تلاش برای پرداخت به موقع مستمری بازنشستگان
آریا بهاروند روزنامه نگار
در میانه نگرانی‌های بازنشستگان و فشارهای اقتصادی بر معیشت خانواده‌ها، نشست اخیر مصطفی سالاری با نمایندگان کانون‌های بازنشستگی سراسر کشور تصویری روشن از چالش‌ها و راهکارهای پیش‌روی بزرگ‌ترین صندوق بیمه‌ای کشور به ارائه داد. در این نشست، هم پرسش‌های صریح بازنشستگان شنیده شد و هم توضیحات مدیرعامل سازمان که تلاش داشت نشان دهد چرا تأخیر در پرداخت معوقات رخ داده و چگونه قرار است این روند جبران شود. سالاری با لحنی بی‌پرده گفت: «ما در سازمان، صندوقدار و امانتدار بازنشستگان و بیمه‌شدگان هستیم. در موضوع پرداخت معوقات، این‌طور نبود که نخواهیم یا تصمیم نگیریم، واقعاً همه راه‌ها را رفتیم، اما امکان‌پذیر نبود.» این سخن، بازتابی است از وضعیتی که نه‌تنها بازنشستگان، بلکه کل اقتصاد کشور را درگیر کرده است؛ ترکیبی از محدودیت منابع، اثرات جنگ کوتاه‌مدت منطقه‌ای و فشارهای تورمی که به کسری چرخه بیمه‌پردازی انجامید.
ناترازی و ضرورت اتخاذتصمیم‌های سخت
تأمین‌اجتماعی طی سال‌های اخیر با شکاف میان منابع و مصارف روبه‌رو بوده است. طبق گزارشی که سالاری ارائه داد، پیش‌بینی امسال حدود ۱۵۰۰ همت هزینه و ۱۲۰۰ همت وصول حق‌بیمه است. به عبارتی، ماهانه ۱۲۵ همت هزینه در برابر ۱۰۰ همت درآمد قطعی. این فاصله ۲۵ همتی هر ماه، نهایتاً در سال به ۳۰۰ همت کسری تبدیل می‌شود؛ کسری‌ای که یا باید با سود سهام شرکت‌ها و کمک‌های دولت پر شود یا به استقراض از بانک‌ها متوسل گردد. او یادآور شد که در خرداد، به دلیل تبعات جنگ ۱۲ روزه، فقط ۶۸ همت حق‌بیمه وصول شد؛ رقمی بسیار کمتر از پیش‌بینی. همین شکاف موجب شد سازمان برای پرداخت حقوق ماهانه به وام بانکی متوسل شود و طبیعی بود که در چنین شرایطی، پرداخت معوقات به تعویق افتد. با این حال، او تأکید کرد: «قطعاً اعضای کانون‌ها می‌توانند گواهی دهند که ما جداً و قلباً خود را متعهد به انجام تعهداتمان می‌دانیم.» این جمله بیش از یک دفاعیه، نوعی اطمینان‌بخشی بود؛ تلاشی برای نشان دادن اینکه صندوق در برابر شرکای اجتماعی خود کوتاه نخواهد آمد.
وعده پرداخت و بازسازی اعتماد
بر اساس اعلام رسمی، از دوازدهم شهریور معوقه مربوط به فروردین برای بازنشستگان حداقل‌بگیر پرداخت می‌شود؛ گروهی که حدود ۷۰ درصد کل جمعیت بازنشستگان را شامل می‌شوند. سایر بازنشستگان نیز نهایتاً تا پایان شهریور معوقات خود را دریافت خواهند کرد. این تصمیم در فضای بی‌اعتمادی شکل گرفته‌ای که گاه به خاطر تأخیرها ایجاد می‌شود، اهمیت زیادی دارد. پرداخت به‌موقع یا دست‌کم زمان‌بندی شفاف می‌تواند اعتماد بازنشستگان را به صندوق حفظ کند. سالاری در این باره گفت: «در شرایط خاص اقتصادی کشور، همه راه‌ها را رفتیم، اما امکان‌پذیر نبود. با این حال، امروز با همکاری دولت و رایزنی‌های گسترده توانسته‌ایم مسیر پرداخت را باز کنیم.»
افزایش دریافتی‌ها و نگاه انتقادی
از آبان سال گذشته، متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان بار دیگر اجرا شد و دریافتی آنان به گفته مدیرعامل، بیش از یک‌ونیم برابر شد. این تصمیم اگرچه هزینه‌های سازمان را از ۶۲ همت به ۹۵ همت در ماه افزایش داد، اما به گفته او «با در نظر گرفتن شرایط معیشتی این قشر، وظیفه خود می‌دانستیم که پیگیر افزایش حقوق باشیم.»
این بخش از سخنان او، نشان می‌دهد که حتی در تنگنای مالی، نگاه اجتماعی و حمایتی بر تصمیم‌های سازمان سایه دارد. برخی منتقدان بر این باور بودند که چنین افزایشی در شرایط کسری منابع منطقی نیست. اما مدیرعامل تأکید کرد که بی‌توجهی به سفره بازنشستگان، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر بر اعتماد عمومی خواهد بود.
دولت و همراهی در رد دیون
سالاری بخش مهمی از امیدواری‌ها را به همکاری دولت نسبت داد. او توضیح داد که رئیس‌جمهور و ستاد سران قوا دستور داده‌اند تا اصلاح قانونی در راستای تأدیه ۱۸۵ همت از مطالبات تأمین‌اجتماعی صورت گیرد. در همین چارچوب، ۷۰ همت اوراق برای حوزه درمان غیرمستقیم و بیمه تکمیلی اختصاص خواهد یافت. این اقدام، علاوه بر کاهش فشار نقدینگی سازمان، نشان می‌دهد که دولت نیز اهمیت صندوق تأمین‌اجتماعی را به‌عنوان نهادی حامی ۴۸ میلیون نفر درک کرده است.
درمان و بانک رفاه؛ خط قرمزها
در میان پرسش‌ها و نگرانی‌های بازنشستگان، موضوع درمان و بانک رفاه جایگاه ویژه‌ای داشت. سالاری با قاطعیت گفت: «به هیچ عنوان حتی تصور واگذاری مراکز درمانی ملکی واقعیت ندارد.» ارزش دارایی‌های این مراکز ۶۰۰ همت برآورد شده و سازمان قصد دارد آن‌ها را تقویت کند. او همچنین بازگشت مدیریت بانک رفاه به سازمان را اولویتی اساسی دانست و یادآور شد که هم رئیس‌جمهور و هم رئیس مجلس بر این مطالبه بازنشستگان نظر مثبت دارند. برای جامعه بازنشستگان، بانک رفاه نه‌تنها یک نهاد مالی، بلکه ابزاری حیاتی برای استمرار خدمات رفاهی تلقی می‌شود.
ناترازی و ضرورت اتخاذتصمیم‌های سخت
تأمین‌اجتماعی طی سال‌های اخیر با شکاف میان منابع و مصارف روبه‌رو بوده است. طبق گزارشی که سالاری ارائه داد، پیش‌بینی امسال حدود ۱۵۰۰ همت هزینه و ۱۲۰۰ همت وصول حق‌بیمه است. به عبارتی، ماهانه ۱۲۵ همت هزینه در برابر ۱۰۰ همت درآمد قطعی. این فاصله ۲۵ همتی هر ماه، نهایتاً در سال به ۳۰۰ همت کسری تبدیل می‌شود؛ کسری‌ای که یا باید با سود سهام شرکت‌ها و کمک‌های دولت پر شود یا به استقراض از بانک‌ها متوسل گردد. او یادآور شد که در خرداد، به دلیل تبعات جنگ ۱۲ روزه، فقط ۶۸ همت حق‌بیمه وصول شد؛ رقمی بسیار کمتر از پیش‌بینی. همین شکاف موجب شد سازمان برای پرداخت حقوق ماهانه به وام بانکی متوسل شود و طبیعی بود که در چنین شرایطی، پرداخت معوقات به تعویق افتد. با این حال، او تأکید کرد: «قطعاً اعضای کانون‌ها می‌توانند گواهی دهند که ما جداً و قلباً خود را متعهد به انجام تعهداتمان می‌دانیم.» این جمله بیش از یک دفاعیه، نوعی اطمینان‌بخشی بود؛ تلاشی برای نشان دادن اینکه صندوق در برابر شرکای اجتماعی خود کوتاه نخواهد آمد.
وعده پرداخت و بازسازی اعتماد
بر اساس اعلام رسمی، از دوازدهم شهریور معوقه مربوط به فروردین برای بازنشستگان حداقل‌بگیر پرداخت می‌شود؛ گروهی که حدود ۷۰ درصد کل جمعیت بازنشستگان را شامل می‌شوند. سایر بازنشستگان نیز نهایتاً تا پایان شهریور معوقات خود را دریافت خواهند کرد. این تصمیم در فضای بی‌اعتمادی شکل گرفته‌ای که گاه به خاطر تأخیرها ایجاد می‌شود، اهمیت زیادی دارد. پرداخت به‌موقع یا دست‌کم زمان‌بندی شفاف می‌تواند اعتماد بازنشستگان را به صندوق حفظ کند. سالاری در این باره گفت: «در شرایط خاص اقتصادی کشور، همه راه‌ها را رفتیم، اما امکان‌پذیر نبود. با این حال، امروز با همکاری دولت و رایزنی‌های گسترده توانسته‌ایم مسیر پرداخت را باز کنیم.»
افزایش دریافتی‌ها و نگاه انتقادی
از آبان سال گذشته، متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان بار دیگر اجرا شد و دریافتی آنان به گفته مدیرعامل، بیش از یک‌ونیم برابر شد. این تصمیم اگرچه هزینه‌های سازمان را از ۶۲ همت به ۹۵ همت در ماه افزایش داد، اما به گفته او «با در نظر گرفتن شرایط معیشتی این قشر، وظیفه خود می‌دانستیم که پیگیر افزایش حقوق باشیم.»
این بخش از سخنان او، نشان می‌دهد که حتی در تنگنای مالی، نگاه اجتماعی و حمایتی بر تصمیم‌های سازمان سایه دارد. برخی منتقدان بر این باور بودند که چنین افزایشی در شرایط کسری منابع منطقی نیست. اما مدیرعامل تأکید کرد که بی‌توجهی به سفره بازنشستگان، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر بر اعتماد عمومی خواهد بود.
دولت و همراهی در رد دیون
سالاری بخش مهمی از امیدواری‌ها را به همکاری دولت نسبت داد. او توضیح داد که رئیس‌جمهور و ستاد سران قوا دستور داده‌اند تا اصلاح قانونی در راستای تأدیه ۱۸۵ همت از مطالبات تأمین‌اجتماعی صورت گیرد. در همین چارچوب، ۷۰ همت اوراق برای حوزه درمان غیرمستقیم و بیمه تکمیلی اختصاص خواهد یافت. این اقدام، علاوه بر کاهش فشار نقدینگی سازمان، نشان می‌دهد که دولت نیز اهمیت صندوق تأمین‌اجتماعی را به‌عنوان نهادی حامی ۴۸ میلیون نفر درک کرده است.
درمان و بانک رفاه؛ خط قرمزها
در میان پرسش‌ها و نگرانی‌های بازنشستگان، موضوع درمان و بانک رفاه جایگاه ویژه‌ای داشت. سالاری با قاطعیت گفت: «به هیچ عنوان حتی تصور واگذاری مراکز درمانی ملکی واقعیت ندارد.» ارزش دارایی‌های این مراکز ۶۰۰ همت برآورد شده و سازمان قصد دارد آن‌ها را تقویت کند. او همچنین بازگشت مدیریت بانک رفاه به سازمان را اولویتی اساسی دانست و یادآور شد که هم رئیس‌جمهور و هم رئیس مجلس بر این مطالبه بازنشستگان نظر مثبت دارند. برای جامعه بازنشستگان، بانک رفاه نه‌تنها یک نهاد مالی، بلکه ابزاری حیاتی برای استمرار خدمات رفاهی تلقی می‌شود.