پنل تخصصی «طرح بیمه متمرکز»، از تحولی اساسی در تجربه بیمه‌شدگان و کارفرمایان خبر داد. او هدف نهایی این پروژه را ایجاد سامانه‌ای هوشمند، یکپارچه و کاملاً غیرحضوری دانست که به بیمه‌شدگان امکان می‌دهد بدون مراجعه به شعبه خاص، تمام امور خود را از طریق درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان پیگیری کنند.
به گفته جاهد، در سیستم جدید خدماتی همچون ثبت‌نام، استعلام سابقه، درخواست مستمری و پیگیری پرونده به شکل کاملاً غیرحضوری انجام می‌شود. این سامانه با قابلیت‌هایی نظیر تکمیل خودکار فرم‌ها، ارسال پیام‌های هوشمند و کاهش محسوس زمان پردازش، تجربه‌ای متفاوت برای کاربران ایجاد خواهد کرد. برای کارفرمایان نیز یک درگاه واحد طراحی شده است که امکان ارسال لیست بیمه، پرداخت حق بیمه، استعلام و گزارش‌گیری را به صورت متمرکز فراهم می‌کند. افزون بر این، سامانه به طور خودکار مغایرت‌ها را شناسایی و مبلغ حق بیمه را با استفاده از سرویس «پیش‌پرداخت هوشمند» محاسبه خواهد کرد.
مدیر پروژه بیمه متمرکز تأکید کرد که این طرح به معنای کاهش نیروی انسانی نیست، بلکه نقش کارکنان تغییر خواهد کرد: «با حذف کارهای تکراری و دستی، نیروها به فعالیت‌های تخصصی‌تر مانند مشاوره، رسیدگی به اعتراضات و بررسی پرونده‌های خاص متمرکز می‌شوند.»
در خصوص زمان‌بندی پروژه نیز گفت: «این طرح اکنون در مرحله تولید نرم‌افزار قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود پایلوت آن تا پایان سال ۱۴۰۴ یا اوایل ۱۴۰۵ در چند شعبه منتخب اجرا شود. از سال ۱۴۰۵ به بعد نیز قرار است اغلب شعب سراسر کشور به این سامانه مجهز شوند.» به گفته او، این تحول، گام بلندی در دیجیتال‌سازی خدمات بیمه‌ای و بهبود تجربه کاربری برای میلیون‌ها بیمه‌شده و کارفرما خواهد بود.
خدمات‌رسانی با هوش مصنوعی
فردین شورج، استاد دانشگاه تهران، در چهارمین روز نمایشگاه الکامپ و در پنل تخصصی «اولین رویداد کاربردهای هوش مصنوعی در سازمان تأمین‌اجتماعی»، نقش این سازمان را فراتر از یک نهاد خدماتی یا اقتصادی توصیف کرد و گفت: «امروزه تأمین‌اجتماعی شاخصی فرهنگی در عصر توسعه به شمار می‌آید.» او با تشبیه مسیر رشد به پرورش قابلیت‌های فردی، توسعه همه‌جانبه را ضرورتی غیرقابل چشم‌پوشی دانست.
او با اشاره به تجربه کشورهای آسیایی همچون کره‌جنوبی و ژاپن یادآور شد: این کشورها موفقیت اقتصادی و اجتماعی خود را در گسترش پوشش تأمین‌اجتماعی جست‌وجو کرده‌اند. شورج افزود: در اروپا نیز، به‌ویژه در آلمان و انگلیس، از اوایل قرن بیستم سرمایه‌گذاری در این حوزه به عاملی تعیین‌کننده برای موفقیت سیاسیون تبدیل شد. این استاد دانشگاه در بررسی وضعیت داخلی اظهار داشت: قوانین موجود در ایران در زمینه خدمت‌رسانی، درمان و رفاه، ظرفیت‌های مناسبی دارند، اما کندی اجرا همچنان چالش اصلی است. به گفته او، راه برون‌رفت از این چالش در بهره‌گیری از علوم نوین و فناوری‌های نوظهور، به‌ویژه هوش مصنوعی است. شورج خاطرنشان کرد: «سازمان تأمین‌اجتماعی با اعلام آمادگی برای استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی از ایده تا محصول، فرصت ویژه‌ای پیش‌روی کشور قرار داده است؛ فرصتی که اگر از آن بهره‌برداری نشود، در آینده ناچار خواهیم شد همین خدمات را با هزینه‌ای سنگین از دیگران خریداری کنیم.»
او در ادامه بر لزوم بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان، استارتاپ‌ها و دانشگاه‌ها نیز تأکید کرد و گفت: «جنگ امروز ما، جنگ الگوریتم‌هاست و برای ساختن ایران آباد، چاره‌ای جز ورود جدی به عرصه هوش مصنوعی نداریم.»
شورج همچنین نقش بخش خصوصی را در این مسیر کلیدی دانست و افزود: «تجربه موفق در پروژه‌هایی چون رایتل، اسنپ و تپسی نشان می‌دهد که چابکی و دوری از بوروکراسی سنگین می‌تواند موتور محرک تحول در تأمین‌اجتماعی باشد.»
با این حال، او به ملاحظات امنیتی و اخلاقی هوش مصنوعی نیز اشاره کرد و یادآور شد: «سازمان تأمین‌اجتماعی با در اختیار داشتن اطلاعات ۴۵ میلیون بیمه‌شده، نیازمند رعایت کامل استانداردهای محرمانگی است. باید خطرات احتمالی هوش مصنوعی را جدی گرفت، اما نباید این نگرانی‌ها مانع استفاده از آن شود.»
شورج برای توضیح عملی این رویکرد مثالی ارائه کرد: «تصور کنید تفسیر نتایج پت‌اسکن در مازندران بتواند به‌صورت لحظه‌ای با استفاده از هوش مصنوعی در تهران انجام شود. این صرفه‌جویی در زمان و هزینه، خدمات درمانی را متحول می‌کند.» او این ابتکار را که از سوی واحد مدیریت دانش سازمان پیگیری می‌شود، نقطه عطفی تاریخی در مسیر خدمات‌رسانی تأمین‌اجتماعی خواند.
نقشه راه تازه خدمات اجتماعی
حضور سازمان تأمین‌اجتماعی در الکامپ ۱۴۰۴ تنها نمایش فناوری نبود، بلکه نقشه راه تحول دیجیتال را آشکار کرد. از پایداری سامانه‌ها و راه‌اندازی مرکز پایش سرویس تا طراحی نظام مالی تعهدی و استقرار دفتر کل یکپارچه، مسیر تازه‌ای ترسیم شد. هم‌زمان، سامانه هوشمند ارجاع بیماران و پروژه بیمه متمرکز، نوید تجربه‌ای ساده‌تر برای میلیون‌ها بیمه‌شده و کارفرما را داد. در نهایت، ورود به عرصه هوش مصنوعی و بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان، این پیام را رساند که خدمات اجتماعی در ایران در آستانه جهشی تاریخی قرار گرفته است.