نقش کلیدی آموزش در بهره‌وری
دکتر کیوان رحمانی کارشناس مؤسسه عالی توسعه و تربیت مدیران سلامت
آموزش و توانمندسازی در فضای مدیریت و به ویژه در حوزه سلامت، ساده‌ترین و شاید مؤثرترین راهکار ارتقای بهره‌وری سازمان به‌شمار می‌رود. این موضوع در حوزه مدیران سلامت از اهمیت دوچندان برخوردار است و می‌تواند نقشی کلیدی در بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و ارتقای بهره‌وری منابع محدود سلامت ایفا کند. در بسیاری از نظام‌های سلامت، به‌ویژه در کشور ما، مدیریت اغلب بر پایه آزمون و خطا انجام می‌شود و کمتر مبتنی بر شواهد علمی و داده‌های دقیق است. این مسئله باعث اتخاذ تصمیم‌‌های ناپایدار و غیرکارشناسی شده و غالباً اتلاف منابع را در پی دارد. رویکردهای آزمون و خطا در مدیریت، علاوه بر هدر رفتن فرصت‌ها، می‌تواند به نتایج نامطلوب در سطح کلان سلامت جامعه منجر شود.
یکی از چالش‌های اساسی در حوزه مدیریت سلامت کشور، توزیع نامتوازن توانمندی‌ها و شایستگی‌های مدیریتی در میان مدیران و مناطق مختلف کشور است. شکاف‌های قابل توجهی در مهارت‌ها، دانش، و تجربه مدیران مشاهده می‌شود؛ به نحوی که بعضی از مدیران هیچ‌گونه دوره مدیریتی را قبل از قبول مسئولیت ندیده‌اند. این امر سبب می‌شود بسیاری از مدیران، حتی در سطوح بالای تصمیم‌گیری از ظرفیت لازم برای مدیریت اثربخش منابع انسانی، مالی و فرایندهای پیچیده سازمان‌های سلامت برخوردار نباشند. در چنین شرایطی، نیاز به آموزش هدفمند و مستمر مدیران سلامت بیش از پیش احساس می‌شود تا بتوان این شکاف‌ها را کاهش داد و سطح کلی مدیریت را ارتقا بخشید.
توانمندسازی مدیران سلامت به معنای تجهیز آن‌ها با دانش روز، روش‌های مبتنی بر شواهد، مهارت‌های رهبری و فنون نوین مدیریتی است که کمک می‌کند در مواجهه با چالش‌های پیچیده و متنوع حوزه سلامت، تصمیمات درست و مؤثری اتخاذ کنند. با آموزش‌های تخصصی، مدیران می‌توانند استراتژی‌های بهتری برای مدیریت منابع محدود، افزایش بهره‌وری و ارتقای کیفیت خدمات ارائه دهند. همچنین، توانمندسازی باعث افزایش انگیزه و اعتماد به‌نفس مدیران شده و آن‌ها را برای مقابله با تغییرات سریع محیط سلامت آماده‌تر می‌کند. علاوه بر این، آموزش مدیران سلامت تأثیر مستقیم بر رضایت کارکنان و بیماران دارد. مدیران توانمند با بهبود فرایندهای سازمانی، ایجاد محیط کاری مثبت و توجه به نیازهای تیم درمانی می‌توانند باعث افزایش تعهد و کارایی کارکنان شوند که این امر به نوبه خود کیفیت خدمات را ارتقا می‌دهد. از سوی دیگر، تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر شواهد و اطلاعات دقیق منجر به افزایش رضایت بیماران و بهبود نتایج سلامت در جامعه خواهد شد. یکی دیگر از دلایل اهمیت آموزش مدیران سلامت، پیچیدگی روزافزون نظام‌های بهداشتی و درمانی است. پیشرفت‌های فناوری، افزایش انتظارات جامعه، تغییرات جمعیتی و همه‌گیری‌های نوظهور، همه و همه نیازمند مدیرانی است که توانایی تحلیل داده‌ها، مدیریت ریسک‌ها و برنامه‌ریزی استراتژیک را داشته باشند. آموزش و توانمندسازی مدیران سلامت باید به عنوان یک اولویت استراتژیک در سیاست‌های کلان نظام سلامت کشور مدنظر قرار گیرد.